Odliczenie VAT w nadleśnictwie: Ochrona orlika nie wpływa na zysk z drewna

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną podatnika, który spierał się z fiskusem o odliczenie VAT od wydatków związanych z realizacją programu współfinansowanego ze środków unijnych. Sąd kasacyjny uznał, że takie prawo skarżącemu nie przysługuje.

Przyroda i handel

Kanwą sporu była interpretacja. Z wnioskiem o jej wydanie wystąpiło jedno z nadleśnictw. Wyjaśniło, że jest jedną z jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych i działa na podstawie ustawy o lasach. Od 1 stycznia 2010 r. nadleśnictwo realizuje projekt „Ochrona orlika krzykliwego na wybranych obszarach Natura 2000", finansowany ze środków: LIFE+ (instrumentu finansowego UE), Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz ze środków własnych.

Jego głównym celem jest zatrzymanie spadku i polepszenie stanu oraz zasięgu lęgowej populacji orlika krzykliwego w Puszczy Białowieskiej i Puszczy Knyszyńskiej. A także wypracowanie i promocja modeli zrównoważonego gospodarowania krajobrazem dla ochrony tego gatunku. Z wniosku wynikało ponadto, że nadleśnictwo jest zarejestrowane jako czynny podatnik VAT. Od początku 2010 r. na bieżąco wykonuje zadania wynikające z zawartych umów dotyczących projektu i odlicza VAT od zakupów towarów i usług potrzebnych do jego realizacji.

Wnioskodawca tłumaczył, że zakupy związane z realizacją projektu wykorzystywane są w czynnościach opodatkowanych. A uzyskane dzięki projektowi certyfikaty oraz potwierdzenie sprawnego systemu zarządzania jakością mają pośredni wpływ na wykonywanie czynności opodatkowanych. Nadleśnictwo było przekonane, że wykonywanie tych zadań przyniesie mu wzrost dochodów opodatkowanych VAT ze sprzedaży drewna. Niemniej jednak o potwierdzenie prawidłowości tej praktyki postanowiło poprosić oficjalnie fiskusa.

Ten jednak odpowiedział nie po myśli lasów. Urzędnicy zaczęli od tego, że prawo do odliczenia VAT przysługuje tylko czynnym podatnikom, gdy dokonywane zakupy mają związek z czynnościami opodatkowanymi. Do skorzystania z tego prawa niezbędne jest istnienie związku bezpośredniego lub pośredniego między dokonywanymi zakupami towarów i usług a prowadzoną działalnością opodatkowaną. Tymczasem w ocenie fiskusa realizacja projektu ochrony orlika nie służy działalności opodatkowanej nadleśnictwa. Ma związek wyłącznie z jego działalnością statutową. Dlatego w tym zakresie nadleśnictwu nie przysługuje prawo odliczenia VAT.

Nie ma związku

Stanowisko fiskusa najpierw potwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, a potem NSA.

Co prawda sąd kasacyjny nie miał wątpliwości, że sporne działania nadleśnictwa mają wpływ na zachowanie ekosystemu. Nawet jednak pośrednio nie wiążą się ze sprzedażą opodatkowaną VAT. Jak zauważył sędzia NSA Janusz Zubrzycki, celem projektu jest ochrona ptaków i trudno się w tym przypadku dopatrzyć związku z opodatkowaną sprzedażą drewna. Przypomniał, że prawo do odliczenia VAT uzależnione jest od powiązania z czynnościami opodatkowanymi. Co do zasady przysługuje wtedy, gdy występuje bezpośredni związek wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Gdy zachodzi związek pośredni, uprawnienie to jest zawężone do tzw. kosztów ogólnych funkcjonowania danego podmiotu. Odliczenie przysługuje, gdy koszty te są elementem cenotwórczym sprzedaży produktu opodatkowanego.

Wyrok jest prawomocny.

OPINIA DLA „RZ"

Mirosław?Siwiński, radca prawny, doradca podatkowy w kancelarii prof. Witolda Modzelewskiego

Teoria o konieczności wykazania pośredniego związku ze sprzedażą opodatkowaną VAT sprawdza się tylko w takich sytuacjach, tj. gdy podatnik prowadzi działalność opodatkowaną, która nie podlega zwolnieniu, i inną, np. zwolnioną czy niepodlegającą VAT. Wówczas musi udokumentować i wykazać związek z tym fragmentem działalności. W praktyce jest to więc dość zbliżone do związku bezpośredniego, co przeczy istocie rzeczy i zasadzie odliczenia. Dlatego lepiej w takiej sytuacji rozliczać się proporcją, nawet jeżeli jesteśmy w stanie podzielić sprzedaż na tę dającą prawo do odliczenia i nie. Wówczas zakupy pośrednie odliczymy proporcjonalnie bez konieczności wykazywania ich związku z czynnościami opodatkowanymi VAT.