Pracodawca dowiedział się, że nagle zmarł jego pracownik. Ponieważ stało się to przed obowiązującym w firmie terminem wypłaty wynagrodzeń, nie przelano mu pensji za ostatni miesiąc z premią kwartalną i nie zwrócono kosztów odbytej podróży służbowej. Co w tej sytuacji należy zrobić z tymi należnościami? – pyta czytelnik.

Z dniem śmierci pracownika, bez względu na jej przyczynę, stosunek pracy łączący zmarłego z pracodawcą wygasa. Nie oznacza to jednak, że przepadają świadczenia niewypłacone tej osobie. Odpowiednio stosuje tu wtedy art. 631 § 2 k.p.

Bez spadkobrania

Po śmierci pracownika prawa majątkowe ze stosunku pracy przechodzą w równych częściach na małżonka oraz inne osoby spełniające warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej w myśl przepisów o emeryturach i rentach  z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jeśli nie ma takich osób, prawa te wchodzą do spadku.

Z art.  631 k.p. jednoznacznie wynika, że nie obowiązują tu ogólne zasady dziedziczenia. Szef musi niezwłocznie wypłacić niezrealizowane świadczenia, nie czekając na zakończenie postępowania spadkowego, gdy oczywiście są uprawnione do nich osoby. Dopiero jeśli ich nie ma, prawa majątkowe wchodzą do masy spadkowej i można je wypłacić nie wcześniej niż po zakończeniu odpowiedniej procedury.

Co uwzględnić

Do praw majątkowych ze stosunku pracy można zaliczyć niewypłacone zmarłemu pracownikowi wynagrodzenia (z premią) oraz zwrot kosztów odbytej podróży służbowej. Często też pracodawca będzie musiał wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany przez nieżyjącego podwładnego urlop wypoczynkowy.

Przykład

Szef dowiedział się, że 19 marca 2012 r. w wypadku samochodowym zginął jego pracownik. Przysługiwały mu: pensja za przepracowane dni marca w kwocie 2345,76 zł, 345,12 zł premii miesięcznej za luty oraz zwrot kosztów za marcową delegację służbową (122,98 zł). Ustalając wysokość praw majątkowych dla rodziny zmarłego na podstawie art. 631 § 2 k.p., szef powinien zsumować niezrealizowane świadczenia, co daje 2813,86 zł. Jeżeli pracownik nie wykorzystał przysługującego mu urlopu wypoczynkowego, należy do tego dodać jeszcze ekwiwalent.

Małżonek bezwarunkowo

Przy wypłacie tych świadczeń art. 631 § 2 k.p. nie wprowadza żadnego dodatkowego warunku dla współmałżonka zmarłego pracownika. Małżonkowie nie muszą więc prowadzić wspólnego gospodarstwa domowego czy mieszkać pod tym samym adresem. Ważne jest jedynie to, aby łączył ich ważny w rozumieniu prawa związek małżeński.

Inaczej jest u pozostałych osób, czyli dzieci oraz rodziców zmarłego. Aby mogli dostać niezrealizowane świadczenia, muszą spełniać warunki wymagane do uzyskania renty rodzinnej określone w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm., dalej ustawa emerytalna).

Przykład

Po śmierci pracownika szef ustalił, że pozostała po nim wdowa i pełnosprawny 27-letni syn mieszkający z rodzicami. W tej sytuacji niezrealizowane świadczenia z tytułu wygasłego stosunku pracy należy w całości wypłacić żonie zmarłego, bo jego syn nie spełnia warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej.

Jak podzielić

Z art. 631 § 2 k.p. wynika, że gdy po zmarłym pracowniku pozostały osoby uprawnione do praw majątkowych w rozumieniu tego przepisu, przysługują im one w równych częściach.

Po otrzymaniu wiadomości o zgonie pracownika i jej potwierdzeniu pracodawca powinien więc:

- ustalić, czy po zmarłym pozostali członkowie rodziny, o których mowa w art. 631 § 2 k.p.,

- obliczyć wysokość niezrealizowanych świadczeń, które przysługują tym członkom rodziny zmarłego,

- podzielić wartość praw majątkowych ze stosunku pracy przez ilość uprawnionych,

- dokonać wypłaty.

Przykład

Żona pracownika dostarczyła pracodawcy akt zgonu potwierdzający, że mąż zmarł 26 marca 2012 r. Z jego ustaleń wynika, że po zmarłym pozostały trzy osoby uprawnione do praw majątkowych ze stosunku pracy na podstawie art. 631 § 2 k.p., w tym małżonka. Następnie obliczył wysokość niezrealizowanych świadczeń (6456,90 zł). Składają się na to: niewypłacone wynagrodzenie za dni przepracowane w marcu z premią za czwarty kwartał 2011 r., zwrot kosztów podróży służbowej oraz ekwiwalent za niewybrany urlop. Każdej z tych osób powinien wypłacić po 2152,30 zł (6456,90 zł : 3 osoby).