- Niedawno otworzyłem sklep ze sprzętem komputerowym. Jestem podatnikiem VAT czynnym. Podatek dochodowy opłacam według stawki liniowej, prowadzę podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową. 16 grudnia 2016 r. zrobiłem dostawę na rzecz firmy Y (podatnik VAT czynny) pięciu laptopów na łączną cenę 21 000 zł plus 4830 zł VAT. Na udokumentowanie tej dostawy wystawiłem 16 grudnia 2016 r. fakturę nr 36/12/2016. Z uwagi na to, że łączna wartość dostawy przekroczyła 20 000 zł, do dostawy tej zastosowałem mechanizm odwrotnego obciążenia, tj. wystawiłem fakturę bez stawki i kwoty podatku, z adnotacją „odwrotne obciążenie". W jaki sposób powinienem ująć tę fakturę sprzedaży w podatkowej księdze przychodów i rozchodów? – pyta czytelnik.

Stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające towary wymienione w załączniku nr 11 do ustawy o VAT, z zastrzeżeniem art. 17 ust. 1c ustawy o VAT, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a) dokonującym ich dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy o VAT, u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT (tzn. ze względu na wartość sprzedaży),

b) nabywcą jest podatnik VAT czynny,

c) dostawa nie jest objęta zwolnieniem, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 lub art. 122 ustawy o VAT.

Tablety i notebooki wymienione w załączniku

W poz. 28a załącznika nr 11 do ustawy o VAT wymienione zostały przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych o masie mniejszej bądź równej 10 kg, takie jak: laptopy i notebooki; komputery kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne – wyłącznie komputery przenośne, takie jak: tablety, notebooki, laptopy (ex 26.20.11.0).

W przypadku dostaw towarów wymienionych w poz. 28a–28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT art. 17 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT stosuje się, jeżeli łączna wartość tych towarów w ramach jednolitej gospodarczo transakcji (>patrz ramka) obejmującej te towary, bez kwoty podatku, przekracza kwotę 20 000 zł (art. 17 ust. 1c ustawy o VAT).

Elementy faktury

W przypadku wymienionym w art. 17 w ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT, dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego (zob. art. 17 ust. 2 ustawy o VAT). W takim przypadku, tzn. gdy podmiotem obowiązanym do rozliczenia podatku jest nabywca towaru, faktura nie zawiera:

- stawki podatku;

- sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na sprzedaż objętą poszczególnymi stawkami podatku i sprzedaż zwolnioną od podatku;

- kwoty podatku od sumy wartości sprzedaży netto, z podziałem na kwoty dotyczące poszczególnych stawek podatku.

Powinna natomiast zawierać wyrazy „odwrotne obciążenie" (zob. art. 17 ust. 1 pkt 18 w zw. z ust. 4 pkt 1 ustawy o VAT).

Czytelnik prawidłowo zatem rozliczył dostawę tych laptopów w systemie odwrotnego obciążenia i wystawił fakturę bez stawki i kwoty podatku, z adnotacją „odwrotne obciążenie".

Przychód powstał w dacie dostawy

Za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały one faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników sprzedających towary i świadczących usługi opodatkowane podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług (zob. art. 10 ust. 1 pkt 3 w zw. z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT).

Za datę powstania przychodu z pozarolniczej działalności gospodarczej, zgodnie z zasadą zawartą w art. 14 ust. 1c ustawy o PIT, uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1) wystawienia faktury albo

2) uregulowania należności.

Przychód ze sprzedaży tych laptopów powstał po stronie czytelnika w dacie ich dostawy, tj. 16 grudnia 2016 r.

Jak księgować

Czytelnik prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Przepisy rozporządzenia ministra finansów z 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (dalej: rozporządzenie) określają dokumenty, na podstawie których przychód ze sprzedaży powinien zostać ujęty w podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Dotyczy to również przychodów ze sprzedaży laptopów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia, będących dla czytelnika towarami handlowymi.

Uwaga! Towarami handlowymi są wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Towarami handlowymi są również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej (zob. § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia).

Stosownie do § 12 ust. 3 rozporządzenia, podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne, wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami. Podstawą zapisu przychodu ze sprzedaży przez czytelnika laptopów będzie zatem wystawiona przez niego faktura bez stawki i kwoty podatku, za to z adnotacją „odwrotne obciążenie".

Zapisy w księdze dotyczące przychodów ze sprzedaży wyrobów, towarów handlowych i usług są dokonywane na podstawie wystawionych faktur, a w przypadku sprzedaży nieudokumentowanej fakturami – na podstawie wystawionego na koniec dnia dowodu wewnętrznego, w którym w jednej kwocie wykazana jest wartość tych przychodów za dany dzień, jeżeli nie jest prowadzona ewidencja sprzedaży lub ewidencja przy zastosowaniu kas rejestrujących (§ 19 ust. 1 rozporządzenia). Zapisów tych dokonuje się, co do zasady, jeden raz dziennie po zakończeniu dnia, nie później niż przed rozpoczęciem działalności w dniu następnym (zob. § 19 ust. 2 rozporządzenia).

Jak wynika z objaśnień do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, kolumna 7 jest przeznaczona do wpisywania przychodów ze sprzedaży wyrobów (towarów handlowych) i sprzedaży usług. Przychody ze sprzedaży tych laptopów (stanowiących dla czytelnika towary handlowe) powinny więc zostać ujęte w kolumnie 7 prowadzonej przez niego podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Numerem wpisu w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, tj. np. 41/12/2016, należy oznaczyć dowód będący podstawą zapisu, czyli fakturę nr 36/12/2016 r. z 16 grudnia 2016 r. Założyłem, że czytelnik numeruje wpisy w księdze w podziale na poszczególne miesiące, tzn. wpisy numeruje od początku miesiąca, a pierwszy wpis w każdym miesiącu jest oznaczony liczbą porządkową 01.

Autor jest doradcą podatkowym

Kiedy transakcja jest jednolita gospodarczo

Za jednolitą gospodarczo transakcję uznaje się:

- transakcję obejmującą umowę, w ramach której występuje jedna lub więcej dostaw towarów wymienionych w poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT, nawet jeżeli są one dokonane na podstawie odrębnych zamówień lub wystawianych jest więcej faktur dokumentujących poszczególne dostawy (zob. art. 17 ust. 1d ustawy o VAT),

- również transakcję obejmującą więcej niż jedną umowę (...), jeżeli okoliczności towarzyszące tej transakcji lub warunki, na jakich została ona zrealizowana, odbiegały od okoliczności lub warunków zwykle występujących w obrocie towarami wymienionymi w poz. 28a-28c załącznika nr 11 do ustawy o VAT (zob. art. 17 ust. 1e ustawy o VAT). -