Osoba fizyczna prowadziła działalność gospodarczą, z tytułu której była zarejestrowana jako czynny podatnik VAT. W marcu 2015 r. osoba ta zlikwidowała prowadzoną działalność i złożyła VAT-Z. Osoba ta w 2016 r. zamierza ponownie rozpocząć działalność gospodarczą. Czy może skorzystać ze zwolnienia do 150 000 zł i nie rejestrować się jako podatnik VAT? – pyta czytelnik.
Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150 000 zł. Z kolei na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników rozpoczynających w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, jeżeli przewidywana przez nich wartość sprzedaży nie przekracza, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 150 000 zł (zob. art. 113 ust. 9 ustawy o VAT). Jest to tzw. zwolnienie podmiotowe.
Rejestracja nie jest obowiązkowa
Podatnicy korzystający z tego zwolnienia nie tylko nie muszą naliczać VAT od realizowanej sprzedaży (sprzedaż ta jest bowiem zwolniona od tego podatku), ale również są zwolnieni z wielu obowiązków. Dotyczy to, między innymi, obowiązku rejestracji VAT. Oznacza to, że podatnicy korzystający ze zwolnienia mogą, lecz nie muszą, rejestrować się jako podatnicy VAT (zob. art. 96 ust. 3 ustawy o VAT). Jeżeli na rejestrację VAT się zdecydują, to są rejestrowani jako podatnicy VAT zwolnieni (zob. art. 96 ust. 4 ustawy o VAT).
Na jakiej podstawie
Nie każdego jednak podatnika rozpoczynającego działalność gospodarczą uważa się za podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu, o którym mowa w art. 113 ust. 9 ustawy o VAT. Przyjmuje się bowiem, że podatnikami takimi są wyłącznie podatnicy, którzy w poprzednim roku nie wykonywali takich czynności (zob. przykładowo wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 20 listopada 2007 r., I SA/Rz 707/07; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 października 2010 r., I FSK 1871/09 czy wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 5 czerwca 2012 r., I FSK 1398/11). Oznacza to, że zlikwidowanie w 2015 r. działalności gospodarczej przez osobę, o której mowa w pytaniu, nie pozwala tej osobie skorzystać w 2016 r. ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 9 ustawy o VAT.
W grę wchodzi jednak skorzystanie przez tę osobę ze zwolnienia podmiotowego na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT.
Trzy warunki spełnione łącznie
Będzie tak, jeżeli łącznie spełnione będą trzy warunki:
1) wartość sprzedaży osoby, o której mowa, w 2015 r. nie przekroczyła 150 000 zł,
2) osoba ta nie utraciła w 2015 r. prawa do korzystania ze zwolnienia podmiotowego ani nie zrezygnowała w trakcie 2015 r. z korzystania z tego zwolnienia (warunek ten wynika z art. 113 ust. 11a w zw. z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT),
3) osoba, o której mowa, nie zamierza wykonywać czynności, których wykonywanie wyłącza możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego; czynności te wymienia art. 113 ust. 13 ustawy o VAT >patrz tabela.
Jeżeli te trzy warunki będą spełnione, to osoba fizyczna, o której mowa, rozpoczynając ponownie działalność w trakcie 2016 r., będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. W konsekwencji osoba ta nie będzie musiała się rejestrować jako podatnik VAT (zob. art. 96 ust. 3 ustawy o VAT).
Przykład
Osoba fizyczna prowadziła działalność gospodarczą w latach 2011–2015. Rozpoczynając prowadzenie działalności, osoba ta zrezygnowała z korzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 113 ustawy o VAT, i zarejestrowała się jako czynny podatnik VAT. 15 lipca 2015 r. zlikwidowała działalność gospodarczą, w tym zgłosiła zaprzestanie wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, składając zgłoszenie VAT-Z. Do tego momentu wartość sprzedaży tej osoby wyniosła w 2015 r. 68 000 zł. Jeżeli osoba taka w 2016 r. ponownie rozpocznie działalność gospodarczą, w ramach której nie będzie wykonywała czynności wymienionych w art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, to będzie mogła skorzystać ze zwolnienia podmiotowego (i nie rejestrować się jako czynny podatnik VAT).
Wymagana jest aktywność
Jeżeli w takim przypadku osoba, o której mowa, zdecyduje się skorzystać ze zwolnienia podmiotowego, to warto, aby dobrowolnie zarejestrowała się jako podatnik VAT zwolniony (składając w tym celu zgłoszenie rejestracyjne VAT-R z zaznaczonym kwadratem w poz. 30 i datą rozpoczęcia działalności w poz. 38). Co do zasady, ponowny wybór zwolnienia podmiotowego wymaga aktywności ze strony podatnika, tj. poinformowania o tym fakcie właściwego dla podatnika naczelnika urzędu skarbowego. Rejestrując się jako podatnik VAT zwolniony, osoba o której mowa, wyłączy ryzyko uznania przez organy podatkowe, że o takim wyborze ich nie powiadomiła.
Autor jest doradcą podatkowym