Celem postępowania interpretacyjnego jest wydanie pisma z oceną stanowiska zawartego we wniosku. Nie jest to klasyczne postępowanie podatkowe, które zmierza do rozstrzygnięcia sprawy w sposób wiążący.

Czytaj także: Interpretacje podatkowe: administracja skarbowa znajduje coraz więcej wymówek

Interpretacja odnosi się do obowiązków podatkowych, jednak nie jest źródłem zobowiązania lub określeniem jego wymiaru. Dzięki wydaniu tego rodzaju pisma podatnik może uzyskać opinię, a nie akt rozstrzygający kwestię jego zobowiązań. Zastosowanie się do interpretacji zapewnia ochronę prawną, o której była mowa w artykule „Warto uzyskać interpretację indywidualną" (DF z 24 czerwca br., str. D4-5). Wnioskodawca nie jest przy tym zobowiązany do zastosowania się do wyjaśnień Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: dyrektor, organ interpretacyjny).

Przykład

Pan Jan Borowski uzyskał niekorzystną interpretację podatkową, do której się nie zastosował. Kilka miesięcy później organ podatkowy wymierzył zobowiązanie podatkowe, które dotyczyło stanu faktycznego będącego przedmiotem wyjaśnień organu interpretacyjnego. Decyzja została wydana po myśli pana Jana bez uwzględnienia interpretacji. Podatnik nie musi uiszczać podatku w zgodzie z wyjaśnieniami dyrektora. Sprawę rozstrzygnęła decyzja naczelnika urzędu skarbowego.

Odpowiednie stosowanie przepisów

Sporo elementów tradycyjnego postępowania podatkowego ma zastosowanie przy wydawaniu interpretacji indywidualnych (zob. art. 14h ordynaci podatkowej; dalej: o.p.). Chodzi tu między innymi o regulacje dotyczące pełnomocnictw, doręczeń, wezwań, uzupełniania braków formalnych, przywracania terminów. W postępowaniu interpretacyjnym nie uwzględnia się za to przepisów związanych m.in. z przeprowadzaniem dowodów, ponieważ omawiana procedura nie wymaga ustalania stanu faktycznego. Okoliczności stanowiące punkt odniesienia dla wyjaśnień interpretacyjnych z góry wskazuje podatnik. W klasycznym postępowaniu podatkowym materiał dowodowy ma kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Odmowa wszczęcia

Zgodnie z art. 165a o.p. gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z jakichkolwiek innych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ podatkowy wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. To oznacza, że najczęściej procedura interpretacyjna zostanie zakończona już na etapie wstępnym, jeżeli:

1) wniosek złoży nieodpowiednia osoba;

2) stanowisko wnioskodawcy nie podlega ocenione organu.

Przykład

Pan Jan Borowski złożył wniosek o wydanie interpretacji dotyczącej skutków przekazania darowizny na rzecz syna. Dyrektor odmówił wszczęcia postępowania, ponieważ opisany stan faktyczny dotyczy interesu innej osoby.

W tym samym czasie wniosek o wydanie interpretacji złożył szwagier pana Jana. Jako stan faktyczny przedstawił dokładne wyliczenie podatków i opłat, które łącznie pochłonęły ponad połowę jego dochodów osiągniętych w 2018 roku. Wnioskodawca przedstawił własne stanowisko dotyczące opisanej sytuacji, a także sformułował następujące pytanie: Czy to jest sprawiedliwe? Dyrektor odmówił wszczęcia postępowania, które służy rozwianiu innego rodzaju wątpliwości.

Tylko sprawy podatkowe

Odmowy wydania interpretacji można się również spodziewać, gdy wnioskodawca przedstawia ocenę przepisów, które:

- nie stanowią prawa podatkowego;

- są zaliczane do prawa podatkowego, ale nie mogą być przedmiotem wniosku.

Ponadto, dyrektor nie wydaje interpretacji w zakresie tych elementów stanu faktycznego, które w dniu złożenia wniosku o interpretację są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej albo gdy w tym zakresie sprawa została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego. Z tego względu we wniosku znajduje się odpowiednie oświadczenie, pod którym należy się podpisać (Część J formularza ORD-IN).

Interpretacja nie zostanie wydana w zakresie tych elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego, co do których istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogą:

1) stanowić czynność lub element czynności określonej w art. 119a § 1 o.p. lub

2) być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści, lub

3) stanowić nadużycie prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o VAT.

Bez wdawania się w zawiłości zagadnień, których dotyczą te ograniczenia, warto zaznaczyć, że chodzi tu o uniemożliwienie uzyskania interpretacji w celu obchodzenia przepisów.

Nie można także uzyskać interpretacji indywidualnej w odniesieniu do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego odpowiadającego zagadnieniu będącemu przedmiotem interpretacji ogólnej.

Ogólne mają pierwszeństwo

W takim przypadku organ wydaje postanowienie (zaskarżalne), że w sprawie zastosowanie ma interpretacja ogólna i jednocześnie stwierdza bezprzedmiotowość wniosku. W postanowieniu wskazuje się oznaczenie interpretacji ogólnej wraz z podaniem miejsca jej publikacji.

Takie zakończenie postępowania interpretacyjnego nie jest stratą czasu, ponieważ wnioskodawca uzyskuje pewność, że w jego sprawie ma zastosowanie interpretacja ogólna. Nie zawsze jest to takie oczywiste.

Brak formalny

Jeszcze na etapie wstępnym organ bada czy wniosek spełnia wymogi formalne. Zgodnie z art. 169 o.p., jeżeli podanie nie spełnia wymogów określonych przepisami prawa, to organ podatkowy wzywa wnoszącego podanie do usunięcia braków w terminie siedmiu dni, z pouczeniem, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie podania bez rozpatrzenia. Podobne zasady obowiązują w związku z nieuiszczeniem opłaty.

Niektóre elementy wniosku nie mogą zostać uzupełnione. Pozostawieniem podania bez rozpatrzenia (przy braku wezwania do usunięcia braków) skutkują uchybienia dotyczące:

- wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego (stanów faktycznych), zdarzenia przyszłego (zdarzeń przyszłych) i pytania (pytań);

- własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Są to elementy stanowiące trzon wniosku, dlatego trzeba poświęcić im szczególną uwagę.

Warto również pamiętać o roli, jaką w każdym podaniu pełni wskazanie adresu wnioskodawcy. Tego rodzaju brak sprawia, że organ zaniecha rozpatrzenia wniosku i nie wezwie do usunięcia braku.

Można złożyć zażalenie

Postanowienie związane z zaniechaniem wydania interpretacji może być zaskarżone. Dlatego powinno zawierać informację umożliwiającą złożenia zażalenia. Na rozstrzygnięcie będące następstwem złożenia zażalenia przysługuje skarga do sądu administracyjnego, o czym również powinien być pouczony wnioskodawca.

Termin załatwienia sprawy

Na wydanie interpretacji organ ma trzy miesiące od dnia otrzymania wniosku. Do tego limitu nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego dla wykonania określonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

W razie niewydania interpretacji indywidualnej na czas uznaje się, że w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin wydania interpretacji, została wydana interpretacja stwierdzająca prawidłowość stanowiska wnioskodawcy w pełnym zakresie.

Przykład

Pan Jan Borowski pół roku temu złożył wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Nie otrzymał żadnej odpowiedzi. Nie musi się jednak martwić, ponieważ bezczynności organu zapewniła mu ochronę prawną.

Ze względu na możliwość wystąpienia sytuacji przedstawionej w przykładzie korzystniej jest złożyć wniosek za pośrednictwem ePUAP. Podatnik może wówczas łatwo wykazać, co dokładnie znajdowało się w doręczonym organowi wniosku i jaki jest w związku z tym zakres ochrony prawnej.

Skarga do sądu administracyjnego

Omawiane postępowanie jest jednoinstancyjne, więc wydanie interpretacji nie uprawnia do złożenia odwołania. Można jednak wnieść skargę do sądu administracyjnego. Interpretacja powinna zawierać pouczenie o sposobie skorzystania z tego uprawnienia.

* * *

Ze względu na dużą użyteczność interpretacji indywidualnych warto mieć pojęcie o postępowaniu zmierzającym do załatwienia sprawy.

W kolejnym artykule (DF z 5 sierpnia) opisane zostaną interpretacje wydawane przez gminne organy podatkowe. Znajdą się w nim informacje o interretacjach dotyczacych podatków i opłat obsługiwanych w urzędach miast (gmin).

Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin

podstawa prawna: art. 14b i 14d ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 900 ze zm.)

Można złożyć wspólny wniosek

W przypadku wszczęcia postępowania interpretacyjnego na wniosek wspólny („Aby uzyskać interpretację indywidualną, trzeba złożyć wniosek", DF z 8 lipca br., str. D4-5), stroną postępowania jest tylko jedna osoba wskazana we wniosku. Strona otrzymuje interpretację (lub postanowienia), a pozostali uczestnicy dostają odpis. To oznacza, że rozstrzygnięcie może zaskarżyć tylko osoba wskazana we wniosku jako strona. ?