Jeśli przedsiębiorca opłaca składki tylko za siebie, musi to robić do dziesiątego dnia następnego miesiąca. W pozostałych przypadkach termin upływa pięć dni później.
Co jednak, jeśli przedsiębiorca nie wypełnia tego obowiązku?
[srodtytul]Co do zasady dekada[/srodtytul]
Zgodnie z zasadą zawartą w przepisie art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (ustawa o sus) należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne (składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata wymierzona na podstawie art. 24 ustawy o sus) przedawniają się po upływie dziesięciu lat. Termin ten rozpoczyna bieg od dnia, w którym należności stały się wymagalne.
Zasady tej nie stosuje się do zaległości, które wygasły przed 1 stycznia 2003 r. W stosunku do nich zastosowanie mają przepisy obowiązujące przed tą datą, czyli zgodnie z pierwotnym brzmieniem przepisu art. 24 ustawy należności uległy przedawnieniu po upływie pięciu lat, a w przypadku przerwania biegu przedawnienia (w związku z odroczeniem terminu opłacania należności, rozłożenia należności na raty, podjęciem innej czynności zmierzającej do ściągnięcia należności) po upływie dziesięciu lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne.
W przypadku należności wynikających z decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej lub następcy prawnego przedawnienie następuje po upływie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym decyzja została wydana. [b]Nie ulegają natomiast przedawnieniu należności zabezpieczone hipoteką lub zastawem,[/b] jednak po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być wyegzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.
[srodtytul]Co na to Sąd Najwyższy[/srodtytul]
W kwestii terminu przedawnienia składek na ubezpieczenia społeczne i na Fundusz Pracy wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. Wątpliwości sądów z terenu Polski budziło bowiem stosowanie dłuższego terminu przedawnienia do zobowiązań do zapłaty składek powstałych przed 1 stycznia 2003 r., ale nieprzedawnionych przed tą datą. Stanowisko SN, wsparte orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, jest jednak nieugięte. [b]Do stanów prawnych istniejących, a niezakończonych przed 1 stycznia 2003 r. należy stosować dziesięcioletni termin przedawnienia.[/b]
Bieg terminu przedawnienia w pewnych sytuacjach może się nie rozpocząć, może także ulec zawieszeniu lub przerwaniu.
[srodtytul]Zawieszenie biegu[/srodtytul]
W przypadku zawarcia przez płatnika składek z ZUS umowy w sprawie ulgi w spłacie zobowiązań bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty – ulega zawieszeniu od dnia zawarcia umowy. Zadłużony płatnik może zawrzeć z ZUS umowy o odroczeniu terminu płatności należności z tytułu składek lub o rozłożenie należności na raty.
Zawieszenie biegu przedawnienia następuje także na skutek podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, i trwa do zakończenia postępowania egzekucyjnego.
Jeżeli do stwierdzenia istnienia należności niezbędna jest decyzja, a jej wydanie uzależnione jest od rozstrzygnięcia zagadnienia wstępnego przez inny organ lub sąd, bieg terminu przedawnienia ulega zawieszeniu. W takim przypadku trwa ono do dnia, w którym decyzja innego organu stała się ostateczna lub orzeczenie sądu uprawomocniło się, nie dłużej jednak niż dwa lata.
[srodtytul]Śmierć lub upadłość[/srodtytul]
Śmierć płatnika powoduje zawieszenie biegu terminu przedawnienia do dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, nie dłużej jednak niż do dnia, w którym upłynęły dwa lata od śmierci spadkodawcy. Przyczyną przerwania biegu przedawnienia jest również ogłoszenie przez płatnika składek upadłości. Po przerwaniu bieg rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o kończeniu postępowania upadłościowego lub po jego umorzeniu.
Przyczyną przerwania biegu przedawnienia jest również ogłoszenie przez płatnika składek upadłości. [b]Po przerwaniu bieg rozpoczyna się na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o kończeniu postępowania upadłościowego lub po jego umorzeniu. [/b]
[ramka][b]Jakie odsetki od spóźnialskich[/b]
Wysokość stawek odsetek (podatkowych) za zwłokę od nieterminowo regulowanych składek na ubezpieczenia społeczne w wybranych okresach
1. W 1993 r.
– od 1 marca 0,19 proc. kwoty zaległości za każdy dzień zwłoki (DzUrz MF nr 4)
2. W 1994 r.
– od 13 maja 0,18 proc. kwoty zaległości za każdy dzień zwłoki (DzUrz MF nr 12)
3. W 1998 r.
– od 1 stycznia 54 proc. w stosunku rocznym (MP 1997 nr 86, poz. 874)
– od 21 maja 52 proc. w stosunku rocznym (MP nr 16, poz. 254)
– od 17 lipca 48 proc. w stosunku rocznym (MP nr 25, poz. 372)
– od 29 października 44 proc. w stosunku rocznym (MP nr 40, poz. 553)
– od 10 grudnia 40 proc. w stosunku rocznym (MP nr 45, poz. 640)
4. W 2002 r.
– od 31 stycznia 27 proc. w stosunku rocznym (MP nr 7, poz. 137)
– od 26 kwietnia 25 proc. w stosunku rocznym (MP nr 16, poz. 270)
– od 30 maja 24 proc. w stosunku rocznym (MP nr 21, poz. 375)
– od 27 czerwca 23 proc. w stosunku rocznym (MP nr 28, poz. 458)
– od 29 sierpnia 21 proc. w stosunku rocznym (MP nr 38, poz. 604)
– od 26 września 20 proc. w stosunku rocznym (MP nr 44, poz. 672)
– od 24 października 18 proc. w stosunku rocznym (MP nr 50, poz. 728)
– od 28 listopada 17,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 58, poz. 793)
5. W 2005 r.
– od 31 marca 15 proc. w stosunku rocznym (MP nr 21, poz. 330)
– od 28 kwietnia 14 proc. w stosunku rocznym (MP nr 27, poz. 385)
– od 30 czerwca 13,0 proc. w stosunku rocznym (MP nr 39, poz. 533)
– od 28 lipca 12,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 45, poz. 616)
– od 1 września 12 proc. w stosunku rocznym (MP nr 52, poz. 723)
6. W 2008 r.
– od 31 stycznia 13,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 13, poz. 134)
– od 28 lutego 14 proc. w stosunku rocznym (MP nr 22, poz. 218)
– od 27 marca 14,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 28, poz. 262)
– od 26 czerwca 15 proc. w stosunku rocznym (MP nr 50, poz. 443)
– od 27 listopada 14,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 92, poz. 791)
– od 24 grudnia 13 proc. w stosunku rocznym (MP z 2009 r. nr 1, poz. 4)
7. W 2009 r.
– od 28 stycznia 11,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 9 poz. 101)
– od 26 lutego 11 proc. w stosunku rocznym (MP nr 16 poz. 199)
– od 26 marca 10,5 proc. w stosunku rocznym (MP nr 21 poz. 268)
– od 25 czerwca 10 proc. w stosunku rocznym (MP nr 41 poz. 654) [/ramka]
