- Kiedy pracodawca będzie zwolniony z wypłaty podwładnym ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany przez nich urlop wypoczynkowy? – pyta czytelnik.

Zgodnie z generalną zasadą etatowiec powinien wykorzystać urlop wypoczynkowy w naturze. Tylko wyjątkowo, gdy tak się nie stanie, a jego angaż zostanie rozwiązany lub wygaśnie, należy mu wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystaną partię wakacji, i to bez względu na tryb ustania stosunku pracy (art. 171 § 1 k.p.).

Kto reguluje...

Wymóg zapłaty ekwiwalentu obciąża tego pracodawcę, który zatrudniał etatowca w dniu powstania prawa do tego świadczenia.

To uprawnienie może jednak przejść na nowego szefa na podstawie art. 23

1

k.p. lub z mocy przepisów szczególnych.

Prawo do urlopu w naturze nie przekształca się w prawo do ekwiwalentu, jeżeli dochodzi do zmiany pracodawcy na mocy art. 23

1

k.p. lub przepisów szczególnych. Jeżeli natomiast do zmiany zatrudniającego doszło w inny sposób, a przepis szczególny nie stanowi inaczej, dotychczasowy pracodawca musi zapłacić ekwiwalent. Tylko za zgodą albo na wniosek podwładnego niewykluczone jest także zawarcie umowy między dotychczasowym a nowym szefem. Na jej podstawie ten drugi przejmie na siebie wymóg udzielenia urlopu wypoczynkowego w całości albo w części.

...i komu

Wysokość ekwiwalentu ustala się na podstawie wynagrodzenia bezpośrednio poprzedzającego nabycie prawa do tego świadczenia. Jego kwotę precyzuje rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (pominięto szczegółowe kwestie związane z obliczeniem ekwiwalentu).

W razie śmierci podwładnego prawo do tego ekwiwalentu nabywają: jego małżonek oraz inne osoby spełniające warunki do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (gdy nie ma takich osób, prawo to wchodzi do spadku – art. 63

1

§ 2 k.p.).

Gdy pracodawca jest niewypłacalny, ekwiwalent za urlop przypadający za rok kalendarzowy, w którym ustał angaż, zaspokaja Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Przy czym konieczne jest, aby ustanie stosunku pracy nastąpiło w okresie nie dłuższym niż dziewięć miesięcy poprzedzających datę wystąpienia niewypłacalności zatrudniającego (art. 12 ust. 2 pkt 2 lit. e w zw. z art. 12 ust. 4 ustawy o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy).

Roszczenie o wypłatę ekwiwalentu ulega przedawnieniu z upływem trzech lat od daty jego wymagalności, czyli od dnia ustania stosunku pracy (art. 291 § 1 k.p.).

Kolejny angaż

Pracodawca nie musi wypłacać etatowcowi ekwiwalentu pieniężnego, gdy strony angażu postanowią o wykorzystaniu urlopu wypoczynkowego w czasie, gdy podwładny pozostaje w stosunku pracy na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej z dotychczasowym zatrudniającym bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego angażu z tym pracodawcą (art. 171 § 2 k.p.). W tym wypadku wyłączona jest możliwość odwołania pracownika z urlopu na podstawie art. 167 k.p. Czas trwania tej umowy odpowiada albo wartości całego ekwiwalentu, albo jego części. Wtedy pozostałą część ekwiwalentu trzeba wypłacić podwładnemu w formie pieniężnej.

—Anna Borysewicz, adwokat

Z gwarantowanym ubezpieczeniem

Jeżeli na podstawie odrębnych przepisów szef musi objąć etatowca ubezpieczeniem gwarantującym mu otrzymanie świadczenia pieniężnego za czas urlopu, to nie przysługuje wynagrodzenie przewidziane w art. 172 k.p. (czyli za czas wakacji) lub ekwiwalent pieniężny z art. 171 k.p. Gdy zaś świadczenie to jest niższe albo od tego uposażenia, albo od ekwiwalentu, pracodawca wypłaca kwotę stanowiącą różnicę między tymi należnościami (art. 172

1

k.p.), tj. albo między kwotą pensji za czas urlopu a wysokością ubezpieczenia, albo między ekwiwalentem a ubezpieczeniem.

podstawa prawna:

rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 roku w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.)

art. 12 ust. 2 pkt 2 lit. e w zw. z art. 12 ust. 4 ustawy z 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 923)

art. 231, art. 631 § 2, art. 167, 171, 1721 oraz art. 291 § 1 kodeksu pracy – ustawa z 26 czerwca 1974 r. (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1502)