Jeśli pracownik nie wykorzysta urlopu w całości lub w części z powodu rozwiązania bądź wygaśnięcia stosunku pracy, przysługuje mu ekwiwalent pieniężny (art. 171 § 1 kodeksu pracy). W ten sposób rozlicza się prawo do wypoczynku należnego zarówno za dany rok (z zachowaniem zasady proporcjonalności), jak i zaległego za lata poprzednie.
Od tej reguły przewidziano jeden wyjątek. Pracodawca nie musi rozliczać ekwiwalentem urlopu niewykorzystanego do rozwiązania umowy, jeżeli strony zgodnie ustalą, że podwładny wybierze go w trakcie kolejnego zatrudnienia w tej samej firmie. Konieczne jest jednak, aby nową umowę zawrzeć bezpośrednio po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej (art. 171 § 3 k.p.).