- Prowadzę indywidualną działalność gospodarczą. Moja firma zajmuje się serwisem wózków widłowych. Z urzędem skarbowym rozliczam się na podstawie księgi przychodów i rozchodów. W najbliższym czasie otrzymam od rodziców w darowiźnie działkę z budynkiem użytkowym, do którego zamierzam przenieść warsztat. Od jakiej wartości należy naliczać amortyzację takiego budynku? Czy odpisy amortyzacyjne są kosztem uzyskania przychodów?

– pyta czytelnik.

Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych określone są w art. 22g ust. 1 ustawy o PIT. Sytuacja, gdy środek trwały został nabyty w spadku lub w darowiźnie, uregulowana jest w pkt 3 tego przepisu. W takim przypadku wartością początkową jest wartość rynkową z dnia nabycia, chyba że umowa darowizny albo umowa o nieodpłatnym przekazaniu określa tę wartość w niższej wysokości.

Co do zasady wartością początkową będzie zatem wartość rynkowa budynku. Przy jej ustalaniu należy uwzględnić brzmienie art. 19 ustawy o PIT (do tego przepisu odsyła bowiem art. 22g ust. 16 ustawy o PIT). Z art. 19 ust. 3 ustawy o PIT wynika, że wartość rynkową rzeczy lub praw majątkowych określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia.

Warto również zwrócić uwagę na ust. 4 tego artykułu. Pozwala on organom podatkowym wezwać strony umowy do zmiany podanej w niej kwoty, jeśli znacznie odbiega ona od wartości rynkowej. Podatnik może także uznać, że pierwotnie podana wartość była prawidłowa i wskazać przyczyny uzasadniające rozbieżności. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33 proc. od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Odpisy amortyzacyjne od tak ustalonej wartości początkowej budynku są kosztem uzyskania przychodu (po oddaniu go do użytkowania i wprowadzeniu do ewidencji środków trwałych). W opisanej w pytaniu sytuacji nie ma bowiem zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 45a lit. a ustawy o PIT. Zgodnie z tym przepisem nie zalicza się do kosztów podatkowych odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych nabytych nieodpłatnie, z wyjątkiem nabytych w drodze spadku lub darowizny, jeżeli:

- nabycie to nie stanowi przychodu z tytułu nieodpłatnego otrzymania rzeczy lub praw lub

- dochód z tego tytułu jest zwolniony od podatku dochodowego lub

- nabycie to stanowi dochód, od którego na podstawie odrębnych przepisów zaniechano poboru podatku.

Wynikające z tego przepisu wyłącznie z kosztów uzyskania przepisów nie dotyczy zatem odpisów od środków trwałych nabytych w spadku lub darowiźnie.

Zaprezentowaną wykładnię przepisów potwierdzają interpretacje indywidualne, np. odpowiedź Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 11 lutego 2013 r. (ITPB1/415-1189a/12/PSZ) oraz pismo Izby Skarbowej w Warszawie z 9 sierpnia 2012 r. (IPPB1/415-499/12-2/AM).

—Konrad Piłat, doradca podatkowy

Kiedy obowiązuje zasada kontynuacji wyceny

Zgodnie z art. 22g ust. 12 ustawy o PIT w razie zmiany formy prawnej, a także połączenia albo podziału podmiotów dokonywanych na podstawie odrębnych przepisów – wartość początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych ustala się w wysokości wartości początkowej określonej w ewidencji (wykazie) podmiotu o zmienionej formie prawnej, podzielonego albo połączonego. Zasada ta obowiązuje odpowiednio w przypadku spółek niebędących osobami prawnymi.

Z ust. 13 tego artykułu wynika, że ust. 12 stosuje się również w razie:

- podjęcia działalności przez podmiot po przerwie trwającej nie dłużej niż 3 lata,

- zmiany formy prawnej prowadzonej działalności, polegającej na połączeniu lub podziale dotychczasowych podmiotów albo zmianie wspólników spółki niebędącej osobą prawną,

- zmiany działalności wykonywanej samodzielnie przez jednego z małżonków na działalność wykonywaną samodzielnie przez drugiego z małżonków

– jeżeli przed przerwą lub zmianą składniki majątku były wprowadzone do ewidencji (wykazu).