Do podstawy wymiaru dodatku wyrównawczego przyjmuje się wynagrodzenie oraz inne świadczenia ze stosunku pracy przyznawane pracownikowi periodycznie – np. premie, dodatki. Najprostsza sytuacja wystąpi u osób, które przed i po zmianie stanowiska otrzymują jedynie stałą pensję miesięczną. W takim wypadku przy obliczaniu wysokości tego świadczenia uwzględnia się tylko ten składnik, w wysokości do której pracownik miał prawo ?w miesiącu poprzedzającym nabycie prawa do dodatku (§ 7 ust. 1 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy, DzU nr 62, poz. 289 ze zm.).
Przykład
Pracownik zatrudniony na stanowisku kierowcy zaopatrzeniowca uległ w czasie pracy wypadkowi komunikacyjnemu, w wyniku którego utracił zdolność do wykonywania zawodu. Pracodawca przeniósł go na stanowisko konserwatora, z czym wiąże się obniżenie pensji miesięcznej z 2000 zł na 1700 zł. W takim wypadku dodatek wyrównawczy przysługuje w wysokości różnicy między wynagrodzeniem osiąganym przed przeniesieniem a wypłacanym aktualnie. ?W omawianym przypadku jest to stała kwota 300 zł przez sześć miesięcy.
Dodatek wyrównawczy oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop. W podstawie pomija się zatem świadczenia wymienione w § 6 rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 ze zm.). Są to m.in. jednorazowe lub nieperiodyczne wypłaty za spełnienie określonego świadczenia, gratyfikacje jubileuszowe itd.
Stawka do wypłaty
Wysokość dodatku wyrównawczego zależy od indywidualnej sytuacji konkretnego pracownika. Świadczenie to stanowi bowiem różnicę między wynagrodzeniem z okresu poprzedzającego przeniesienie a pensją przysługującą po przeniesieniu podwładnego do innej pracy. Wpływ na jego wysokość wywiera również to, jakich składników płacy pozbawiono pracownika w związku z przeniesieniem ?(§ 9 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r.).
Przykład
U pracownika produkcji stwierdzono objawy zawodowej choroby słuchu wynikającej ze znacznego narażenia na hałas w miejscu pracy. 30 września ?2014 r. lekarz profilaktyk wydał orzeczenie nakazujące przeniesienie podwładnego do innej, nienarażającej na hałas pracy na okres najbliższych ?sześciu miesięcy. Szef zrealizował ten obowiązek, powierzając pracownikowi od 1 października zadania magazyniera. Spowodowało to jednak obniżenie pensji zasadniczej podwładnego z 1800 zł do 1600 zł. Pozbawiło go też prawa do wynagrodzenia akordowego wypłaconego za trzy ostatnie miesiące ?w kwocie: 700 zł za lipiec, 500 zł za sierpień i 600 zł ?za wrzesień.
Obliczając dodatek wyrównawczy ze zmiennych składników pensji, pracodawca musi:
Krok 1. Ustalić podstawę jego obliczania
700 zł + 500 zł + 600 zł = 1800 zł
Krok 2. Podzielić ją przez liczbę dni roboczych, ?za które pracownikowi przysługiwało to wynagrodzenie przed przeniesieniem
1800 zł : 65 dni = 27,69 zł
Krok 3. Obliczoną stawkę dzienną pomnożyć przez liczbę dni, za które podwładnemu przysługiwało wynagrodzenie po przeniesieniu do innej pracy
27,69 zł x 23 dni pracy w październiku = 636,87 zł
Krok 4. Ustaloną kwotę dodać do wynagrodzenia miesięcznego uzyskiwanego przed przeniesieniem:
1800 zł + 636,87 zł = 2436,87 zł
Krok 5. Od uzyskanego wyniku odjąć wynagrodzenie przysługujące po przeniesieniu
2436,87 zł – 1600 zł = 836,87 zł
W tej wysokości pracownik powinien otrzymać dodatek wyrównawczy za październik 2014 r.
Uwaga!
Te same zasady stosuje się w przypadku, gdy przeniesienie pozbawia pracownika prawa do zmiennych składników wynagrodzenia przysługujących za okresy dłuższe niż miesięczne. Jedyną różnicą jest to, że przy obliczaniu tej podstawy stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy (§ 10 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r.).
Niepełny miesiąc pracy
Przeniesienie zatrudnionego do innej pracy nie zawsze następuje z końcem miesiąca. Co więcej, może się zdarzyć, że podwładny uprawniony do tego dodatku nie przepracuje całego miesiąca z uwagi na urlop lub inną usprawiedliwioną nieobecność, np. chorobę. W takim przypadku przepis § 8 rozporządzenia MPiPS z 29 maja 1996 r. nakazuje proporcjonalne pomniejszenie dodatku.
W zależności od przyczyny braku prawa do wynagrodzenia za dany dzień kwotę dodatku wyrównawczego należy przy tym podzielić przez:
Otrzymany wynik mnoży się przez liczbę dni, za które pracownikowi przysługiwało wynagrodzenie urlopowe, chorobowe lub zasiłek, ?a otrzymaną kwotę odejmuje od obliczonego dodatku.
Przykład
Pracownik z poprzedniego przykładu rozchorował się w październiku 2014 r. i korzystał w związku z tym ?z siedmiu dni zwolnienia lekarskiego, za które otrzymał zasiłek chorobowy. Za ten czas nie ma prawa do wynagrodzenia, więc nie dostanie też dodatku wyrównawczego, którego wysokość trzeba obniżyć. Skoro za pełen miesiąc przysługuje on w wysokości 836,87 zł, a przyczyną braku prawa do pensji jest choroba, kwotę tę należy podzielić przez 30, a wynik pomnożyć przez liczbę dni nieobecności ?w pracy:
(836,87 zł : 30) x 7 dni = 27,90 zł x 7 dni = 195,30 zł.
O tyle należy pomniejszyć dodatek wyrównawczy obliczony dla pełnego miesiąca, wypłacając pracownikowi kwotę 641,57 zł.
Autorzy są prawnikami, ?byłymi pracownikami PIP, aktualnie wspólnikami ?w firmie Pogotowie Kadrowe sp.j.