Przywilej ten nie dotyczy jednak żołnierzy odbywających nadterminową zasadniczą służbę wojskową lub okresową służbę wojskową.

Prawo żołnierza do zawieszenia spłacania rat pożyczki z funduszu socjalnego wynika z art. 131 ust. 1 pkt 2 i ust. 3a ustawy z 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2004 r. nr 241, poz. 2416 ze zm.). Przepis ten mówi wprawdzie o pożyczce uzyskanej z zakładowego funduszu mieszkaniowego, ale zgodnie z art. 20 ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU z 1996 r. nr 70, poz. 335 ze zm.) ilekroć w innych ustawach jest mowa o zakładowym funduszu mieszkaniowym, oznacza to zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Z ustawy o powszechnym obowiązku RP wynika także prawo żołnierza do tego, aby w okresie odbywania służby nie spłacał kredytu lub pożyczki udzielonej przez bank lub np. SKOK. Ustawa dopuszcza jednak możliwość rezygnacji z tego przepisu, jeśli strony ustaliły w umowie (kredytu, pożyczki), że w czasie służby raty mają być normalnie obsługiwane. Takiej szansy nie ma już przy pożyczce z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. W konsekwencji ani umowa, ani zapis regulaminu zfśs nie mogą zobowiązywać żołnierza, aby spłacał raty pożyczki mieszkaniowej udzielonej z funduszu socjalnego. Co istotne, zarówno pożyczka, jak i kredyt w okresie zawieszenia ich spłaty nie podlegają oprocentowaniu.

Jeżeli pracodawca (nieprowadzący działalności w zakresie pożyczania pieniędzy) pożyczy podwładnemu pieniądze z innego źródła niż fundusz socjalny, to nie odchodzi od ich spłaty na czas, gdy jest w armii. Zakład może jednak pójść pracownikowi na rękę i zawiesić regulację długu.

Zawieszenie spłaty rat pożyczki z funduszu socjalnego nie następuje z mocy prawa. Powołany do wojska pracownik musi się tu wykazać inicjatywą i złożyć pracodawcy odpowiedni wniosek. Do niego powinien załączyć zaświadczenie od wojskowego komendanta uzupełnień lub od dowódcy jednostki wojskowej stwierdzające odbywanie przez niego służby (z podaniem okresu, na jaki powołano go do odbycia służby). Tak nakazuje § 3 rozporządzenia z 14 sierpnia 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu zawieszania spłat pożyczek i kredytów osobom spełniającym powszechny obowiązek obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz członkom ich rodzin (DzU nr 90, poz. 998). Obecnie nie wymaga się dołączenia innych załączników wymienionych w rozporządzeniu.

Pracodawca musi zawiesić spłatę pożyczki od dnia, w którym otrzyma wniosek podwładnego. Zawieszoną spłatę trzeba kontynuować od dnia zwolnienia żołnierza lub poborowego ze służby. Nie zawsze ulga w spłatach rat obejmie wyłącznie pełne miesiące. Przy niecałym miesiącu odliczamy 1/30 raty za każdy dzień zawieszenia.

Pracownik został powołany do wojska od 4 sierpnia 2008 r. Do spłaty pozostało mu pięć rat pożyczki na remont mieszkania (każda po 320 zł). Są one potrącane z wynagrodzenia, czyli 27 dnia każdego miesiąca (zgodnie z umową pożyczka miała zostać spłacona do 27 grudnia br.). Podwładny złożył pracodawcy wniosek o zawieszenie spłaty. W tej sytuacji szef oblicza część sierpniowej raty, która nie podlega zawieszeniu:

320 zł : 30 = 10,67 zł (1/30 raty)

Pracownik odbywa służbę wojskową przez 28 dni sierpnia (od 4 do 31), więc 320 zł – (10,67 zł x 28) = 320 zł – 298,76 zł = 21,24 zł

Sierpniowa rata pożyczki mieszkaniowej z funduszu socjalnego wyniesie 21,24 zł. Pozostałą część sierpniowej raty i kolejne cztery raty pracownik będzie spłacał po wyjściu do cywila.