Nie wszystkie elementy pracowniczej płacy wpływają na wysokość świadczeń obliczanych według zasad wyznaczania bazy ekwiwalentu urlopowego. Lista tych, które przy wyliczeniach należy pomijać, prezentuje tabela.

Ustalając podstawę ekwiwalentu za urlop i świadczeń liczonych na tych zasadach, trzeba kierować się charakterem określonego elementu płacowego, a nie jego nazwą. Decydujące znaczenie w konkretnej sytuacji ma faktyczny charakter prawny danego składnika pensji wynikający z treści umowy o pracę lub z przepisów płacowych. Jak czytamy w wyroku Sądu Najwyższego z 21 września 2006 r. (II PK 13/06): „Pracodawca, ustalając spełnienie przez pracownika ocennych warunków przyznania świadczenia, dysponuje pewnym zakresem swobody, lecz jeśli są to warunki konkretne i sprawdzalne, to świadczenie jest premią, a nie nagrodą”.

Jeśli kryteria wypłacania elementu pensji są obiektywne, konkretne, mierzalne i sprawdzalne, wówczas należy uznać, że mamy do czynienia ze składnikiem, który trzeba uwzględnić w podstawie ekwiwalentowej. Tak samo jest z premiami wypłacanymi co pewien czas, nawet za okresy różnej długości z uwagi na ich periodyczny charakter (por. wyrok SN z 22 września 2000 r., I PKN 33/00).

Wystarczy przeciętna

Przy należnościach stanowiących równowartość miesięcznej, dwumiesięcznej czy trzymiesięcznej pensji nie ma potrzeby dzielenia sumy miesięcznego wynagrodzenia przez współczynnik ekwiwalentowy. Należy poprzestać już na skalkulowaniu przeciętnej płacy za miesiąc. Potwierdził to SN w uzasadnieniu uchwały z 9 maja 2000 r. (III ZP 12/00).

Zasada ta odnosi się również do należności w wysokości wynagrodzenia dwutygodniowego, bo one stanowią połowę miesięcznej płacy.

Z kolei należności ustalane według stawki wynagrodzenia za jeden dzień lub jej wielokrotności należy obliczać:

- dzieląc skalkulowaną miesięczną kwotę (według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop) przez współczynnik ekwiwalentowy, a następnie

- mnożąc wynik przez liczbę dni, za które to świadczenie przysługuje.

Dopełnianie podstaw

Nierzadko w okresie, z którego wyznaczana jest podstawa świadczeń liczonych jak ekwiwalent, podwładny nie przepracował wszystkich dni. Wtedy wyliczenia nieco się komplikują. Nawet jeden roboczy dzień nieobecności w pracy – np. z powodu choroby lub urlopu w okresie trzech miesięcy przed nabyciem prawa do ww. świadczenia (lub 12 miesięcy przy wypłacaniu przez zakład elementów pensji za okresy dłuższe niż miesiąc) – powoduje konieczność dokonania tzw. dopełnienia. Polega ono na:

- podzieleniu faktycznie uzyskanego przez pracownika wynagrodzenia przez liczbę dni pracy, za które ono przysługiwało oraz

- pomnożeniu wyniku przez liczbę dni, które zatrudniony przepracowałby (w ciągu 3 lub 12 miesięcy) w ramach normalnego czasu pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (§ 16 ust. 2 rozporządzenia urlopowego).

Przykład

Z końcem czerwca 2012 r. na emeryturę przeszedł pan Adam. Był zatrudniony na pełny etat w podstawowym systemie czasu pracy. Przysługuje mu pieniężna odprawa w wysokości dwumiesięcznego wynagrodzenia. Oprócz stałego wynagrodzenia określonego stawką miesięczną wynoszącą 4000 zł brutto, co miesiąc otrzymywał stały dodatek stażowy (400 zł) oraz miesięczne zmienne premie regulaminowe.

W czasie ostatnich trzech miesięcy poprzedzających czerwiec br., kiedy to pan Adam faktycznie przepracował 54 dni, premie te wyniosły: w marcu 720 zł, w kwietniu 760 zł, w maju 740 zł. Ponadto pracownik otrzymywał premie kwartalne. W ciągu 12 miesięcy poprzedzających czerwiec 2012 r. składnik ten wyniósł łącznie 5460 zł za przepracowane 213 dni.

W firmie pensja wypłacana jest w ostatnim dniu roboczym danego miesiąca za ten miesiąc. W tym wypadku przysługującą panu Adamowi odprawę trzeba wyliczyć następująco:

Krok 1. Uzupełnienie zmiennej premii regulaminowej

(720 zł + 760 zł + 740 zł) : 54 dni pracy od marca do maja br. = 41,11 zł,

41,11 zł x 63 dni nominalnie do przepracowania w tym okresie = 2589,93 zł.

Krok 2. Dopełnienie premii kwartalnej

5460 zł : 213 dni pracy od czerwca 2011 r. do maja 2012 r. = 25,63 zł,

25,63 zł x 253 dni nominalnie do przepracowania w tym okresie = 6484,39 zł.

Krok 3. Ustalanie średniej wysokości

- premii regulaminowej 2589,93 zł : 3 miesiące = 863,31 zł

- nagrody kwartalnej 6484,39 zł : 12 miesięcy = 540,37 zł.

Krok 4. Obliczenie dwumiesięcznej odprawy

4000 zł stałej miesięcznej pensji + 400 zł dodatku stażowego + 863,31 zł średniej premii regulaminowej + 540,37 zł średniej nagrody kwartalnej = 5803,68 zł

5803,68 zł x 2 = 11607,36 zł