Przede wszystkim zniesiono kryterium przychodowe oraz obowiązek ponoszenia nakładów inwestycyjnych. Ministerstwo Finansów wskazuje, że po zmianie przepisów oszczędzone na podatku pieniądze nie muszą być wykorzystywane na inwestycje – podatnik może przeznaczyć je na budowę rezerw lub poprawę płynności firmy.

Kto może wybrać

Ponadto rozszerzony został zakres podmiotów, które mogą wybrać estoński CIT. Zgodnie z Polskim Ładem oprócz spółek akcyjnych i spółek z o.o. mogą z niego skorzystać również proste spółki akcyjne, spółki komandytowe i komandytowo-akcyjne.

Należy pamiętać, że w przypadku estońskiego CIT udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami podatnika mogą być wyłącznie osoby fizyczne, a podatnik nie powinien posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, a także ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną.

Ponadto, u podatnika przychody uzyskiwane: z wierzytelności, odsetek, pożyczek, opłat leasingowych, poręczeń, gwarancji, praw autorskich, praw własności przemysłowej, ze zbycia instrumentów finansowych oraz z transakcji z podmiotami powiązanymi, nie mogą przekraczać 50 proc. wszystkich przychodów spółki.

Przy wyborze estońskiego CIT należy też zwrócić uwagę na warunki dotyczące zatrudnienia, tj. podatnik powinien zatrudniać na podstawie umowy o pracę co najmniej trzy osoby przez okres co najmniej 300 dni w roku podatkowym (w przypadku, gdy rokiem podatkowym nie jest okres kolejnych 12 miesięcy kalendarzowych – przez co najmniej 82 proc. dni przypadających w roku podatkowym) albo na podstawie innej umowy niż umowa o pracę. Przy czym wydatki na wynagrodzenia z tytułu umów innych niż umowa o pracę, muszą stanowić co najmniej 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, jeżeli w związku z wypłatą tych wynagrodzeń na podatniku ciąży obowiązek poboru zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych i składek ZUS.

UWAGA!

Z opodatkowania estońskim CIT wyłączeni są podatnicy, którzy sporządzają za okres opodatkowania ryczałtem sprawozdania finansowe zgodnie z MSR.

Korzyści przy dywidendzie

Ministerstwo Finansów zwraca uwagę na to, iż stosując estoński CIT możliwe jest niższe opodatkowanie wypłaty zysku w postaci dywidendy niż przy klasycznym opodatkowaniu, wynika to głównie z tego, że Polski Ład wprowadził możliwość obniżenia zryczałtowanego PIT od dywidendy (proporcjonalnie do udziału w zysku) o 90 proc. dla małych podatników oraz o 70 proc. dla pozostałych podatników (art. 30a ust. 19 ustawy o PIT).

Ministerstwo Finansów zwraca również uwagę na bardzo ważny aspekt – mianowicie wypłata zysków rozumiana jest szeroko i to nie wyłącznie formalna wypłata dywidendy. To także wszelkie inne sytuacje identyczne w skutkach, gdy celowo wypłata zysków następuje w inny sposób niż w formie dywidendy – np. spółka udziela wspólnikowi bezzwrotnej pożyczki.

Ministerstwo Finansów zachęca

Jako zachętę dla wyboru estońskiego CIT Ministerstwo Finansów wskazuje, że podatnik nie zapłaci podatku od różnic między rozliczeniem rachunkowym a podatkowym za okres, w którym podatnik jest objęty estońskim CIT.

Nowe obowiązki

Należy zwrócić uwagę na przepisy art. 7aa ustawy o CIT, które wskazują szereg nowych obowiązków, w tym dotyczących sprawozdania finansowego podatnika, który wybrał tę formę opodatkowania. Miedzy innymi, podatnik, który wybrał opodatkowanie estońskim CIT na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania tym ryczałtem jest zobowiązany sporządzić informację o przychodach, kosztach oraz podatku należnym w związku z wyborem opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek. Poza tym musi wyodrębnić w kapitale własnym spółki na ostatni dzień roku podatkowego poprzedzającego pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek:

a) kwotę zysków niepodzielonych i kwotę zysków podzielonych odniesione na kapitały, wypracowanych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek oraz

b) kwotę niepokrytych strat poniesionych w latach poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek.

W tak przygotowanej informacji wykazuje się:

1) przychody, o których mowa w art. 12 ust. 1, w kwocie odpowiadającej:

a) przychodom uwzględnionym, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1, oraz

b) kosztom zaliczonym do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15 w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości,

2) koszty uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15, w kwocie odpowiadającej:

a) przychodom zaliczonym do przychodów, o których mowa w art. 12 ust. 1, w latach podatkowych poprzedzających pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli dotychczas nie zostały uwzględnione w wyniku finansowym netto podatnika zgodnie z przepisami o rachunkowości, oraz

b) kosztom uwzględnionym, zgodnie z przepisami o rachunkowości, w wyniku finansowym netto podatnika za lata podatkowe poprzedzające pierwszy rok opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, jeżeli dotychczas nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu art. 15.

Przepisów tych nie stosuje się m.in. do kosztów niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, z wyjątkiem kosztów, które podlegają rozliczeniu w innych terminach lub okresach zgodnie z przepisami o rachunkowości. Tak wyliczony dochód jest podstawą ustalenia należnego podatku, którego zapłaty podatnik dokonuje z końcem pierwszego miesiąca następującego po ostatnim roku opodatkowania estońskim CIT, jeżeli podatnik stosował to opodatkowanie krócej niż cztery lata podatkowe, przy czym w przypadku stosowania estońskiego CIT w sposób nieprzerwany przez okres dłuższy niż cztery lata podatkowe zobowiązanie to wygasa w całości.

Ponadto podatnik zobowiązany jest wykazywać wyodrębnienie zysków i strat, w sprawozdaniach finansowych w okresie od roku, w którym dokonano tego wyodrębnienia, do roku, w którym wypłacone zostały te zyski lub pokryte zostały te straty.

Zawiadomienie

Od strony formalnej podatnik, który zdecyduje się na wybór estońskiego CIT-u jest zobowiązany do złożenia zawiadomienia o wyborze tej formy opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego (ZAW-RD).

Zawiadomienie powinno być złożone do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego podatnika, w którym chce on skorzystać z tej formy opodatkowania. W przypadku większości spółek, dla których rok podatkowy kończy się 31 grudnia, obowiązek złożenia zawiadomienia należy spełnić do końca stycznia kolejnego roku.

Jak wskazuje Ministerstwo Finansów możliwe jest też przejście na estoński CIT w trakcie roku podatkowego, pod warunkiem, że podatnik skróci rok podatkowy. Musi zatem rozliczyć klasyczny CIT, zamknąć księgi rachunkowe i przygotować sprawozdanie finansowe na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego pierwszy miesiąc stosowania estońskiego CIT.

Barbara Sawko członek ACCA, biegły rewident w sieci firm audytorskich Polska Grupa Audytorska