Powyższe wynika z interpretacji Izby Skarbowej w Łodzi z 21 sierpnia 2012 r. (IPTPP1/443-531/12-2/AK).
Prowadzący działalność gospodarczą w zakresie doradztwa czynny podatnik VAT zawarł w ramach prowadzonej działalności kontrakt menedżerski ze spółką. W ramach kontraktu, na podstawie udzielonego pełnomocnictwa, jednym z jego zadań jest działanie na rzecz spółki w ramach realizacji projektu.
W kontrakcie tym uregulowano m.in. kwestię odpowiedzialności podatnika oraz spółki, gdzie wskazano w szczególności, że spółka ponosi odpowiedzialność wobec osób trzecich za działania i zaniechania menedżera. Na tym tle wnioskodawca zadał pytanie, czy usługi świadczone na podstawie kontraktu menedżerskiego będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Organ podatkowy stwierdził, że z tytułu wykonywania przedstawionego w stanie faktycznym świadczenia podatnik nie będzie uznawany za podatnika VAT.
Argumentując swoje stanowisko Izba Skarbowa w Łodzi wskazała, że zgodnie z art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się wykonywania czynności na podstawie kontraktu menedżerskiego (stosunek prawny) określającego:
- warunki wykonywania czynności,
- wynagrodzenie zleceniobiorcy,
- odpowiedzialność zlecającego wobec osób trzecich, za czynności wykonywane przez zleceniobiorcę.
Na podstawie postanowień kontraktu menadżerskiego ryzyko niewykonania lub nienależytego wykonania czynności objętych tym stosunkiem prawnym (odpowiedzialność wobec osób trzecich) przechodzi na spółkę. Zdaniem organu podatkowego przeniesienie odpowiedzialności względem osób trzecich na spółkę oznacza, że czynności wykonywane przez podatnika w ramach kontraktu leżą poza zakresem sfery wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej (przeniesienie ryzyka ekonomicznego).
Brak ponoszenia ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej, zdaniem organu podatkowego, sprawia, że czynności wykonywane przez podatnika bliższe są więziom wynikającym ze stosunku pracy.
Tomasz Dereszewski konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC
Komentuje Tomasz Dereszewski konsultant w dziale prawnopodatkowym PwC
Uważam, że należy zgodzić się ze stanowiskiem zaprezentowanym przez organ podatkowy.
Kluczowym elementem dla określenia, czy dana czynność podlega opodatkowaniu VAT, jest w pierwszej kolejności określenie, czy podmiot ją wykonujący występuje w tym przypadku w charakterze podatnika tego podatku. Zgodnie z ustawą o VAT podatnikiem jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą, zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, z wyjątkami wskazanymi w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT.
Jak wskazuje przywołane wyżej wyłączenie, za samodzielną działalność gospodarczą nie uznaje się w szczególności umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, na podstawie których powstaje więź między zleceniodawcą a zleceniobiorcą określająca:
- warunki wykonywania czynności,
- wynagrodzenie,
- odpowiedzialność zlecającego za wykonanie czynności przez zleceniobiorcę wobec osób trzecich.
Dla określenia, czy dana czynność wykonywana jest w ramach samodzielnej działalności gospodarczej, konieczne jest zbadanie przesłanki pozytywnej (czy podmiot spełnia definicję prowadzenia samodzielnej działalności gospodarczej) oraz czy nie zachodzą przesłanki negatywne wskazane w art. 15 ust. 3 ustawy o VAT.
Kwestia ta była przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości UE, który w wyroku C-202/90 Ayuntamiento de Sevilla wskazał na kryteria, które mogą być pomocne przy określaniu, czy dany podmiot dokonujący świadczenia działa w ramach niezależnej działalności gospodarczej, czy też nie. Trybunał, jako najistotniejszy czynnik wskazał konieczność badania kwestii odpowiedzialności zlecającego z tytułu wykonywania czynności objętych umową.
Jeżeli odpowiedzialność względem osób trzecich za czynności wynikające ze stosunku umownego leży po stronie zleceniodawcy, to w takim wypadku czynności wykonywane przez zleceniobiorcę nie mieszczą się w zakresie wykonywania samodzielnej działalności gospodarczej (stosunek charakterystyczny dla umowy o pracę).
W związku z tym istnieją argumenty przemawiające za przyjęciem stanowiska, że jeżeli z tytułu wykonywania kontraktu menedżerskiego przyjmujący zlecenie nie ponosi odpowiedzialności za szkody wyrządzone osobom trzecim (za szkody odpowiada zleceniodawca), to w takim przypadku, zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy o VAT, nie dokonuje on świadczenia w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. W praktyce oznacza to, że czynności wykonywane przez zleceniodawcę nie powinny podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
