[b]– Czy emeryt, dla którego dwa zakłady pracy były ostatnim pracodawcą, może korzystać z funduszu socjalnego w każdym z nich?[/b] – pyta czytelnik DOBREJ FIRMY.
Emeryt, czyli osoba wyłącznie pobierająca świadczenie emerytalne (niezatrudniona), ma prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych u byłego pracodawcy. Zatem, jeśli wcześniej była ona zatrudniona jednocześnie w kilku zakładach, będzie miała status byłego pracownika dla celów socjalnych u każdego z nich.
[srodtytul]Ważny jest status[/srodtytul]
Zgodnie z art. 2 pkt 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2C19D29F55ABEE52E6674CD65519141C?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm., dalej ustawa o zfśs) [/link]do osób uprawnionych do korzystania z funduszu u pracodawcy zalicza się m.in. emerytów i rencistów – byłych pracowników. Ustawa nie określa przy tym zasad ustalania statusu emeryta lub rencisty dla celów socjalnych. W związku z tym pracodawcą sprawującym opiekę socjalną nad emerytami i rencistami jest pracodawca, u którego byli oni ostatnio zatrudnieni, czyli podmiot będący ostatnio stroną ich stosunku pracy.
Taki pogląd prezentowany jest również w orzecznictwie sądowym. [b]W uzasadnieniu do uchwały z 15 listopada 1991 r. (I PZP 56/91) Sąd Najwyższy,[/b] analizując analogiczne, poprzednio obowiązujące regulacje w zakresie prawa emerytów do opieki socjalnej w byłym zakładzie określone w przepisach o zakładowych funduszach socjalnym i mieszkaniowym, stwierdził, że omawiane przepisy „kwalifikacji do kategorii osób uprawnionych do korzystania z funduszu nie wiążą bezpośrednio i wprost z faktem przejścia na emeryturę, a jedynie z takimi okolicznościami (warunkami), jak bycie emerytem i bycie pracownikiem zakładu. Jeżeli więc dana osoba była zatrudniona w określonym zakładzie i po zaprzestaniu pracy ma status emeryta, to należałoby ocenić, że należy do kręgu osób uprawnionych u pracodawcy. Zwrot »emeryt – były pracownik zakładu« należy łączyć tylko z tym zakładem pracy, z którym stosunek pracy ustał bezpośrednio przed powstaniem stanu kwalifikowanego jako posiadanie lub powrót przez daną osobę do statusu emeryta. Zdaniem SN zakładem pracy sprawującym opiekę socjalną nad emerytem jest zawsze ten zakład, w którym emeryt był ostatni raz zatrudniony i to niezależnie od tego, czy przeszedł on z niego na emeryturę, czy też było to przejście ponowne”.
[srodtytul]Pomoc niegwarantowana [/srodtytul]
Jednocześnie podkreślić należy, że prawo do korzystania z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w miejscu obecnego albo wcześniejszego zatrudnienia nie jest tożsame z gwarancją otrzymania świadczenia. Jest to bowiem w istocie prawo do ubiegania się o pomoc socjalną, czyli możliwość złożenia wniosku o świadczenie. Zgodnie bowiem z podstawową zasadą prowadzenia przez pracodawcę działalności socjalnej, wynikającą z art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs, przyznawanie oraz wysokość ulgowych usług i świadczeń socjalnych uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu.
Natomiast szczegółowe zasady i warunki korzystania z funduszu przez osoby uprawnione określa pracodawca w regulaminie, uzgodnionym z zakładowymi organizacjami związkowymi, a gdy one nie działają, z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.
Oznacza to, że mimo posiadanego prawa do ubiegania się o pomoc socjalną zarówno pracownik, jak i emeryt mogą w praktyce jej nie otrzymać, jeśli nie będą spełniać określonych w prawie zakładowym warunków dotyczących przede wszystkim ich sytuacji dochodowej, od której zależy i decyzja o przyznaniu świadczenia, i jego wysokość.
