Nie wystarcza zastosowanie płacowych środków motywacyjnych, aby można było powiedzieć, że firma wykorzystała cały pakiet świadczeń motywujących. Katalog zachęt pozapłacowych może być bardzo szeroki. Wpływają one na motywację pracowników i stanowią wyróżnik wobec innych współpracowników.
Rola takich narzędzi motywacyjnych rośnie w przypadku pracowników średniego i wyższego szczebla, których wynagrodzenie jest już wysokie i nie dopinguje ich w dostatecznym stopniu. Wtedy głównym celem motywowania jest trwałe związanie zatrudnionych z firmą w celu pełnego wykorzystania ich potencjału oraz kwalifikacji.
[srodtytul]Jeszcze z PRL[/srodtytul]
Do materialnych, pozapłacowych środków pobudzania motywacji zaliczymy wszystko to, co pracownik „dostaje” od firmy. Wiele z nich wprowadziły wchodzące na polski rynek firmy, wiele zachowało się jeszcze z czasów PRL, unowocześniając tylko formę. Jednym z nich są akcje, w Polsce nadal stosowane wśród elit menedżerskich. Ich popularność rośnie.
Nagrody materialne przyznawane są przede wszystkim w ramach planów motywacyjnych dla pracowników. Ich wartość zależy od stanowiska i wynosi (w skali roku) od kilku do nawet kilkuset tysięcy złotych. [b]Obecnie coraz częściej można spotkać wykupywanie lub dofinansowanie przez firmy biletów na basen, korty tenisowe, siłownię.
Warto tu podkreślić, że motywator ten spełnia jeszcze dodatkowa funkcję – rekreacyjną.[/b] Należy pamiętać, że nierzadko w obecnych czasach trzeba zostawać po godzinach, a system ośmiogodzinego dnia pracy przestał być aktualny. Dlatego też zmęczeni pracownicy mają wówczas szansę odpocząć. Kupony na lunch (w barze, restauracji) są wydawane pracownikom firm, w których brak bufetów czy stołówek. Są popularne w firmach finansowych, prawniczych i reklamowych.
Zachętą są też towary firmy przeznaczone dla pracowników za darmo bądź ze zniżką. Jest to bardzo powszechna praktyka wielu pracodawców.
Bony do supermarketów to bardzo popularny środek i nie zawsze tylko motywacyjny. Bardzo często firmy, chcąc obniżyć koszty, wypłacają pracownikom premie świąteczne w postaci bonów do supermarketów. Deputat węglowy był stosowany w czasach, gdy większość mieszkań w Polsce ogrzewana była węglem, przysługiwał w naturze (5 – 10 ton węgla rocznie), teraz uprawnieni z reguły odbierają ekwiwalent w gotówce.
[srodtytul]Opieka lekarska[/srodtytul]
Wiele firm prywatnych wykupuje ryczałtowo dla swoich pracowników możliwość korzystania z prywatnej służby zdrowia. W systemie abonamentowym pracodawca wnosi z góry zryczałtowaną opłatę za wszystkich pracowników, którzy potem mogą korzystać z zestawu usług medycznych przynależnego do owego abonamentu.
Dzięki systemowi rejestracji telefonicznej lub internetowej pracownicy nie muszą oczekiwać w kolejkach do lekarza czy na zabieg. Jest to obecnie szczególnie istotna zaleta prywatnej opieki medycznej, wynikająca z problemów z dostępem do publicznej służby zdrowia.
W zależności od pakietu abonamentowego pracownicy mogą liczyć na podstawowy zakres opieki medycznej (zróżnicowany w zależności od firmy realizującej opiekę). Na ogół opieka podstawowa obejmuje dostęp do lekarzy wszystkich specjalności, prowadzenie ciąży, zabiegi ambulatoryjne, okresowe badania diagnostyczne, szczepienia przeciw grypie.
W najszerszych pakietach opieka zawiera dodatkowo rehabilitację w razie wypadków, wizyty domowe, opiekę stomatologiczną, możliwość konsultacji przez wysokokwalifikowanych specjalistów, prawo do korzystania z usług zespołu wyjazdowego (pomoc w nagłych przypadkach), hospitalizację, pakiet międzynarodowych ubezpieczeń medycznych, wszelkie badania diagnostyczne, wiele szczepień czy transport medyczny na terenie Polski.
[srodtytul]Samochód z parkingiem[/srodtytul]
Do pozapłacowych kompensat pracy zalicza się [b]te wszystkie dodatkowe świadczenia na rzecz pracowników, które wynikają z charakteru pracy, wymagań na danym stanowisku i służą zrekompensowaniu uciążliwości wykonywanej pracy, niedogodności związanych z pracą lub też służą podkreśleniu rangi funkcji pełnionej przez pracownika. [/b]
Należy do nich samochód służbowy. Jego wartość jest uzależniona od wysokości stanowiska, niekiedy jest on niezbędny do pracy (np. dla przedstawicieli handlowych). Miejsce na parkingu to sprawa i wygody, i prestiżu. Jest niezwykle ważne, jeśli firma mieści się np. w zatłoczonym centrum miasta.
Motywator to też członkostwo w klubie golfowym, tenisowym, wiąże się z korzystaniem z miejsca, gdzie można pograć w golfa (tenisa), zjeść obiad, pojeździć konno, odprężyć się. Jest to bonus dla prezesów i dyrektorów. Fundusz reprezentacyjny daje możliwość wydawania pieniędzy firmy (głównie za pomocą firmowej karty kredytowej) na reprezentację: kolacje w luksusowych restauracjach, także ubrania, wynajem samochodu itp.
Telefon komórkowy jest tak powszechny, że sam w sobie przestał być bonusem. Dziś od pracodawcy oczekuje się, że kupi nowoczesny model oraz nie będzie limitował wydatków na rozmowy.
[srodtytul]Nauka pod gruszą[/srodtytul]
Szkolenia są powszechnie lubiane i przez pracodawców, i przez pracowników. Tym pierwszym dają coraz lepiej wyedukowanych pracowników, tym drugim – chwilę oddechu i nowe kwalifikacje zwiększające wartość na rynku pracy.
[b]Szkolenia, mające na celu poszerzanie kwalifikacji pracowników, pełnią w przedsiębiorstwach dwie podstawowe funkcje. Pierwsza wynika wprost z potrzeb firmy i obejmuje na ogół specjalistyczne szkolenie pracowników związane z pracą na określonym stanowisku czy obsługą określonego urządzenia.[/b]
Druga funkcja szkoleń wynika już z firmowej strategii motywowania i wspierania pracowników w ich rozwoju.
W tym przypadku program szkoleń jest nierozerwalnie zintegrowany ze strategią rozwoju przedsiębiorstwa, stanowiąc wypadkową potrzeb firmy oraz predyspozycji i możliwości pracowników. W tym przypadku zachodzi interakcja – firma bada kwalifikacje i kompetencje pracowników, proponując im szkolenia i stanowiska pozwalające na maksymalne wykorzystanie ich potencjału. Zakres i tematyka szkoleń w tym przypadku wynikają z indywidualnych możliwości i cech pracownika potencjalnie przydatnych w rozwoju przedsiębiorstwa.
Decydując się na wsparcie systemu płac systemem osobistego rozwoju pracowników, firma musi też zbudować strategię personalną ukierunkowaną na pełne wykorzystanie indywidualnego potencjału pracowników.
Właściwa strategia szkoleniowa może się stać jednym z poważniejszych elementów przewagi konkurencyjnej nad innymi przedsiębiorstwami.
[ramka][b]Języki ciągle w cenie[/b]
Pracodawcy umożliwiają również skorzystanie z nauki języków obcych, organizując kursy lub zwrot ich kosztów.
Opłacanie czesnego w całości lub częściowa refundacja – to bardzo popularny sposób motywowania pracowników, zwłaszcza młodych, którzy jeszcze wielu rzeczy muszą się nauczyć.
Ważne tu jest zwrócenie uwagi, czy pracownik kształci się w swojej dziedzinie i w kierunku przydatnym w pracy.[/ramka]