Tak orzekł WSA we Wrocławiu w wyroku z 6 sierpnia 2013 r. (I SA/Wr 666-676/13).

Spółka w 2011 r. ogłosiła upadłość. Jednocześnie wszczęte postępowanie podatkowe ujawniło nieprawidłowości w rozliczeniu VAT za 2010 r. Okazało się, że przedsiębiorstwo nie wywiązywało się w tym okresie z zobowiązań wobec kontrahentów. W związku z tym wierzyciele skorygowali rozliczenia z zakresie podatku należnego, który wynikał z niezapłaconych przez firmę faktur. W konsekwencji spółka również powinna dokonać odpowiednich korekt, czego nie uczyniła, a zrobił to za nią organ podatkowy.

Syndyk zajmujący się sprawami spółki po ogłoszeniu upadłości likwidacyjnej zakwestionował ustalenia w zakresie podatku naliczonego dokonane przez organ podatkowy. W jego ocenie organ niesłusznie dokonał korekty. Jako argument podał, że w tym czasie spółka znajdowała się w trakcie postępowania upadłościowego, a to wyklucza składanie deklaracji o korekcie podatku.

Izba skarbowa, do której syndyk wniósł odwołanie od rozstrzygnięcia organu I instancji, podtrzymała wydaną decyzję. Wskazała, że w sprawie zachodzą wszelkie przesłanki umożliwiające skorygowanie podatku naliczonego, ponieważ w momencie korekty ustawa o VAT dopuszczała jej uczynienie w zakresie wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Dopiero na mocy noweli, która weszła w życie 1 stycznia 2013 r., ustawodawca ograniczył tę możliwość postanawiając, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji, w której dokonuje się korekty, dłużnik nie może być w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Syndyk, nie zgadzając się z rozstrzygnięciem izby skarbowej, złożył skargę do WSA.

Sąd oddalił skargę stwierdzając, że organ podatkowy prawidłowo zinterpretował przepisy i zgodnie z prawem dokonał korekty podatku naliczonego. WSA przyznał rację organowi w zakresie, w jakim zauważył on, że do stycznia 2013 r. zgodnie z ówczesnym brzmieniem art. 89a i 89b ustawy o VAT, korekta nie była możliwa tylko wtedy, gdy podatnik w momencie dokonania dostawy towarów lub usług był w upadłości.

—Anna Izdebska, współpracowniczka Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Mateusz Bieda, konsultant w Deloitte Doradztwo Podatkowe sp. z o.o. (biuro w Rzeszowie)

Od 1 stycznia 2013 r. do ustawy o VAT wprowadzono wiele zmian, w tym zmianę przepisów dotyczących tzw. ulgi na złe długi. Dotknęły one zarówno praw wierzyciela, w zakresie korekty podatku w ramach tej ulgi, jak i obowiązków dłużnika w tym zakresie.

Jedną z poważniejszych zmian, jakich dokonał ustawodawca, jest wymóg wprowadzony poprzez art. 89a ust. 2 pkt 3 lit. b ustawy o VAT.

W stanie prawnym do 1 stycznia 2013 roku niemożliwa była korekta podatku należnego w ramach ulgi na złe długi, jeśli wierzytelność, której nieściągalność uprawdopodobniono, przysługiwała wobec odbiorcy, który znajdował się na dzień dostawy towaru lub świadczenia usługi w trakcie postępowania likwidacyjnego bądź upadłościowego. Nie miało natomiast znaczenia to, czy na moment skorzystania z ulgi przez wierzyciela dłużnik był w trakcie takiego postępowania.

Wraz ze zmianami wprowadzonymi w art. 89a ust. 2 pkt 3 lit. b ustawodawca wskazał, że wierzyciel skorzystać może z ulgi, jeśli na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje korekty, dłużnik nie jest w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji. Zmiana ta skutkuje w pewnych przypadkach praktycznym ograniczeniem możliwości stosowania ulgi. Wynika to przede wszystkim z faktu, że w wielu sytuacjach powodem braku zapłaty w terminie (i w ciągu następnych 150 dni) jest właśnie to, że dłużnik znalazł się w toku postępowania upadłościowego, czy likwidacyjnego. Jednocześnie warte podkreślenia jest, że okoliczność pozostawania przez dłużnika w trakcie postępowania upadłościowego bądź likwidacyjnego nie ma znaczenia dla ciążącego na nim obowiązku skorygowania podatku naliczonego zgodnie z art. 89b ustawy o VAT. Tym samym prowadzi to do sytuacji, w której pomimo że dłużnik zobowiązany jest do korekty odliczonej kwoty podatku, to wierzyciel nie ma możliwości obniżenia wysokości podatku należnego we własnej deklaracji, tak więc naruszeniu podlega jedna z głównych zasad konstrukcyjnych podatku od wartości dodanej, czyli zasada neutralności VAT.

Przepisy intertemporalne dotyczące zmian w uldze na złe długi zawarte zostały w art. 23 ustawy z 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce. Wynika z nich, że jeśli termin 150 dni od upływu terminu płatności mija po 31 grudnia 2012 r., to stosuje się przepisy ustawy o VAT obowiązujące od 1 stycznia 2013 roku. Tak więc w przypadku wierzytelności, których termin płatności określony w umowie lub na fakturze upłynął przed 4 sierpnia 2012 roku, możliwe jest zastosowanie ulgi na złe długi na podstawie przepisów ustawy VAT sprzed zmian, które weszły w życie 1 stycznia 2013 roku, oczywiście w przypadku spełnienia pozostałych warunków pozwalających na skorzystanie z ulgi, a wskazanych w tej ustawie. Biorąc pod uwagę powyższe, komentowany wyrok WSA we Wrocławiu oddalający skargę podatnika wydaje się być uzasadniony.