Rz: Czy warto zakładać spółkę cywilną, wiedząc, że w razie niepowodzenia tej działalności nie ma ucieczki przed zapłatą składek ZUS?
Marcin Wujczyk: Rozpoczynając działalność w tej formie, należy mieć świadomość, z czym ta umowa się wiąże i jaka jest jej charakterystyka – w szczególności jakie zasady obowiązują w przypadku odpowiedzialności za długi powstałe w związku z działalnością gospodarczą. Kwestia tego, czy warto zakładać właśnie spółkę cywilną, zależy przede wszystkim od charakteru i przedmiotu prowadzonej działalności. Jednak w razie niepowodzenia wspólnicy spółki odpowiadają majątkiem osobistym za wszelkie zaciągnięte w ramach tej spółki zobowiązania, a więc również za te wobec ZUS.
Od kiedy wspólnik takiej spółki powinien wdrożyć plan naprawczy, aby uniknąć odpowiedzialności za jej długi wobec ZUS?
Ponieważ wspólnicy są odpowiedzialni solidarnie za zobowiązania wobec ZUS, doradzałbym jednoczesne rozpoczęcie postępowania naprawczego przez nich wszystkich. Rozpoczęcie tego postępowania nie oznacza jednak uniknięcia odpowiedzialności za długi spółki wobec ZUS. Zobowiązania te mogą w ramach tego postępowania zostać zrestrukturyzowane. Nie oczekiwałbym natomiast co do zasady ich całkowitego umorzenia. Kwestię umorzenia zobowiązań wobec ZUS regulują przepisu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, a w szczególności jej art. 28. Daje on ZUS prawo umorzenia składek ubezpieczonym będącym jednocześnie płatnikami (a taka sytuacja jest bardzo częsta w spółce cywilnej). Tutaj można szukać możliwości uniknięcia odpowiedzialności za zaległe składki.
A może zamiast próbować ratować taką spółkę, lepiej od razu ją zamknąć i zwolnić pracowników, aby uniknąć odpowiedzialności za zaległe składki?
Zamknięcie i zwolnienie pracowników pomoże o tyle, że nie będą dochodziły kolejne niezapłacone składki z odsetkami do sumy zobowiązań wobec ZUS. Mogą się za to pojawić roszczenia tych osób w związku z ewentualnym rozwiązaniem umów wbrew przepisom kodeksu pracy. Wspólnicy, jak już wspomniałem, odpowiadają całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki.
Czy trudno przekształca się spółkę cywilną w inną spółkę kapitałową? Jaką warto powołać do życia, aby nie narażać się na odpowiedzialność za jej długi?
Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową jest możliwe i stosunkowo proste. To proces bardzo zbliżony do zakładania spółki, w jaką spółka cywilna ma się przekształcić (poza spółką jawną, gdzie jest to niemożliwe). Różnice polegają zasadniczo na obowiązku sporządzenia planu przekształcenia, który musi zaopiniować biegły rewident. Spółką, którą warto zarekomendować w celu maksymalnego ograniczenia odpowiedzialności osobistej wspólników (przy uwzględnieniu stopnia trudności przekształcenia), jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.
Ile może kosztować takie przekształcenie?
Kwoty, nawet przybliżonej, nie da się podać. Poza kosztami związanymi z rejestracją takiej spółki, które są określone w przepisach, trzeba bowiem doliczyć koszt przygotowania ww. opinii, który ustala sąd powołujący biegłego rewidenta. Do tego dochodzą też ewentualne koszty związane z obsługą notarialną.
—rozmawiał Mateusz Rzemek
