Przedmiotem ujawnienia w trakcie inwentaryzacji mogą być środki trwałe, które do czasu wyjaśnienia przyczyn powstania ich nadwyżek powinny być wykazywane na koncie „Środki trwałe". Po weryfikacji powodów pojawienia się nadwyżki środków trwałych, jej wartość należy zaewidencjonować w księgach, w zależności od tego, w jaki sposób jednostka weszła w posiadanie tego składnika aktywów:
1. W razie nabycia środka trwałego
Wn „Rozliczenie nadwyżek"
Ma „Pozostałe przychody operacyjne"
2. W przypadku wytworzenia środka trwałego w ramach własnej działalności gospodarczej
Wn „Rozliczenie nadwyżek"
Ma „Koszt sprzedanych produktów"
3. W sytuacji niepotwierdzonego stosowną dokumentacją otrzymania środka trwałego w drodze darowizny
Wn „Rozliczenie nadwyżek"
Ma „Rozliczenia międzyokresowe przychodów".
Wykazana na koncie „Rozliczenia międzyokresowe przychodów" kwota nadwyżki sukcesywnie obciąża konto „Pozostałe przychody operacyjne", równolegle do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych środków trwałych (art. 41 ust. 1 uor).
Inwentaryzacja może również ujawnić niedobór środka trwałego. Taka sytuacja implikuje konieczność wyksięgowania z ewidencji wartości początkowej takiego środka trwałego oraz jego dotychczasowego umorzenia:
1. Wyksięgowanie wartości początkowej środka trwałego
Wn „Rozliczenie niedoborów"
Ma „Środki trwałe"
2. Wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia środka trwałego
Wn „Odpisy umorzeniowe środków trwałych"
Ma „Rozliczenie niedoborów".
W przypadku uznania niedoboru całkowicie zamortyzowanego środka trwałego za zawiniony, oprócz wyksięgowania go z ewidencji, niezbędne może okazać się również ujęcie w księgach kwoty roszczenia wobec osoby materialnie odpowiedzialnej za ten niedobór:
Wn „Rozrachunki z pracownikami"
Ma „Pozostałe przychody operacyjne".
