Obowiązujące przedsiębiorców dobrowolne ubezpieczenie chorobowe daje im wiele możliwości. Mogą kształtować swoją historię ubezpieczeniową, przystępując do niego i rezygnując w dogodnym momencie. W ten sposób w najbardziej optymalny dla siebie sposób i stosunkowo niskim kosztem mogą uzyskać wysoki zasiłek chorobowy czy macierzyński.

Choroba na starcie

Zasiłek chorobowy z dobrowolnie opłacanego ubezpieczenia chorobowego przysługuje pod warunkiem posiadania co najmniej 90-dniowego okresu wyczekiwania. Inaczej jest z zasiłkiem macierzyńskim czy opiekuńczym. Te przysługują bez okresu wyczekiwania. Co do zasady zasiłek dla przedsiębiorcy, gdy uzyska do niego prawo przed upływem pierwszego miesiąca kalendarzowego ubezpieczenia z biznesu, liczy się od najniższej podstawy wymiaru składek po odliczeniu 13,71 proc. z tej kwoty >patrz tabelka. Zatem osobie, która opłaca składki na preferencyjnych zasadach, ZUS liczy w 2015 r. świadczenie od podstawy równej 453,02 zł. Natomiast dla tych, które płacą najniższe składki bez ulgi, podstawa zasiłku wynosi 2049,73 zł. Jest tak nawet wtedy, gdy biznesmen zadeklarował, że chce opłacać składkę chorobową od znacznie wyższej bazy.

Ważna przeszłość

Na wyższe świadczenie może jednak liczyć przedsiębiorca, który w nieodległej przeszłości – w ciągu 30 dni poprzedzających uruchomienie biznesu – miał inny tytuł do ubezpieczenia chorobowego. Jeśli zachoruje:

- w pierwszym kalendarzowym miesiącu ubezpieczenia chorobowego z działalności albo

- w drugim jego miesiącu, gdy ten pierwszy był niepełnym kalendarzowym miesiącem ubezpieczenia,

ZUS inaczej ustali bazę do naliczenia jego zasiłku. Będzie to podstawa składki chorobowej za pierwszy miesiąc ubezpieczenia, po uzupełnieniu do pełnej miesięcznej kwoty, od której przedsiębiorca by ją opłacił, gdyby podlegał temu ubezpieczeniu przez pełny miesiąc kalendarzowy.

Od grudnia 2013 r. ZUS uzupełnia wtedy tę podstawę do stawki miesięcznej. Oczywiście kwota po uzupełnieniu nie może przekraczać maksymalnej podstawy dobrowolnie opłacanej składki chorobowej (w 2015 r. – 9897,50 zł) pomniejszonej o 13,71 proc. Najwyższa baza może wynieść nawet 8540,55 zł. Jest więc o co zabiegać.

Oczywiście nie każdy dostanie zasiłek chorobowy liczony od tak korzystnej podstawy. Aby to w ogóle było możliwe, trzeba opłacać wszystkie składki na ZUS od maksymalnego pułapu.

Ta „inwestycja" nie musi być długoterminowa. Takiego przedsiębiorcę obowiązuje co prawda 90-dniowy okres wyczekiwania na świadczenie, jednak uwzględnia się tu poprzednie ubezpieczenie chorobowe, jeśli ustało nie wcześniej niż 30 dni przed tym z biznesu.

Inny tytuł....

Podstawę zasiłku z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego można uzupełnić pod warunkiem, że zmienił się tytuł do tego ubezpieczenia, jeśli np. przedsiębiorca wcześniej był pracownikiem.

Czasem jednak tylko przedsiębiorcy wydaje się, że zmienił mu się tytuł do ubezpieczenia. ZUS uznaje bowiem, że ubezpieczenie jest z tego samego tytułu, gdy chodzi o występujące nieprzerwanie lub z przerwą krótszą niż 31 dni okresy:

- pracy na podstawie umów-zleceń zawartych z tym samym zleceniodawcą,

- prowadzenia działalności pozarolniczej,

- prowadzenia działalności pozarolniczej i wykonywania współpracy.

Na niczym spełznie zatem m.in. plan uzyskania wysokiego zasiłku, gdy przedsiębiorca rozpocznie działalność w ciągu 30 dni od momentu, kiedy przestał być osobą współpracującą. ZUS nie uzupełni wtedy podstawy składek za pierwszy miesiąc ubezpieczenia.

...czy tylko kod

Również zarejestrowanie z innym kodem wcale nie oznacza dla ZUS, że ubezpieczony został zgłoszony z innym tytułem. Dzieje się tak, gdy poprzedni tytuł ubezpieczenia co prawda zawiera inny czteroznakowy kod tytułu do ubezpieczenia, ale ten sam kod dwuznakowy. Chodzi np. o osobę prowadzącą działalność, zarejestrowaną w ZUS z kodem 05 10, która bez dnia przerwy lub po pauzie krótszej niż 30-dniowa zgłosiła się do ubezpieczeń jako osoba współpracująca z kodem 05 11.

Inny tytuł nie powstaje też wtedy, gdy prowadzący działalność musi się „przerejestrować" w ZUS w związku z np.:

- zakończeniem korzystania z dwuletniej ulgi w opłacaniu składek – z kodu 05 70 xx na 05 10 xx, lub

- przekształceniem działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej w spółkę jawną – z kodu 05 10 xx na 05 43 xx.

W tym przypadku ZUS nie stosuje zasady uzupełniania podstawy wymiaru zasiłku.

Przykład

Pan Jan, przedsiębiorca, zachorował w pierwszym miesiącu ubezpieczenia. Zadeklarował, że składki będzie regulował od 4000 zł. W ten sposób chciał sobie zapewnić wyższy zasiłek za czas rehabilitacji po planowym zabiegu chirurgicznym. Pan Jan rozpoczął działalność 21. dnia po ustaniu wcześniejszego tytułu do ubezpieczenia społecznego – tj. współpracy z osobą prowadzącą działalność gospodarczą. Ponieważ z tego tytułu był ubezpieczony przez pół roku, uważał, że ZUS naliczy mu zasiłek od zadeklarowanej kwoty pomniejszonej o 13,71 proc., tj.: 4000 zł – 13,71 proc. = 3451,60 zł.

Tak jednak nie będzie. ZUS wypłaci zasiłek od minimalnej podstawy – czyli 2049,73 zł. Uznaje bowiem, że współpraca przy biznesie nie jest innym tytułem do ubezpieczeń społecznych. Jedyne, na co może liczyć pan Jan, to że ZUS uwzględni jego półroczy staż chorobowy przy liczeniu 90-dniowego okresu wyczekiwania i że zasiłek dostanie od razu.

Komentarz eksperta

Andrzej Radzisław , radca prawny, współpracuje z Kancelarią LexConsulting.pl

Aby uzupełnić podstawę wymiaru zasiłku w pierwszym miesiącu ubezpieczenia, ustawa zasiłkowa wymaga wcześniejszego innego tytułu do ubezpieczeń. Tytuł do ubezpieczeń społecznych nie jest jednak tożsamy z kodem do ubezpieczeń. Wykaz tytułów do ZUS znajdziemy w art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz 121). Zgodnie z jego ust. 1 pkt 5 obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalno-rentowym podlegają osoby prowadzące działalność gospodarczą i współpracujące z nimi. Prowadzenie własnego biznesu, np. w formie samozatrudnienia (kod 05 10 lub 05 70) czy współpraca przy działalności (kod 05 11) – to ten sam tytuł do ubezpieczeń. Różnią się tylko kodami. Biorąc pod uwagę art. 6 ustawy systemowej widać, że innym tytułem nie będzie ani inna działalność (np. status wspólnika spółki cywilnej, jawnej komandytowej lub partnerskiej, albo wspólnika jednoosobowej spółki z o.o. – kod 05 43), ani współpraca przy prowadzeniu biznesu. Innym tytułem może być np. etat lub zlecenie.

Okres wyczekiwania dopełnią inne składki

Każdy poprzedni okres ubezpieczenia ZUS wliczy do ubezpieczenia. Nie ma znaczenia, czy opłaty składkowe były obowiązkowe, czy dobrowolne. Może to być zatem ubezpieczenie zarówno z etatu, zlecenia, innej działalności czy współpracy przy prowadzeniu biznesu. ZUS uwzględni każdy zakończony okres składkowy bez względu na to, z jakiego tytułu i z jakim kodem przedsiębiorca był wcześniej zgłoszony do chorobowego.