Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wydał 19 czerwca br. wyrok,
w którym stwierdził, że kompensata nie jest dopuszczalną formą potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Sąd zgodził się ze stanowiskiem fiskusa, który uznał, że nie można uznać, że skuteczne jest potwierdzenie odbioru faktury korygującej w formie wyciągu bankowego. Wyciąg taki nie zawiera daty otrzymania konkretnych faktur korygujących i nie wskazuje w sposób jednoznaczny daty otrzymania przez podatnika potwierdzenia otrzymania przez nabywcę faktury korygującej.
Dwie niezbędne informacje
Zdaniem WSA w Gliwicach, sama kompensata potwierdzona wyciągiem z rachunku bankowego, na którym będą wskazane faktury sprzedaży, faktury korygujące, których płatność dotyczy, oraz kwota płatności uwzględniająca kompensatę (potrącenie) należności z poszczególnych faktur, nie stanowi wystarczającej formy potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, o którym mowa w art. 29 ust. 4a ustawy o VAT (I SA/Gl 561/13).
Z wyroku tego jednoznacznie wynika, że potwierdzenie odbioru faktury korygującej, które musi posiadać wystawca takiej faktury, żeby skorzystać z prawa do obniżenia VAT, musi dawać w sposób jednoznaczny informację o dwóch datach:
1) dacie, w której nabywca otrzymał fakturę korygującą
2) dacie, w której wystawca korekty otrzymał potwierdzenie.
Zdaniem sądu, bez tych informacji nie można uznać potwierdzenia w postaci wyciągu z rachunku bankowego z ujawnioną kompensatą zobowiązań za skuteczne.
Niejednolite interpretacje
Organy podatkowe wydawały w przeszłości interpretacje, w których twierdziły, że potwierdzenie odbioru faktur korygujących w formie wyciągu bankowego spełnia warunek wynikający z art. 29 ust. 4a ustawy o VAT, pozwala bowiem jednoznacznie stwierdzić, że kontrahent otrzymał fakturę korygującą. Jednak w sprawie rozstrzygniętej przez WSA w Gliwicach organ podatkowy zajął odmienne stanowisko.
Przykładem pierwszej, czyli pozytywnej dla podatników, interpretacji, jest pismo z 31 grudnia 2009 r. wydane przez Izbę Skarbową w Poznaniu (ILPP1/443-1248/09-4/KG). Przykładem drugiej, niekorzystnej, jest pismo z 5 listopada 2012 r. Izby Skarbowej w Katowicach (IBPP1/443-791/12/AZb).
Literalna wykładnia
Artykuł 29 ust. 4a ustawy o VAT mówi wyraźnie, że gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, podatnik obniża podstawę opodatkowania pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.
Wykładnia językowa tego przepisu nie budzi wątpliwości. Nakazuje on podatnikowi, zamierzającemu obniżyć podstawę opodatkowania, uzyskanie dowodu, że korekta faktury została doręczona nabywcy towaru lub usługi, dla których wystawiono fakturę. Nic jednak nie wskazuje na wymóg udokumentowania konkretnej daty tego doręczenia. Z przepisu wynika tylko i wyłącznie konieczność posiadania potwierdzenia, że tak czy inaczej, w dowolnej i nieokreślonej formie, kontrahent otrzymał korektę. Przepis nie uzależnia prawa podatnika do obniżenia obrotu od wykazania daty, godziny i sekundy, a także żadnych innych okoliczności nieistotnych z punktu widzenia treści samego przepisu.
Wydaje się, że odmowa mocy dowodowej wyciągowi z rachunku bankowego, gdzie ewidentnie podatnik posiada dowód potrącenia należności w wyniku zestawienia należności za skorygowane faktury, nie może być przyjęta jako zgodna z powołanym przepisem. Pomijając już zasadniczą sprawę odrzucenia prostej, taniej i wygodnej formy potwierdzania odbioru korekt, przepis ustanawiający wymóg uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej nie określa, że konieczne jest uzyskanie daty tego odbioru przez nabywcę.
Bez żadnych wątpliwości można stwierdzić, że nabywca, wykonując przelew do dostawcy i pomniejszając go o kwotę wynikającą z wystawionej faktury korygującej oraz dodatkowo umieszczając jej numer w opisie przelewu, dokumentuje jej otrzymanie, a co za tym idzie potwierdza fakt jej posiadania.
Wątpliwa argumentacja sądu
WSA w Gliwicach wskazał, że ustawodawca nie sprecyzował, w jakiej formie nabywca powinien dokonać potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Dlatego – zdaniem sądu – można przyjąć, że może to nastąpić w każdej formie, która nie budzi wątpliwości faktycznych. Forma ta musi jednak pozwolić na jednoznacznie stwierdzenie, że sprzedawca to potwierdzenie otrzymał. Potwierdzenie takie pełni bowiem istotną rolę w systemie podatku od towarów i usług, gdyż zapobiega nieuzasadnionym obniżkom podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku u dostawcy.
Sąd powołał się na wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE (TSUE) z 26 stycznia 2012 r. (C-588/10),
w którym TSUE potwierdził, że art. 29 ust. 4, 4a i 4c ustawy VAT nie naruszają przepisów unijnych. Dziwna jest argumentacja WSA w Gliwicach, że w świetle orzeczenia TSUE to podatnik musi najpierw wykazać, że w konkretnym przypadku miał problemy z uzyskaniem potwierdzenia odbioru korekty w rozsądnym terminie, że dochował on należytej staranności w celu upewnienia się, że nabywca jest w posiadaniu korekty i że zapoznał się z nią.
Dopiero wtedy podatnik może wykazać swoje prawo do obniżenia podstawy opodatkowania przy użyciu innych środków. Podjęcie przez WSA w Gliwicach takiej argumentacji oznacza, że w ocenie sądu kompensata potwierdzona dowodem w postaci wyciągu z rachunku bankowego w ogóle nie jest formą potwierdzania odbioru korekty, ale stanowi „inne środki", o których orzekł TSUE.
Jest to teza, którą z całą stanowczością należy odrzucić. Poza tym TSUE w swym wyroku nie wskazywał na konieczność wykazania żadnej konkretnej daty odbioru korekty przez nabywcę. WSA w Gliwicach natomiast postawił taki warunek jako konieczny, co jednak nie znajduje podstawy prawnej w obowiązujących przepisach.
Maciej Hadas doradca podatkowy, menedżer w Grant Thornton
Komentuje Maciej Hadas, doradca podatkowy, menedżer w Grant Thornton
Wystarczy samo potwierdzenie odbioru
WSA w Gliwicach w ustnym uzasadnieniu swojego wyroku słusznie zaznaczył, że art. 29 ust. 4a ustawy o VAT został w przeszłości poddany dwukrotnej kontroli.
Pierwszy raz przez Trybunał Konstytucyjny (tu sąd miał na myśli czas, gdy taki sam wymóg posiadania potwierdzenia odbioru korekty był ustanowiony w rozporządzeniu) i drugi przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Jednak nie sposób zgodzić się z tym, że brak daty odbioru korekty na wyciągu z rachunku bankowego jest przeszkodą do uznania kompensaty za wystarczającą formę tego potwierdzenia.
Literalnie przepisy wymagają tylko uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej i nigdzie nie ma mowy w przepisach o dacie. Wystawca korekty nie musi więc mieć wiedzy o dacie, tylko musi mieć jedynie (lub aż) potwierdzenie jej odbioru. Zatem w mojej ocenie nabywca, poprzez dokonanie kompensaty, potwierdził odbiór faktury korygującej in minus.
