Trudno szczegółowo analizować ekonomiczne skutki pandemii COVID-19, jednak właściwie nie ma wątpliwości, że zauważalne pogłębienie trudności z bieżącą realizacją zobowiązań – zarówno przez konsumentów, jak i przedsiębiorców – ma związek z kryzysem pandemicznym. W tym kontekście coraz więcej podmiotów nadziei na rozwiązanie kryzysu zadłużenia – i słusznie – upatruje w restrukturyzacji. Jednak narzędzie to może przynieść oddłużenie tylko wówczas, gdy zostanie odpowiednio wykorzystane. Do czego więc służy restrukturyzacja i jak ją właściwie przeprowadzić?

Rozwiązanie kryzysu zadłużenia

Aby dobrze zrozumieć instytucje prawne – a do takich bez wątpienia należy restrukturyzacja – zawsze należy wyjść od analizy obowiązujących przepisów. Zgodnie z Prawem restrukturyzacyjnym – a dokładniej z jego art. 3 ust. 1 – celem postępowania restrukturyzacyjnego jest uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika przez umożliwienie mu restrukturyzacji w drodze zawarcia układu z wierzycielami, a w przypadku postępowania sanacyjnego również przez przeprowadzenie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu słusznych praw wierzycieli. Przepis ten w syntetyczny sposób określa cele postępowania restrukturyzacyjnego – a więc jednej z czterech procedur prowadzonych na podstawie powołanej powyżej ustawy.

Każda restrukturyzacja – która może przybrać postać postępowania o zatwierdzenie układu;  przyspieszonego postępowania układowego; postępowania układowego oraz postępowania sanacyjnego – służy przede wszystkim oddłużeniu, pozwalającemu na uniknięcie ogłoszenia upadłości dłużnika. Dzięki temu restrukturyzowany dłużnik może nadal prowadzić swoje przedsiębiorstwo, co zresztą jest korzystnym rozwiązaniem także dla wierzycieli – wówczas mają oni większe szanse na zaspokojenie swoich należności w wyższym stopniu. Zresztą interesy dłużnika i jego wierzycieli zawsze muszą zostać odpowiednio zbalansowane. Przepisy Prawa restrukturyzacyjnego wprost zakazują pokrzywdzenia wierzycieli w wyniku postępowania restrukturyzacyjnego – także przytoczona powyżej regulacja wskazuje na potrzebę „zabezpieczenia słusznych praw wierzycieli”.

Tezy te – co warto jeszcze raz podkreślić – odnoszą się do każdego z postępowań restrukturyzacyjnych. Jednak w przypadku do najbardziej rozbudowanego z nich, a więc sanacji, do kwestii oddłużenia przedsiębiorcy dochodzi jeszcze możliwość przeprowadzenia wobec niego działań sanacyjnych. Mówiąc w pewnym skrócie polegają one na kompleksowym „uzdrowieniu” sytuacji przedsiębiorcy, stanowiąc dla niego szansę nie tylko na uregulowanie należności, ale również na powrót do dobrej sytuacji na rynku. Z tego względu po postępowanie sanacyjne najczęściej sięga się wówczas, gdy dłużnik wymaga rozbudowanej restrukturyzacji.

Liczy się właściwa strategia

Doświadczenie pokazuje, że restrukturyzacja to bardzo użyteczne narzędzie, rzeczywiście pozwalające na wyjście z nawet najpoważniejszego kryzysu zadłużenia. Aczkolwiek osiągnięcie tego celu wymaga zachowania kilku podstawowych zasad: wdrożenia restrukturyzacji w odpowiednim momencie, a więc „kiedy nie jest jeszcze za późno”; odpowiednie zaplanowanie postępowania, a zwłaszcza wybór środków, które mogą doprowadzić do oddłużenia. Restrukturyzację zawsze należy oprzeć na solidnie przeprowadzonej diagnozie pojawiających się trudności – a więc odpowiedzi na pytanie co spowodowało zadłużenie realnie zagrażające upadłością oraz co zrobić, aby z niego wyjść.

Owszem, restrukturyzacja nie jest prostym zadaniem – wymaga sporego nakładu sił i środków, a zwłaszcza swego rodzaju szczerości co do źródeł kryzysu. Niekiedy w postępowaniu restrukturyzacyjnym trzeba także podejmować odważne decyzje, zwłaszcza w zakresie doboru środków restrukturyzacyjnych czy zmian w strukturze przedsiębiorstwa. Jednocześnie to dłużnik musi „wymyślić” restrukturyzacje, a więc znaleźć remedium na trudności, w których się znalazł. W każdym razie postępowanie restrukturyzacyjne to – z wielu względów – najlepszy sposób na spłatę zobowiązań i powrót do normalnej działalności gospodarczej.

Autorem tekstu jest Konrad Radwan z Kancelarii Restrukturyzacyjnej KPR. Kancelaria jest zrzeszona w sieci Kancelarie RP działającej pod patronatem dziennika „Rzeczpospolita