Ustalenie przez ZUS prawa do emerytury osobie, która równocześnie jest zatrudniona na podstawie umów o pracę i zlecenia w dwóch różnych firmach, sprawia, że kontrakt cywilny przestaje być tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
Nie ma znaczenia wysokość przychodów ze stosunku pracy. Dalej trzeba opłacać składkę zdrowotną, ale społecznych już nie. Trzeba je jednak naliczyć od części przychodu ze zlecenia za miesiąc, w którym zleceniobiorca nabył prawo do emerytury.
Nie tylko uzyskanie prawa do emerytury zmienia w ten sposób sytuację osoby, która w tym samym czasie jest i pracownikiem, i zleceniobiorcą. Tak samo jest w przypadku rencistów.
• Równocześnie pracuję w dwóch spółkach, w jednej na podstawie umowy o pracę, a w drugiej jako zleceniobiorca. Ponieważ z etatu moja pensja jest niższa od minimalnej krajowej, od wynagrodzenia za zlecenie też są potrącane składki na ZUS. Niedawno otrzymałem decyzję przyznającą mi od 17 października br. emeryturę. Podobno teraz nie muszę już płacić składek od zlecenia? A jeśli tak, to od kiedy? Czy już od całej kwoty, jaką dostanę za październik br., czy tylko od części?
– pyta czytelnik.
Z zasady przychody ze zlecenia są zwolnione ze składek wtedy, gdy umowa o pracę gwarantuje pensję w wysokości nie niższej niż kwota minimalnego wynagrodzenia (bez względu na etat). W 2011 r. jest to 1386 zł od drugiego roku pracy i 80 proc. tej kwoty w czasie pierwszego roku zatrudnienia. Pracownik, który jest wynagradzany niższą stawkę, jako zleceniobiorca również podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym.
Nabycie prawa do emerytury lub renty zmienia tę sytuację. Od dnia uzyskania statusu emeryta lub rencisty od przychodów ze zlecenia trzeba opłacać wyłącznie składkę zdrowotną. Tych na ubezpieczenia społeczne nie, chyba że z własnej woli. Przestaje wówczas grać rolę wysokość pensji z etatu.
Nawet gdy emeryt lub rencista jako pracownik jest zatrudniony na 1/8 etatu i otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 200 zł, nie podlega już tym obowiązkowym obciążeniom. Nie ma też znaczenia wysokość przychodu ze zlecenia, równie dobrze może to być 1000 zł jak i 10 000 zł.
Jeśli emeryt czy rencista nie chce, to nie musi płacić składek społecznych. Gdy jednak zdecyduje się podlegać dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, to powinien pamiętać o tym, że jako zleceniobiorca będzie obowiązkowo podlegał ubezpieczeniu wypadkowemu.
Umowa z pracodawcą nie przejdzie
Należy jednak od razu zastrzec, że wskazana zasada nie dotyczy pracowników, którzy
• zawarli umowę-zlecenie z własnym pracodawcą lub
• podpisali kontrakt z kimś innym, ale na jego podstawie świadczą pracę na rzecz własnego pracodawcy (tj. formalnie zleceniodawcą jest inna firma niż własny pracodawcą, ale rezultaty pracy w istocie uzyskuje pracodawca, a nie zleceniodawca).
Takie osoby w zakresie ubezpieczeń społecznych uważane są bowiem za pracowników z obydwu umów. A co za tym idzie nie występuje tutaj zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych – stosunku pracy i zlecenia.
Ustalone prawo
Obowiązek opłacania składek społecznych ustaje w omawianej sytuacji od dnia ustalenia prawa do emerytury lub renty (tj. stwierdzenia tych uprawnień w decyzji organu rentowego). Jeśli nie przyzna ich od pierwszego dnia miesiąca, to trzeba opłacić składki na ubezpieczenia społeczne jeszcze od części przychodu ze zlecenia za ten miesiąc. Trzeba go proporcjonalnie pomniejszyć do okresu, w którym podlegał tym ubezpieczeniom, czyli do dnia poprzedzającego uzyskanie prawa do emerytury lub renty.
Nie ma przy tym znaczenia, czy wynagrodzenie za ten miesiąc zostanie wypłacone przed uzyskaniem prawa do świadczenia czy po tej dacie. Aby ustalić podstawę wymiaru składek społecznych ze zlecenia za ten miesiąc, przychód trzeba podzielić przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, a wynik pomnożyć przez liczbę dni podlegania przez zleceniobiorcę ubezpieczeniom społecznym w tym miesiącu.
Przykład
Pan Marian 13 października 2011 skończył 65 lat i od tego dnia uzyskał prawo do emerytury. Pracuje obecnie w dwóch miejscach – jako specjalista ds. personalnych na 1/2 etatu z pensją 1300 zł. Od 1 września dodatkowo wykonuje audyt w innej firmie na podstawie umowy-zlecenia. Za jego przeprowadzenie ma otrzymać na koniec umowy, tj. 31 października br., 6000 zł.
Zlecenie przestało być objęte obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi od 13 października. Od tego też dnia nie trzeba opłacać składek społecznych ze zlecenia.
Składki te trzeba więc opłacić od kwoty: 6000 zł : 61 dni x 49 = 4819,67 zł Jak zostaną rozliczone składki za październik do wykazania w raporcie ZUS RCA składanym na początku listopada (zakładając, że nie podlegał ubezpieczeniu chorobowemu):
Niezbędne rachunki
Składki społeczne pobrane z przychodu pana Mariana ze zlecenia:
– emerytalna
– rentowa
łącznie
4819,67 zł x 9,76 proc. = 470,40 zł
4819,67 zł x 1,5 proc. = 72,30 zł
542,70 zł
Składka zdrowotna:
– pełna
– do odliczenia od zaliczki na podatek
5457,30 zł x 9 proc. = 491,16 zł
5457,30 zł x 7,75 proc. = 422,94 zł
Zobacz także:
»
»
»
»
Kto i od jakiej umowy płaci składki
»
