Nowa stawka PIT: 12 procent. Kto skorzysta?

Nowa stawka stosowana jest 1 lipca 2022 roku, lecz w zeznaniu rocznym podatnicy zapłacą 12 proc. PIT od dochodu z całego roku. Oczywiście, jeśli zmieszczą się w pierwszym progu, czyli ich roczny dochód nie przekroczy 120 tys. zł. W drugim przedziale PIT wynosi nadal 32 proc.

Koniec z ulgą dla „średniaków"

Nowelizacja likwiduje ulgę dla klasy średniej przysługującą pracownikom i przedsiębiorcom na skali. Ulga to  odliczenie od dochodu kwoty, która jest ustalana indywidualnie w oparciu o wysokość uzyskanych przychodów. Do 30 czerwca takie odliczenie obejmowało wyłącznie podatników, którzy uzyskali przychody w wysokości od 68 412 zł do 133 692 zł rocznie. W przypadku przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej kwota ta dotyczyła przychodów pomniejszonych o koszty uzyskania przychodów z tytułu prowadzenia tej działalności, z wyłączeniem kosztów składek na ubezpieczenia ­społeczne.

Likwidacja ulgi dla klasy średniej została wprowadzona tak, by osoby, które miały do niej prawo w pierwszej połowie roku, nie straciły na zmianach. Jeśli okaże się, że podatek należny za 2022 r., obliczony bez zastosowania ulgi dla klasy średniej, jest wyższy od podatku obliczonego bez uwzględnienia zmian wprowadzonych 1 lipca 2022 r., podatnik otrzyma zwrot z urzędu skarbowego.

To szczególnie korzystne dla osób, które prowadzą działalność gospodarczą, bo trudno im przewidzieć, jaka będzie wysokość ich dochodów w skali roku.

Składka zdrowotna do odliczenia

Obowiązujący od 1 stycznia 2022 r. Polski Ład zlikwidował ulgę na składki zdrowotne. W poprzednich latach można było je odliczać od podatku (w większej części). Poprawki w Polskim Ładzie przywróciły tę ulgę od 1 lipca 2022 r., jednak w innej formie.

Podatnicy rozliczający się podatkiem liniowym będą mogli zaliczyć zapłacone składki zdrowotne do kosztów prowadzenia działalności. Podstawa opodatkowania zostanie obniżona o wysokość zapłaconych składek zdrowotnych, maksymalnie jednak do kwoty 8700 zł rocznie.

Ryczałtowcy będą mogli obniżyć przychód będący podstawą opodatkowania o połowę zapłaconych składek. Ponieważ dla ryczałtowców najwyższa możliwa do zapłacenia składka zdrowotna wynosi 1007,81 zł, maksymalna kwota pomniejszenia przychodu może wynieść 503,91 zł. Dzięki tej zmianie w skali roku ryczałtowcy będą mogli zyskać od 60 do 1028 zł.

Podatnicy rozliczający się w formie karty podatkowej będą mogli pomniejszyć podstawę opodatkowania o 19 proc. wysokości kwoty zapłaconych składek zdrowotnych. Odliczać będzie można także te składki, które zapłaciliśmy w pierwszej połowie roku.

„Przedsiębiorca już przy obliczaniu zaliczek za czerwiec albo drugi kwartał 2022 r. może uwzględnić składki zdrowotne zapłacone przed wejściem w życie nowych przepisów" – pisze Ministerstwo Finansów w wyjaśnieniach zamieszczonych na swojej stronie internetowej.

Polski Ład 2.0 pozwoli zmienić formę opodatkowania

Przedsiębiorcy zastosują 12-proc. stawkę  przy obliczaniu zaliczki na podatek za czerwiec (płaconej w lipcu). Jeśli po obniżce PIT okaże się, że skala jest dla nich lepsza niż ryczałt albo podatek liniowy, będą mogli zmienić formę rozliczeń.

Już w lipcu ryczałtowcy mogą wybrać skalę, ze skutkiem na drugą połowę 2022 r. Muszą tylko do 22 sierpnia złożyć stosowne oświadczenie. Konsekwencją tego kroku będzie konieczność rozliczenia przychodów z działalności za 2022 r. w dwóch odrębnych zeznaniach. Drugą szansę będą mieli po zakończeniu roku. Natomiast tzw. liniowcy zadeklarują ewentualną zmianę dopiero w zeznaniu za 2022 r.

Konsekwencją zmiany formy opodatkowania w trakcie 2022 r. będzie konieczność złożenia dwóch odrębnych zeznań w celu rozliczenia przychodów z działalności gospodarczej opodatkowanych za część roku ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych i za część roku na zasadach ogólnych według skali podatkowej.

Kto straci na zmianie formy opodatkowania?

Zmiana formy opodatkowania będzie kusząca z powodu niskiej stawki PIT. Ale wielu przedsiębiorców ma twardy orzech do zgryzienia, bo przejście na inny podatek może skutkować stratą na składce zdrowotnej.

Ryczałtowcy odliczą bowiem połowę tej składki od przychodu. Liniowcy zaliczą ją do kosztów uzyskania przychodów albo odliczą od dochodu maks. 8,7 tys. zł. Zarówno ryczałtowcy, jak i liniowcy mogą odliczyć też składki zdrowotne zapłacone przed 1 lipca (więcej o tym poniżej).

W przypadku skali podatkowej takiej ulgi nie będzie. Co więcej, składka może być wyższa, bo inaczej się ją liczy. Może się więc okazać, że to, co zyskamy na niższym PIT, stracimy na wpłatach do ZUS.

Jeżeli przedsiębiorca zdecyduje się po zakończeniu roku na zmianę zasad opodatkowania i rozliczenie całego 2022 r. według skali, ulga nie tylko mu przepadnie, ale jeszcze w zeznaniu rocznym będzie musiał oddać to, co odliczał przy obliczaniu miesięcznego bądź kwartalnego ryczałtu i zaliczek na PIT.

Czasami lepiej poczekać pół roku

Jeśli przedsiębiorca chce przejść z ryczałtu na skalę podatkową i rozliczyć się wspólnie z małżonkiem albo dzieckiem, nie powinien się spieszyć. Jeśli zrobi to w połowie roku, pierwsze sześć miesięcy rozliczy ryczałtem, a drugie według skali. Za 2022 r. złoży więc dwa zeznania: PIT-28 i PIT-36.

Gdy zmiana formy opodatkowania zostanie dokonana po zakończeniu roku, wtedy cały rok zostanie rozliczony według skali (z zastosowaniem 12-proc. PIT). Przedsiębiorca złoży więc zeznanie PIT-36.

Bezpieczniejszy jest wariant drugi, gdyż nie przepadnie możliwość wspólnego opodatkowania z małżonkiem albo samotnie wychowywanym dzieckiem (wyjątek jest tylko wtedy, gdy PIT-28 jest zerowy). A przecież wspólne rozliczenie może dać spore korzyści podatkowe. Dlatego warto poczekać i w PIT-36 rozliczyć się razem z dzieckiem albo małżonkiem.

Firma na liniowym skorzysta z ulgi na składki miesiąc później

Przedsiębiorcy na liniowym 19-proc. PIT mogą zaliczyć do kosztów podatkowych składki zdrowotne już w lipcu, przy obliczaniu zaliczki za czerwiec. Mogą też odliczyć je od dochodu. W ten sposób rozliczą też składki za osoby współpracujące (najczęściej jest to najbliższa rodzina). Roczny limit wynosi 8,7 tys. zł (w następnych latach będzie waloryzowany). Roczny limit wynosi 8,7 tys. zł (w następnych latach będzie waloryzowany).

Inaczej będzie u tych, którzy korzystają z zaliczek uproszczonych, czyli płaconych w stałej wysokości, na podstawie dochodów z poprzednich lat. Oni mogą pomniejszyć zaliczki o 19 proc. składek.

– Przedsiębiorca na liniowym PIT będzie mógł po raz pierwszy odliczyć zapłacone od stycznia do czerwca składki zdrowotne od zaliczki miesięcznej opłacanej za lipiec, czyli w sierpniu 2022 r. – informuje Ministerstwo Finansów. Skarbówka przypomina o limicie ulgi. Fiskus potwierdza też, że przedsiębiorca może jednocześnie pomniejszać uproszczone zaliczki i ujmować składki zdrowotne w podatkowych kosztach. Oczywiście do wysokości limitu.

Liniowcy mogą zmniejszyć dwie daniny na raz

Zgodnie z nowelizacją Polskiego Ładu przedsiębiorcy na liniowym PIT będą mogli zaliczyć składki zdrowotne do kosztów albo odliczyć od dochodu. Co jest lepsze? – Rozliczenie składki zdrowotnej w kosztach. Dzięki temu mamy niższy dochód. A u przedsiębiorców na liniowym PIT dochód jest nie tylko podstawą opodatkowania, ale także podstawą wymiaru składki zdrowotnej. Za jednym zamachem zmniejszymy więc podatek i wpłatę do ZUS. Tej dodatkowej korzyści nie będzie, jeśli składkę zdrowotną odliczymy od dochodu. Wtedy zapłacimy tylko niższy podatek – tłumaczy na łamach „Rzeczpospolitej" Izabela Leśniewska, doradca podatkowy w kancelarii Alo-2.

Zamiana ryczałtu na skalę oznacza nową podstawę wymiaru składki zdrowotnej

Obniżka PIT z 17 do 12 procent powoduje, że skala podatkowa stanie się korzystniejsza dla ryczałtowców. A co ze składką zdrowotną? Zgodnie z Polskim Ładem zasady jej rozliczania uzależnione są od tego, jaki płacimy podatek. Przedsiębiorcy rozliczający się na podstawie ustawy o PIT liczą składkę od dochodu. Na skali wynosi 9 proc., na liniówce 4,9 proc. U ryczałtowców wysokość składki zdrowotnej zależy od przychodów (są podzieleni na trzy grupy).

Czy przedsiębiorca, który w lipcu 2022 roku zmieni formę opodatkowania, musi zastosować inne zasady liczenia składki? Tak – odpowiedział ZUS. – Już w dokumentach rozliczeniowych za lipiec, a także za kolejne miesiące, przedsiębiorca będzie zobowiązany wykazać składkę zdrowotną ustaloną dla nowej formy opodatkowania. Przejście z ryczałtu na skalę spowoduje, że podstawą wymiaru składki zdrowotnej będzie firmowy dochód. Czyli przychód minus koszty.

Jak policzyć pierwszą składkę? Z Polskiego Ładu wynika, że u przedsiębiorców na skali podstawą wymiaru składki za lipiec powinien być dochód z czerwca. Problem w tym, że biznesmen, który w czerwcu będzie jeszcze na ryczałcie, nie ustali za ten miesiąc dochodu (bo w tej formie podatek płaci od przychodu).

Zdaniem resortu zdrowia w takiej sytuacji trzeba zapłacić minimalną składkę zdrowotną, czyli 270,90 zł. A za następne miesiące przedsiębiorca będzie znał już swój dochód (bo zaksięguje przychody i koszty). I od niego naliczy składkę.

PIT niższy, ale więcej liczenia

Ryczałtowcy, którzy do 22 sierpnia 2022 r. złożą oświadczenie o zmianie formy opodatkowania na skalę, drugą połowę roku rozliczą na nowych zasadach. Muszą więc od lipca założyć księgi: przychodów i rozchodów albo rachunkowe. Faktury kosztowe należy ująć w porządku chronologicznym, bo fiskus już zapowiedział, że nie zgodzi się na zaksięgowanie sumy kosztów, czyli na jeden wpis.

– Nowe przepisy nie zmieniają zasad prowadzenia księgi przychodów i rozchodów. W związku z tym faktury kosztowe należy ująć w porządku chronologicznym. Nowelizacja nie przewiduje możliwości ujęcia sumy kosztów jednym wpisem – czytamy w wyjaśnieniach resortu.

Jak liczyć zwolnienie ulgi z PIT przy różnych stawkach ryczałtu?

Przedsiębiorcy rozliczający się ryczałtem zyskają prawa do ulg: dla rodziców przynajmniej czwórki dzieci, dla seniorów oraz dla osób wracających z emigracji. Podatku nie zapłacą od przychodów do 85 528 zł rocznie. Co robić, jeśli przedsiębiorca jest opodatkowany różnymi stawkami ryczałtu?

Ministerstwo Finansów odpowiedziało, że nie ma znaczenia, jaką stawką ryczałtu opodatkowane są kwoty nieprzekraczające limitu zwolnienia tj. 85 528 zł przychodu rocznie. Liczy się tylko suma uzyskanych przychodów do wysokości limitu.

Wyższe wypłaty bez podwyżek

Dzięki nowej, niższej stawce PIT większość pracowników dostanie na konto wyższe wynagrodzenie, choć wcale nie otrzymali podwyżki. Zmiany w Polskim Ładzie i obniżenie PIT z 17 do 12 proc. od lipca 2022 roku powodują, że zmieni się kwota netto, którą w drugiej połowie tego roku pracownicy otrzymają jako wynagrodzenie.

Czerwcowe wynagrodzenie pracodawca rozliczy jeszcze według „starych" regulacji, czyli stosując 17-proc. PIT. Chyba że ma możliwość wypłacić pensję w lipcu. – Wynagrodzenia za czerwiec wypłacone w lipcu będą już rozliczone na nowych zasadach, czyli z 12-proc. PIT. Stosujemy bowiem przepisy obowiązujące w momencie przekazania pensji – mówi Aleksandra Pietrasik, główna księgowa w kancelarii Lubasz i Wspólnicy.

Ważne terminy - o tym pamiętaj w tym tygodniu

5.07.2022

Wtorek

√ złożyć deklaracji VAT-14 o należnych kwotach podatku VAT w przypadku wewnątrzwspólnotowego nabycia paliw silnikowych za czerwiec 2022 r.

7.07.2022

Czwartek

√ zapłacić podatek dochodowy w formie karty podatkowej za czerwiec 2022 r.

√ wpłacić zryczałtowany podatek dochodowy pobrany w czerwcu 2022 r. od należności wypłaconych zagranicznej osobie prawnej z tytułów wymienionych w art. 7b ust. 1 pkt 3-6 ustawy o pdop (tu: wpłaconych na rzecz podmiotu mającego siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową), art. 21 ust. 1 i art. 22 ust. 1 ustawy o pdop

√ wpłacić zryczałtowany podatek dochodowy pobrany w czerwcu 2022 r. od dochodów z dywidend oraz innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, a podatnikom przekazanie informacji CIT-7

√ wpłacić (dotyczy spółki przejmującej) zryczałtowany podatek od dochodu, o którym mowa w art. 7b ust. 1 pkt 1 lit. m) tiret pierwsze ustawy o pdop powstałego w czerwcu 2022 r.

√ złożyć deklarację o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków PIT-NZ i PIT-NZS za czerwiec 2022 r. oraz wpłacić podatek należny wynikający z deklaracji złożonych za miesiące od stycznia 2019 r. do czerwca 2022 r. - jeżeli do utraty składnika majątku doszło w czerwcu 2022 r.

√ złożyć deklarację o wysokości dochodu z niezrealizowanych zysków CIT-NZ za czerwiec 2022 r. oraz wpłacić podatek należny wykazany w tej deklaracji