[b]– Spotkałam się twierdzeniem, że odpisów na zakładowy fundusz socjalny w 2009 r. można dokonywać na podstawie wskaźników z ubiegłego roku i że wskaźniki podane w 2009 r. nie mają żadnego znaczenia, bo można je zastosować dopiero w grudniu przy korygowaniu wysokości odpisu. Czy takie rozumowanie jest zgodne z przepisami?[/b] – pyta czytelniczka DOBREJ FIRMY.

[b]Nie.[/b] Taki pogląd jest nieuzasadniony. Do naliczania odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (zfśs) należy stosować obowiązującą w danym roku podstawę, czyli średnią płacę w poprzednim roku kalendarzowym lub w drugim półroczu tamtego roku, jeśli była wyższa, którą prezes GUS podaje do 20 lutego każdego roku.

[srodtytul]Tylko pomocniczo[/srodtytul]

Wysokość „kwoty bazowej” z roku poprzedniego i obliczonych na jej podstawie kwotowych wskaźników odpisu na fundusz może być jedynie pomocniczo wykorzystana np. przy szacowaniu skutków finansowych z tytułu planowania kosztów odpisu dla pracodawców budżetowych, którzy przeważnie z rocznym wyprzedzeniem planują wydatki i koszty na rok następny.

W pozostałych przypadkach ubiegłoroczna podstawa naliczania odpisu na fundusz, do czasu wydania przez GUS obwieszczenia, może posłużyć do zaliczkowego naliczenia odpisu i zaliczkowego przekazania środków na rachunek bankowy funduszu, jeśli na początku danego roku pracodawcy brakuje środków na pilne świadczenia dla pracowników (np. zapomogi). Naliczenie to powinno być jednak skorygowane po ogłoszeniu przez GUS obowiązującej w danym roku „podstawy” naliczania odpisu.

[srodtytul]Najpierw obwieszczenie[/srodtytul]

Zfśs tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Tak stanowi art. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=D7B3EE1A264D1984E6A07CE0D732367A?id=74017]ustawy z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (DzU nr 70, poz. 335 ze zm., dalej ustawa o zfśs)[/link].

Podstawę naliczania odpisu na dany rok kalendarzowy stanowi przeciętne, miesięczne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub drugim półroczu roku poprzedniego, jeśli stanowiło kwotę wyższą (art. 5 ust. 2 ustawy o zfśs).

W związku z tym, w celu wykonania tych przepisów, prezes GUS wydaje corocznie – do 20 lutego – stosowne obwieszczenie, w którym podaje potrzebne wielkości. Na ich podstawie pracodawcy obliczają kwotowe wskaźniki odpisu, które pozwalają ustalić odpis na fundusz na dany rok i w ślad za tym wysokość należnych środków pieniężnych z tego tytułu.

[b]W 2009 r. jest to kwota 2666,77 zł.[/b] Została podana w [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=301955]obwieszczeniu z 19 lutego 2009 r. (MP nr 11, poz. 138)[/link].

Jest to kwota odbruttowiona, tzn. pomniejszona o potrącone od ubezpieczonych składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe (art. 110 ust. 5 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=85EF54C770AC0174C19B7D186C037B40?id=184677]ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, DzU z 2007 r. nr 11, poz. 74 ze zm.)[/link].

[srodtytul]Dwie transze albo jedna[/srodtytul]

Coroczny odpis na zfśs to w praktyce iloczyn:

- planowanego na początku roku średniorocznego zatrudnienia u pracodawcy w przeliczeniu na pełne etaty (sposób ustalania przeciętnego zatrudnienia w celu naliczania odpisu na zfśs określa [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=62AEFA8F4B1C4102BCF66329BBDCA0AF?id=304867]rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, DzU nr 43, poz. 349)[/link] oraz

- obliczonego na podstawie kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, odpowiedniego dla danej grupy pracowników, kwotowego wskaźnika odpisu.

Równowartość pieniężną tak ustalonych odpisów należy przekazać na odrębny rachunek bankowy w terminach określonych w ustawie, tzn. do końca maja 75 proc., a do końca września danego roku pozostałe 25 proc.

Nie ma oczywiście przeszkód, aby całość środków przekazać już na początku roku, w ślad za naliczonym, na podstawie planu zatrudnienia – odpisem. W końcu roku bowiem, czyli najpóźniej do końca grudnia, trzeba dokonać korekty przeciętnego miesięcznego zatrudnienia do faktycznie wykonanego w danym roku i na podstawie tych danych, jeśli były zmiany w zatrudnieniu (in plus lub in minus), i w konsekwencji odpowiednio dokonać korekty także środków pieniężnych przekazanych wcześniej przez pracodawcę na konto zfśs.

Należy przy tym podkreślić, że zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 2 ustawy o zfśs coroczny odpis podstawowy to równowartość dokonanych odpisów na rachunek bankowy funduszu w wysokości określonej w art. 5, na zasadach określonych w art. 6 ust. 2 tej ustawy.