[b]– Zawieramy z wykonawcami umowy o dzieło autorskie składające się z dwóch części. Pierwsza to umowa o dzieło uregulowana w kodeksie cywilnym, druga – umowa o przeniesienie praw autorskich. Czy od wynagrodzenia z obydwu umów trzeba odprowadzać składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?

Czy ma znaczenie to, że osoby te równocześnie są u nas zatrudnione na umowę o pracę? Czy od samoistnej umowy o przeniesienie praw autorskich należy naliczać składki? [/b]– pyta czytelnik.

W zakresie ubezpieczeń społecznych (a także ubezpieczenia zdrowotnego) za pracownika, oprócz osoby pozostającej w stosunku pracy, jest uważana osoba, która z własnym pracodawcą zawiera umowę-zlecenie, o dzieło albo inną o świadczenie usług, do której zastosowanie mają przepisy kodeksu cywilnego dotyczące umowy-zlecenia.

Tak wynika z art. 8 ust. 2a [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333804]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DzU z 2009 r. nr 205, poz.1585 ze zm., dalej ustawa systemowa)[/link].

Natomiast samoistna umowa o dzieło nie jest tytułem do ubezpieczeń, bo nie została wymieniona w art. 6 ustawy systemowej. Również od samoistnej umowy o dzieło nie są naliczane składki na ubezpieczenie zdrowotne. Taki tytuł nie został bowiem wymieniony w art. 66 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=282315]ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (DzU z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Różni wykonawcy[/srodtytul]

W takim razie od wynagrodzenia wypłacanego za wykonanie dzieła płatnik opłaca składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne wyłącznie wtedy, gdy umowa taka została zawarta z własnym pracownikiem lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje on pracę na rzecz własnego pracodawcy.

Ustawa systemowa nie zawiera ograniczeń co do rodzaju zawieranej umowy o dzieło. Oznacza to, że każda umowa określona w art. 627 kodeksu cywilnego zawarta z własnym pracodawcą lub wykonywana na jego rzecz powoduje obowiązek opłacania składek.

Nie ma przy tym znaczenia, że w jej wyniku powstaje dzieło będące przedmiotem ochrony prawa autorskiego i praw pokrewnych. W grę wchodzą zatem zarówno umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych, jak i o korzystanie z utworu.

[srodtytul]Raz należności są, raz ich nie ma[/srodtytul]

Jeżeli więc z własnym pracownikiem zostanie zawarta umowa o dzieło i w jej wyniku otrzyma on również wynagrodzenie za przeniesienie praw autorskich do dzieła, to składki od takiego przychodu powinny być opłacone. Natomiast zawarcie samoistnej umowy o przeniesienie praw autorskich (bez towarzyszącej jej umowy o dzieło) nie rodzi obowiązku ubezpieczeń społecznych.

Nie każda umowa o przeniesienie praw autorskich rodzi obowiązek opłacania składek. Niekiedy pracownik sam zwraca się do pracodawcy z propozycją przekazania praw do dzieła, które sam wykonał.

Nie mamy tu do czynienia z umową o dzieło, lecz z uregulowaną prawem autorskim umową o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub o korzystanie z utworu. W konsekwencji umowa ta nie podlega ubezpieczeniom społecznym. Wówczas od wynagrodzenia, które otrzymuje pracownik, nie są naliczane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W związku z powyższym obowiązku ubezpieczeń nie rodzi wykonanie dzieła i przeniesienie prawa autorskiego z dzieła w wyniku umowy o dzieło zawartej z osobą niebędącą własnym pracownikiem. Jeżeli natomiast w wyniku wykonywania umowy o dzieło (zawartej z własnym pracownikiem) powstanie utwór, który następnie stanie się przedmiotem umowy o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowy o korzystanie z utworu, powoduje to obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.