- W sp. z o.o. była kontrola PIP. Postawiła mi zarzut nieterminowej wypłaty dwóch pensji. Sprawa karna jest w sądzie. W zarządzie jest trzech członków, a pensje wypłacono po trzech tygodniach. Skoro spółkę mógł reprezentować każdy członek tylko łącznie z prokurentem (zapis w KRS), to uważam, że nie ponoszę za to winy. Nie mogłem samodzielnie nakazać księgowej wypłaty, mimo że nadzoruję sprawy kadrowe. Czy mogę zostać skazany wyrokiem? – pyta czytelnik.

Tak. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że członek zarządu zostanie skazany za wykroczenie w postaci nieterminowej wypłaty pensji. Ostateczna ocena podanego stanu faktycznego pozostaje jednak w gestii sądu.

Rodzaj wykroczenia

Zgodnie z art. 282 § 1 pkt 1 kodeksu pracy, kto, wbrew obowiązkowi nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia bezpodstawnie obniża albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł. Wykroczenie to może popełnić pracodawca (nie tylko działający jako osoba fizyczna), ale również osoba działająca w imieniu pracodawcy.

Powinności pracodawcy

Odnośnie zarzuconego czynu, należy odnieść się m.in. do art. 22 k.p. Przepis ten stanowi, że pracodawca ma obowiązek wypłacić podwładnemu umówione wynagrodzenie za świadczoną przez niego pracę. Z kolei, na podstawie art. 94 pkt 5 k.p., pracodawca jest obowiązany w szczególności terminowo i prawidłowo wypłacać wynagrodzenie. Obowiązek wypłaty wynagrodzenia pracownikom jest podstawowym obowiązkiem pracodawcy i wynika m.in. z art. 84 i 85 k.p. Ze wspomnianego art. 85 k.p. wynika m.in., że wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie.

Ciężkie naruszenie obowiązków

Niezależnie od kwestii kwalifikacji prawnej odpowiedzialności za ww. wykroczenie, należy zauważyć, że co do zasady brak wypłaty wynagrodzenia za pracę stanowi również ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracodawcy względem pracownika.

W tym zakresie SN w wyroku z 10 maja 2012 r. (II PK 220/11) wskazał m.in., że: pracodawca, który nie wypłaca pracownikowi w terminie całego należnego wynagrodzenia, narusza podstawowy obowiązek z winy umyślnej, nawet jeśli niepozyskanie środków finansowych na ten cel było przezeń niezawinione, a nieterminowe realizowanie obowiązku dotyczy części wynagrodzenia za pracę.

Czynności wewnętrzne

Czytelnik argumentuje brak swojej winy, a zarazem i odpowiedzialności karnej tym, że w spółce zarząd jest 3-osobowy, a decyzje wiążące podejmowane są łącznie przez członka zarządu i prokurenta (jak zapisano w KRS), a nie przez jednego członka zarządu. Nie mógł więc samodzielnie wydać polecenia odnośnie wypłaty pensji wiążącego księgową.

Co jednak istotne, jak zaakcentował Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie w wyroku z 4 czerwca 2014 r. (XI W 7368/13): Od reprezentowania spółki („na zewnątrz") odróżnić należy prowadzenie spraw spółki, w rozumieniu podejmowania czynności faktycznych, organizacyjnych (czynności „wewnętrzne"). W dalszej analizie podkreślił ponadto, że trzeba jeszcze odróżnić stosunki wewnętrzne z zakresu prawa pracy pracodawcy wobec pracowników. Z kolei, w kluczowej konkluzji ww. sąd przyjął, że: Nie sposób przyjąć, że na tym polu działalności pracodawcy, tj. np. polecając konkretnemu pracownikowi wykonanie jakiegoś obowiązku pracowniczego, wieloosobowy zarząd musi działać jako pracodawca kolegialnie, podejmować specjalną w tym celu uchwałę. Wiceprezes spółki jest w tym zakresie bez wątpienia pracodawcą w stosunku do poszczególnego pracownika zatrudnionego w tej spółce i może wydawać mu wiążące polecenia.

Warto dodać, że w stanie faktycznym tej sprawy przedmiotem oceny sądu była również kwestia niewypłacenia pensji przez księgowego (brak przelewu), który jednak podlegał kierownictwu i decyzyjności członka zarządu spółki.

Ocena sądu

Z powyższego wynika, że argumenty przytaczane przez czytelnika nie są trafne. Z racji pełnionej funkcji (członek zarządu) miał on albo mógł mieć realny wpływ na zapewnienie wypłaty wynagrodzeń pracownikowi spółki. Kwestia skuteczności reprezentacji spółki zgodnie z wymogami KRS nie będzie miała tutaj znaczenia.

Ocena prawna zachowania każdego sprawcy jest jednak kwestią indywidualną, bowiem sąd będzie się kierował zasadami z kodeksu wykroczeń. Tam zaś wskazano m.in., że organ orzekający wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę za dane wykroczenie. Wymierzając karę, bierze zaś pod uwagę w szczególności rodzaj i rozmiar szkody wyrządzonej wykroczeniem, stopień winy, pobudki, sposób działania, stosunek do pokrzywdzonego, jak również właściwości, warunki osobiste i majątkowe sprawcy, jego stosunki rodzinne, sposób życia przed popełnieniem i zachowanie się po popełnieniu wykroczenia. ?