Istotne jest, aby przewidywany okres pracy nie przekraczał 12 miesięcy i sam pracownik nie został skierowany na zastępstwo kolegi, któremu delegowanie właśnie minęło. Polskie ustawodawstwo stosujemy wówczas na podstawie wydanego dla pracownika formularza E 101 w trybie art. 14 ust. 1 lit. a rozporządzenia. O poświadczenie tego formularza pracodawca powinien się zwrócić do oddziału ZUS lub upoważnionego inspektoratu właściwego dla siedziby płatnika, gdzie delegowany jest zatrudniony. Nie zawsze jednak ZUS go potwierdzi.

[srodtytul]Kryteria dotyczące zatrudnionego...[/srodtytul]

Dokumenty wymienione w ramce wskazują, kiedy pracownicy skierowani za granicę skorzystają z odstępstwa od zasady ogólnej państwa świadczenia pracy. Wyróżniamy przy tym kryteria dotyczące pracownika i przedsiębiorstwa delegowanego.

I tak, zatrudniony musi pozostawać w stosunku pracy w państwie wysyłającym, wykonywać czynności za granicą dla polskiego pracodawcy i mieć możliwość kierowania roszczeń o wynagrodzenie bezpośrednio do wysyłającego pracodawcy. W trakcie wykonywania pracy w obcym kraju UE, EOG lub Szwajcarii ma być podporządkowany poleceniom pracodawcy co do czasu, miejsca i rodzaju świadczonej pracy. Zazwyczaj nie ma kłopotów ze spełnieniem powyższych warunków.

[srodtytul]... i szefa[/srodtytul]

Bardziej problematyczna jest weryfikacja wymogów dotyczących delegującej firmy, która musi:

- prowadzić znaczącą działalność na terenie Polski. Znacząca działalność oznacza:

– posiadanie siedziby w kraju delegującym

– osiąganie obrotów z tytułu działalności prowadzonej w Polsce

- zatrudniać tu pracowników i realizować kontrakty.

Praktyczny przewodnik wymaga, by około 25 proc. całości obrotów realizowano na terenie państwa wysyłającego. Niższe obroty nie zawsze jednak dyskwalifikują w staraniach o potwierdzenie druku E 101. W takiej sytuacji uwzględniamy także inne czynniki, zgodnie z indywidualnym przypadkiem. Ponadto istotne jest, aby przed rozpoczęciem delegowania pracowników firma działała w Polsce od co najmniej czterech miesięcy. Gdy nie spełnia tego kryterium, bierzemy pod uwagę inne okoliczności, które pozwolą na ocenę, czy rozwinie w przyszłości działalność w Polsce, np. ile osób wykonuje pracę w kraju w stosunku do liczby delegowanych.

[srodtytul]ZUS sprawdza [/srodtytul]

Regulacje te mają zapobiec nadużyciom przez pracodawców, którzy nie wykonują działalności w państwie wysyłającym, ale prowadzą tu jedynie wewnętrzną administrację. W trakcie badania realizacji omówionych kryteriów, ZUS analizuje oświadczenia pracodawcy przekazywane pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań na opracowanym przez ZUS wzorze, który jest dołączany do wniosku o poświadczenie formularza E 101. Jeżeli podane informacje nie budzą wątpliwości, dokonuje potwierdzenia i pracownika obejmuje polskie ustawodawstwo

[ramka][b]Przykład 1[/b]

W kwestionariuszu „Informacje w celu poświadczenia formularza E 101 dla pracownika delegowanego na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE/EOG na podstawie art. 14.1.a Rozporządzenia EWG 1408/71” delegujący pracodawca podaje:

- średnie obroty (w proc.) osiągane w ciągu ostatnich 12 miesięcy prowadzenia działalności w Polsce 28 proc., w innych państwach 72 proc.

- liczba pracowników wykonujących pracę w Polsce (oprócz administracji) 80, liczba delegowanych 100

- liczba umów zleceń realizowanych w Polsce 2, za granicą 3Dane te są wiarygodne, więc oddział ZUS poświadcza formularz E 101.[/ramka]

Nawet jeżeli dane wskazują na zwykłe prowadzenie zasadniczej działalności w Polsce, w przyszłości podczas kontroli w siedzibie płatnika może się okazać, że nie były zgodne ze stanem faktycznym. Wówczas ZUS wycofuje formularze E 101, a pracownicy zostają wyłączeni z polskich ubezpieczeń społecznych, również za okresy wsteczne. Zgodnie z zasadą ogólną należy ich wówczas zgłosić do systemu ubezpieczeniowego właściwego ze względu na miejsce wykonywania pracy.

Jeśli opisane warunki nie są spełnione, nie ma możliwości poświadczenia formularza E 101. Wówczas zgodnie z zasadą miejsca wykonywania pracy właściwe są obce przepisy ubezpieczeniowe i dany pracownik nie podlega polskim ubezpieczeniom społecznym. W takiej sytuacji jesteśmy zobowiązani do odprowadzania składek za granicę.

[ramka][b]Przykład 2[/b]

W kwestionariuszu „Informacje w celu poświadczenia formularza E 101 dla pracownika delegowanego na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE/EOG na podstawie art. 14.1.a Rozporządzenia EWG 1408/71” delegujący pracodawca wpisuje:

- średnie obroty (w proc.) osiągane w ciągu ostatnich 12 miesięcy prowadzenia działalności w Polsce 7 proc., w innych państwach 93 proc.

- liczba pracowników wykonujących pracę w Polsce (oprócz administracji) 3, liczba pracowników delegowanych 54

- liczba umów/zleceń realizowanych w Polsce 1, za granicą 4.

Taka firma nie dostanie poświadczenia druków E 101. [/ramka]

Zdarza się również, że informacje przedstawione przez wnioskodawcę wymagają sprawdzenia, ponieważ ich zgodność ze stanem faktycznym jest wątpliwa

[ramka][b]Przykład 3[/b]

W kwestionariuszu „Informacje w celu poświadczenia formularza E 101 dla pracownika delegowanego na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE/EOG na podstawie art. 14.1.a Rozporządzenia EWG 1408/71” delegujący pracodawca napisał:

- średnie obroty (w proc.) osiągane w ciągu ostatnich 12 miesięcy prowadzenia działalności w Polsce 100 proc., w innych państwach 0 proc.

- liczba pracowników wykonujących pracę w Polsce (oprócz administracji) 55, liczba delegowanych 32

- liczba umów/zleceń realizowanych w Polsce 4, za granicą 3.Podane informacje budzą wątpliwości. Jeżeli firma deleguje pracowników za granicę i realizuje tam kontrakty, to powinna osiągać obroty również z działalności realizowanej w innym państwie. W takiej sytuacji oddział ZUS nawiązuje kontakt z płatnikiem w celu wyjaśnienia rozbieżności.[/ramka]

[i]Autorka jest pracownikiem centrali ZUS[/i]