Jeżeli ustawodawca rzetelnie wprowadzi znowelizowaną unijną dyrektywę 2011/96, to już za niecały rok niektóre transakcje między polskimi spółkami, ustawowo wolne od podatku, będą opodatkowane, i to arbitralną decyzją fiskusa. Pozwoli mu na to unijna klauzula obejścia prawa.
Nieautentyczność na celowniku
To dość istotna nowość na tle długich sporów wokół wyposażenia fiskusa w skuteczne narzędzie zapobiegające obchodzeniu prawa podatkowego. Przypomnijmy, że ministrowie polskiego rządu na razie nie doszli do porozumienia w sprawie tzw. klauzuli obejścia prawa. Tymczasem 27 stycznia ministrowie finansów krajów UE zdecydowali o wprowadzeniu podobnej klauzuli do dyrektywy 2011/96 dotyczącej transakcji między powiązanymi spółkami z krajów unijnych (tzw. dyrektywa parent-subsidiary).
Sama dyrektywa ma ułatwiać przepływ kapitału i zwalnia z podatku dochody np. z dywidend czy innych udziałów w zyskach wypłacane między tymi spółkami. Wprowadzony właśnie art. 1.2 odmawia tych przywilejów „nieautentycznym" transakcjom, których „głównym celem bądź jednym z celów" jest uzyskanie oszczędności podatkowej. Państwa członkowskie będą musiały wprowadzić ten zapis do krajowego prawa do końca 2015 r.
Podejrzane umorzenie
W rezultacie władze skarbowe będą mogły zakwestionować niektóre proste optymalizacje, nawet te bez wykorzystania spółek na Słowacji czy w Luksemburgu. Wprowadzona klauzula obejścia prawa będzie bowiem dotyczyła także transakcji między krajowymi spółkami.
Wydaje się to logiczne, bo dzisiejsze zwolnienie z CIT dywidendy wypłacanej między krajowymi spółkami oraz niektórych typów umorzeń udziałów przyniosła właśnie dyrektywa o spółkach dominujących i zależnych. Dlatego unijna klauzula obejścia prawa pozwoli na zakwestionowanie zwolnienia dla np. obrotu udziałami między spółkami z siedzibą w Polsce (przewidzianego dziś w art. 22 ustawy o CIT). A takie właśnie transakcje stosuje się dla prostych optymalizacji w krajowych strukturach korporacyjnych.
masz pytanie, wyślij e-mail do autora p.rochowicz@rp.pl
Karolina Stawowska, doradca podatkowy partner w kancelarii Wierzbowski Eversheds
Dyrektywa wprowadzająca klauzulę obejścia prawa w stosunku do spółek powiązanych na terenie UE przewiduje możliwość podważenia transakcji, jeśli jej głównym albo jednym z głównych celów jest oszczędność podatkowa. Pozwoli to organom skarbowym kwestionować nie tylko międzynarodowe, ale też krajowe legalne transakcje optymalizacyjne, np. wymianę udziałów w spółkach. Najciekawszym jednak aspektem wprowadzenia tej klauzuli będzie jej współistnienie z wprowadzaną właśnie zasadą orzekania na korzyść podatnika w razie wątpliwości co do przepisów lub faktów. W wielu sytuacjach może dojść do konfliktu między tymi dwiema zasadami, choć oczywiście wiele będzie zależało od ich sformułowania w ordynacji podatkowej i ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.
