Z początkiem roku szkolnego 2019/2020 w życie weszła reforma szkolnictwa zawodowego, od tego momentu zwanego branżowym, która wprowadziła zmiany, dotyczące m.in. klasyfikacji zawodów, finansowania szkół zawodowych, egzaminów zawodowych, ale przede wszystkim współpracy szkół z pracodawcami.

Ministerstwo Edukacji Narodowej wcześniej stanowczo podkreślało, że reforma szkolnictwa zawodowego to konieczność, ponieważ brak wykwalifikowanych pracowników na rynku pracy jest coraz większą barierą w rozwoju przedsiębiorstw.

Czytaj także: Księgowi są przeciążeni nowymi obowiązkami podatkowymi

„Pracodawca powinien być w szkole a szkoła u pracodawcy, jako partnerzy powinni razem pisać podstawy programowe i egzaminować, tak aby rzeczywistość biznesowa, finansowa, technologiczna nie odstawała od tego czego uczy się w szkole." (patrz: https://www.infor.pl/prawo/dziecko-i-prawo/edukacja/2751062,Reforma-szkolnictwa-zawodowego-20192020.html).

Branżowe szkolnictwo

Dobrze zorganizowane szkoły, ściśle współpracujące z pracodawcami, czyli szeroko rozumianym biznesem, mają dać szansę rozwoju poszczególnym regionom i lokalnym społecznościom. Firmy i organizacje zrzeszające pracodawców powinny mieć duży wpływ na kształt szkolnictwa branżowego, m.in. poprzez tworzenie oferty kształcenia zawodowego, uruchamianie edukacji w konkretnych zawodach oraz umożliwianie uczniom praktycznej nauki zawodu w rzeczywistych warunkach pracy. Obecnie pracodawcy skarżą się na niedostosowanie kompetencji absolwentów szkół do ich oczekiwań i wymagań niezbędnych w danej branży.

Wieloletnia degradacja szkolnictwa zawodowego doprowadziła do znaczącego pogłębienia różnic pomiędzy rzeczywistością gospodarczą a kształceniem, które było bardziej nastawione na naukę teorii niż praktykę. Reforma edukacji to nie tylko zmiana „ustroju szkolnego". To także propozycja nowych rozwiązań w rozwoju szkolnictwa zawodowego silnie powiązanego z rynkiem pracy, a także zmian w organizacji i funkcjonowaniu szkół oraz placówek oświatowych. Priorytetem reformy było ukierunkowanie kształcenia zawodowego tak, aby absolwenci szkół ponadpodstawowych mieli pełne kwalifikacje i dodatkowe uprawnienia, zdobywając je jeszcze w trakcie nauki.

Główny cel zmian stanowiło podniesienie prestiżu szkół zawodowych oraz ukierunkowanie ich oferty tak, aby kształciły specjalistów jak najlepiej przystosowanych do wymogów rynku, uczących się i przygotowanych do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej oraz aktywnego funkcjonowania w dynamicznie zmieniającej się gospodarce.

Zawody ekonomiczne

Zawody ekonomiczne, takie jak technik ekonomista, technik rachunkowości – to zawody uniwersalne, wszechstronne i bardzo popularne na rynku pracy. Nabyte umiejętności zawodowe mają umożliwić absolwentom zatrudnienie na wielu stanowiskach w różnych jednostkach organizacyjnych oraz samozatrudnienie poprzez podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek. Absolwenci szkół ekonomicznych mają szansę na zatrudnienie m.in. w biurach rachunkowych, prywatnych przedsiębiorstwach, jednostkach finansów publicznych, instytucjach ubezpieczeniowych, urzędach administracji publicznej, bankach.

Zawody z branży ekonomicznej to zawody z wielkimi tradycjami, występujące niemal w każdym podmiocie gospodarczym. Młodzi ludzie kończący ekonomiczne szkoły zawodowe, powinni charakteryzować się takimi cechami, jak: kreatywność, przedsiębiorczość, komunikatywność, otwartość na zmiany, zdolność do samodoskonalenia i dążenie do ciągłego dokształcania. Stanowiska pracy, powiązane z szeroko rozumianą ekonomią, rachunkowością, wymagają od pracowników wielu kompetencji, często doświadczenia, szerokiego zakresu wiedzy z ekonomii, finansów, systemu podatkowego oraz umiejętności analizowania zachodzących zmian w procesie gospodarowania.

Obecnie wiele krajowych podmiotów gospodarczych współpracuje z przedsiębiorstwami rynku zagranicznego, a w związku z otwartym rynkiem europejskim prowadzi filie w krajach Wspólnoty. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, iż na rynku polskim coraz częściej działają podmioty zagraniczne. Uwzględniając otwartą gospodarkę, nie można zapomnieć o tym, że kształcenie zawodowe powinno być ściśle skorelowane z kształceniem ogólnym ze względu na to, że efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga nie tylko umiejętności zawodowych, ale także przygotowania ogólnego. Dlatego tak ważna w ekonomicznej edukacji zawodowej jest m.in. umiejętność posługiwania się przez absolwenta językiem obcym zawodowym.

UWAGA!

Ze względu na specyfikę pracy osoby wykonujące zawody związane z ekonomią, rachunkowością czy finansami powinny charakteryzować się sumiennością, dokładnością, odpowiedzialnością, dyskrecją oraz być silnie emocjonalnie, empatyczne, komunikatywne i odporne na stres. Kształcenie zawodowe ekonomiczne nie może pomijać nauki wymienionych kompetencji, gdyż są to zawody, łączące dużą odpowiedzialność z wysokimi wymaganiami w zakresie jakości wykonywania zadań.

Niezbędna teoria i praktyka

Szczególnie istotna w nowym programie nauczania techników ekonomistów i techników rachunkowości jest korelacja kształcenia teoretycznego z praktycznym ukie-

runkowaniem na potrzeby i możliwości ucznia – uczestnika procesu kształcenia zgodnie z potrzebami rynku pracy. Dzięki ich zrealizowaniu absolwent będzie przygotowany do wykonywania wielu zadań zawodowych.

Kształcenie ekonomiczne powinno uwzględniać zachodzące zmiany społeczno-gospodarcze, realizować zada-

nia wynikające z globalizacji, a także rosnące znaczenie wiedzy niezbędnej na rynku pracy. Proces edukacji zawodowej wymaga podejmowania działań wspierających rozwój każdego uczącego się, odpowiednio do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych.

Obecnie szkoły zawodowe różnią się nie tylko podstawami programowymi, ale przede wszystkim strukturą. Dotychczasowe 4-letnie technikum zostało przekształcone w technikum o 5-letnim cyklu kształcenia. Rok szkolny 2019/2020 jest ostatnim, do którego przeprowadzono rekrutację do dotychczasowego technikum 4-letniego (tylko dla absolwentów gimnazjum). Absolwenci szkoły podstawowej objęci byli już rekrutacją do szkoły 5-letniej.

Proces kształcenia, zgodnie z założeniami zawartymi w podstawach programowych, powinien zostać dostosowany do indywidulanych predyspozycji uczniów. Jednym z głównych zadań szkoły jest umożliwienie uczniom rozwoju własnej osobowości. System edukacyjny powinien dać możliwość sys-

tematycznego podnoszenia kwalifikacji, a procesowi kształcenia zawodowego powinny towarzyszyć działania wspomagające rozwój osób uczących się. Wyodrębnione kwalifikacje w poszczególnych zawodach znacznie wzbogacają proces kształcenia i umożliwiają elastyczne reagowanie na zmiany. Sprzyjają również postawie otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów.

Kształcenie interdyscyplinarne

Realizując programy w zawodach ekonomicznych, szkoły mogą korzystać z innowacji pedagogicznych, aby uatrakcyjnić naukę. Dotyczy to m.in. zwiększenia liczby godzin kształcenia zawodowego lub godzin realizowanych u pracodawcy. Edukacja w zawodach ekonomicznych ma za zadanie wykształcić przyszłych absolwentów interdyscyplinarnie, co da uczniom szerokie spektrum możliwości znalezienia pracy w wielu branżach, zgodnie z ich zainteresowaniami. Podczas nauki uczeń jest przygotowywany do wykonywania różnorodnych zadań: rozwiązywania problemów, uczestniczenia w zarządzaniu, planowaniu, organizowaniu, motywowaniu oraz kontroli. Szczegółowe cele jego pracy będą ściśle powiązane z konkretnym stanowiskiem i zakładem pracy.

UWAGA!

Ekonomiści powinni posiadać umiejętności samodzielnego rozwiązywania problemów, występujących we współczesnych przedsiębiorstwach. Ta konieczność pojawia się we wszystkich dziedzinach życia, mniej lub bardziej związanych z gospodarką i usługami. Każda instytucja musi zatrudnić osoby zarządzające, planujące i organizujące pracę w firmie. Potrzebni są pracownicy do obliczania dochodów przedsiębiorstwa, zarobków pracowników, prowadzenia dokumentacji finansowej, księgowej i kadrowej.

Technik ekonomista należy do grupy zawodów, w których bardzo ważne są relacje między ludźmi. Dlatego w procesie dydaktyczno-wychowawczym kładzie się duży nacisk na kształtowanie cech i postaw, takich jak: komunikatywność, uczciwość, rzetelność, dokładność, odpowiedzialność i systematyczność w działaniu oraz wyrabianie pewnych nawyków, jak np. zamiłowanie do porządku.

Absolwenci specjalności technik rachunkowości, wykształceni w systemie pięcioletnim, powinni być dobrze przygotowani do wykonywania zawodu księgowego oraz dodatkowo do realizowania prac kadrowo-płacowych. Programy nauczania powinny w pełni pozwalać na osiągnięcie niezbędnych na tych stanowiskach umiejętności.

Rozwijający się dynamicznie rynek i ciągłe pojawianie się na nim nowych podmiotów w różnych branżach, pozwalają stwierdzić, że zapotrzebowanie na dobrze wyszkolonych księgowych i specjalistów kadrowo-płacowych będzie rosło. Zakładając dalszy rozwój absolwentów na studiach wyższych, w połączeniu z umiejętnościami nabytymi w ekonomicznych szkołach ponadpodstawowych, można przewidywać, że w przyszłości będą to również doskonali kandydaci na głównych księgowych i kierowników działów personalnych w przedsiębiorstwach.

Angelika Marciniak Ekonomistka, nauczycielka rachunkowości w Zespole Szkół Licealnych i Ekonomicznych nr 1 w Warszawie oraz członek i wykładowca Stowarzyszenie Księgowych w Polsce .

Głównym zadaniem szkoły jest przygotowanie młodego człowieka do życia, tzn. do radzenia sobie w sytuacjach, w których się znajduje lub może się znaleźć, poznawania złożoności świata i miejsca człowieka w środowisku społecznym, kulturowym i technicznym. Zadanie to będzie realizowane, gdy tworzywem myślenia, kształtowania i doskonalenia umiejętności, podmiotem poznania i edukacyjnych działań będzie otaczająca rzeczywistość. Dyskusja o reformie szkolnictwa często odnosi się do perspektywy krótkoterminowej. W dyskursie brakuje perspektywicznego spojrzenia na edukację, zrozumienia, że system kształcenia pełni istotną rolę w planowaniu długoterminowego rozwoju zarówno społeczeństwa, jak i całej gospodarki. Stagnacja w edukacji tak naprawdę oznacza regres – świat zbyt szybko się zmienia, a trzeba umieć do tych zmian się dostosowywać i raczej nie oznacza to liczby lat spędzonych w szkole, ale przede wszystkim jakość edukacji i umiejętność odpowiadania na wyzwania dzisiejszego świata. Głęboka reforma edukacji jest konieczna, aby Polska mogła dynamicznie rosnąć i nadganiać lukę rozwojową, dzielącą nas od krajów z czołówki najbogatszych i tych o najwyższym poziomie dobrobytu społecznego – co do tego nie ma chyba nikt wątpliwości. Ale czy obecnie wprowadzona reforma sprosta tym wyzwaniom? Tego dowiemy się dopiero za kilka lat.

Bądźmy razem!

Księgowi zapraszają przedsiębiorców po raz drugi, aby poznać wzajemne potrzeby i tworzyć nową płaszczyznę porozumienia!

Racjonalna i owocna współpraca przedsiębiorców i księgowych to idea przyświecająca drugiej edycji Ogólnopolskiej Konferencji Przedsiębiorców i Księgowych pod hasłem „Bądźmy razem!", którą Stowarzyszenie Księgowych w Polsce organizuje w dniach 5–6 października 2020 r. w Arche Hotel Krakowska w Warszawie.

Do udziału Stowarzyszenie zaprasza przede wszystkim przedsiębiorców, będących głównymi odbiorcami usług świadczonych przez księgowych.

Więcej szczegółów wkrótce na www.skwp.pl

Ruszyły zapisy do IV edycji

Stowarzyszenie Księgowych w Polsce wraz z firmą Soneta sp. z o.o. po raz czwarty zapraszają do udziału w konkursie Księgowi Przyszłości. Rejestracja do konkursu na portalu ksiegowiprzyszlosci.pl już się rozpoczęła! Zachęcamy do zebrania trzyosobowej drużyny i udziału w rywalizacji. Konkurs rozgrywany będzie w trzech kategoriach: księgowa zawodowa (KZ), płacowo-kadrowa (PiK), księgowa studencka (KS).

Pierwszy etap zmagań konkursowych rozpocznie się 8 kwietnia br., ale już teraz każdy może sprawdzić swoje siły w teście próbnym.

Wielki finał 18 czerwca 2020 r. w Warszawie.

Więcej informacji na www.ksiegowiprzyszlosci.pl oraz www.skwp.pl