Zakład w przejściowych trudnościach finansowych ma prawo wysłać zatrudnionego na tzw. przestój ekonomiczny, w trakcie którego ten ostatni nie wykonuje obowiązków służbowych, lecz pozostaje w gotowości do nich (art. 4 ustawy antykryzysowej). Bezczynność taka może trwać maksymalnie sześć miesięcy i nie dłużej niż do końca 2011 r. Podwładny musi się na nią zgodzić na piśmie. Gdy odmówi, nie wolno go objąć przestojem ekonomicznym.
Za czas takiej przerwy pracownikowi przysługuje przynajmniej wynagrodzenie minimalne, na które składają się:
- jedno z dwóch rodzajów subsydiów płacowych na utrzymanie miejsc pracy uiszczane za pośrednictwem pracodawcy:
– świadczenie z FGŚP na częściowe zaspokojenie wynagrodzenia za czas przestoju ekonomicznego,
– stypendium z FP dla pracownika, którego szef skierował wtedy na szkolenie bądź studia podyplomowe,
- część pensji pokrywana bezpośrednio przez pracodawcę uzupełniająca wymienione świadczenie lub stypendium do poziomu minimalnego wynagrodzenia.
Oba elementy (świadczenie albo stypendium i część od pracodawcy) są proporcjonalne do wymiaru czasu pracy.
[srodtytul]Ile do wypłaty[/srodtytul]
Jeśli firma nie wysyła na naukę osoby objętej przestojem, występuje do kierownika biura FGŚP o świadczenie na częściowe zaspokojenie wynagrodzenia. Wynosi ono dla pracującego na pełnym etacie równowartość podstawowego zasiłku dla bezrobotnych 575 zł. Zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy dostaje świadczenie stosownie obniżone.
[b][link=http://grafik.rp.pl/grafika2/371866]Zobacz tabelę "Pensja z tytułu przestoju ekonomicznego"[/link][/b]
Równie dobrze pracodawca może wtedy uiszczać podwładnemu wyższe pobory niż minimalne. Gdyby się na to zdecydował, w górę poszłaby część wynagrodzenia za przestój pokrywana przez niego; maksymalne pułapy świadczenia ze środków FGŚP pozostałyby takie same. Wysokość globalnej zapłaty za przestój w produkcji strony powinny ustalić w pisemnej zgodzie pracownika na objęcie go takim przestojem, która ma charakter wzajemnego porozumienia między nimi.
[ramka][b]Przykład 1[/b]
Pan Jan jest zatrudniony w wymiarze 120 godzin miesięcz- nie. Zgodził się na piśmie na objęcie go przestojem ekonomicznym od października do listopada br. Chce wiedzieć, ile dokładnie będzie w tym czasie zarabiał co miesiąc. Aby podać konkretną kwotę, ustalamy po kolei należne mu za październik 2009 r.:
- świadczenie ze środków FGŚP na częściowe zaspokojenie wynagrodzenia za czas przestoju ekonomicznego 392,05 zł; układamy w tym celu proporcję matematyczną, wychodząc z założenia, że świadczenie to za pełny wymiar czasu pracy w tym miesiącu (176 godzin) wynosi 575 zł:
(120 godzin pracy we wrześniu x 575 zł świadczenia za pełny etat) : 176 godzin pełnego wymiaru we wrześniu = 392,05 zł
- uzupełniającą go do poziomu minimalnego pensję finansowaną przez zakład pracy 477,95 zł; szacując po kolei:
– zredukowane stosownie do rozmiaru etatu minimum należne zatrudnionemu przez 120 godzin we wrześniu: (120 godzin pracy we wrześniu x 1276 zł) : 176 godzin pełnego wymiaru we wrześniu = 870 zł
– różnicę między wyliczonym minimum a świadczeniem z FGŚP uzyskanym w poprzednim punkcie
870 zł – 392,05 zł = 477,95 zł
Z tytułu przestoju ekonomicznego w październiku br. pan Jan otrzyma łącznie 870 zł wynagrodzenia, w tym 392,05 zł świadczenia z FGŚPi 477,95 zł poborów od pracodawcy.[/ramka]
[srodtytul]Komu przerwa się kalkuluje[/srodtytul]
Jeśli pracownik nie zaakceptuje przestoju ekonomicznego, szefowi pozostaje objęcie go gotowością do pracy zgodnie z art. 81 § 1 k.p.
W takim wypadku zatrudnionemu przysługuje stawka osobistego zaszeregowania: miesięczna lub godzinowa pensja zasadnicza, a jeśli taki składnik nie został wyodrębniony, to 60 proc. pensji.
Nie ma też przeszkód, aby w trakcie gotowości czy zaraz po wypowiedzieć stosunek pracy. Objętemu przestojem ekonomicznym na podstawie ustawy antykryzysowej nie wolno natomiast dać wymówienia z przyczyn go niedotyczących w trakcie tej przerwy i przez sześć miesięcy potem.
[srodtytul]Jak się starać[/srodtytul]
Przestój ekonomiczny ma prawo zastosować firma, która ma już zaświadczenie o przejściowych trudnościach finansowych. Od tego momentu wolno jej wystąpić do ministra pracy i polityki społecznej, za pośrednictwem kierownika biura terenowego FGŚP właściwego dla jej siedziby, o zawarcie umowy o wypłatę ze środków FGŚP świadczeń z tytułu przestoju ekonomicznego.
Ustawa antykryzysowa dopuszcza wypłatę świadczeń za maksymalnie sześć miesięcy przestoju ekonomicznego, ale te sześć miesięcy musi przypadać w okresie od trzech kolejnych miesięcy przed zgłoszeniem wniosku o udzielenie świadczeń do dziewięciu miesięcy po złożeniu tego wniosku.
Zaraz po podpisaniu umowy pracodawca przekazuje kierownikowi swojego biura FGŚP w trzech egzemplarzach aktualny wykaz pracowników upraw- nionych do tych świadczeń obejmujący podane ramy czasowe. Następne wykazy przedstawia do końca miesięcy, za jakie podwładnemu przysługują świadczenia.
Kierownik biura FGŚP przekazuje firmie pieniądze niezwłocznie po sprawdzeniu zgodności wykazu z umową i udostępnioną do wglądu listą płac, na wskazany rachunek w banku bądź w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-rozliczeniowej. Pracodawca uiszcza zatrudnionym świadczenia najpóźniej w ciągu siedmiu dni od ich otrzymania na konto. Potrąca z nich tylko odliczenia wymienione w ustawie antykryzysowej. Po dokonaniu wypłaty, ale najpóźniej w ciągu 30 dni od otrzymania świadczeń na konto przesyła do kierownika biura FGŚP:
- wykaz pracowników uprawnionych do świadczeń oraz poświadczenie własnoręcznymi podpisami otrzymania świadczenia,
- kopie potwierdzenia:
– wypłaty zatrudnionym świadczeń przez pracodawcę przekazem pocztowym lub przelewem,
– odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy, składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotnej, na FP i FGŚP,
– przekazania alimentów, np. dzieciom podwładnego.
[ramka][b]Gdzie szukać przepisów[/b]
Pomoc dla firm na utrzymanie etatów w trakcie spowolnienia gospodarczego reguluje [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=320785]ustawa z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (DzU nr 125, poz. 1035; tzw. antykryzysowa)[/link], obowiązująca od 22 sierpnia 2009 r., oraz dwa rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z 24 sierpnia 2009 r. w sprawie:
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=322075]przyznawania i wypłaty świadczeń z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych przedsiębiorcom w przejściowych trudnościach finansowych (DzU nr 135, poz. 1112)[/link]; obowiązuje od 25 sierpnia 2009 r.,
- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=322113]szczegółowych warunków dofinansowania ze środków Funduszu Pracy kosztów szkoleń i studiów podyplomowych oraz szczegółowych warunków finansowania stypendiów i składek na ubezpieczenia społeczne (DzU nr 136, poz. 1119)[/link]; obowiązuje od 27 sierpnia 2009 r.
Przepisy ustawy i rozporządzeń stosuje się od dnia ich wejścia w życie, bo Komisja Europejska uznała je za zgodne ze wspólnym rynkiem 17 sierpnia br.[/ramka]