Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 8 marca 2012 r. (I SA/Kr 70/12)
uznał, że takie usługi są zwolnione z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 13
. Orzeczeniem tym uchylił niekorzystną dla podatnika interpretację indywidualną wydaną przez Izbę Skarbową w Krakowie.
Czego dotyczył spór
Z wnioskiem o interpretację wystąpił podatnik, który świadczy usługi na rzecz ubezpieczycieli z zakresu szeroko rozumianej likwidacji szkód. Zapytał, czy są one zwolnione z VAT. Wyjaśnił, że świadczy zakładom ubezpieczeń za wynagrodzeniem usługi w zakresie oferowanych przez nie ubezpieczeń AC, OC oraz ubezpieczeń budynków i mieszkań. Zajmuje się m.in. likwidacją szkód.
Jego zadaniem jest przyjęcie informacji o szkodzie, udzielenie ubezpieczonemu informacji o jego prawach i obowiązkach wynikających z ogólnych warunków umowy, dokumentowanie rozmiarów szkody i podejmowanie działań zmierzających do jej zmniejszenia, sprawdzenie uprawnień ubezpieczonych do uzyskania odszkodowania, sprawdzania prawidłowości wykonania usług przez podwykonawców. Wnioskodawca wskazał, że lustracja i likwidacja szkód wykonywana jest zawsze w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela.
W związku z tym ubezpieczyciel udzielił podatnikowi odpowiedniego pełnomocnictwa. Wyraził przy tym zgodę na wykonywanie tych czynności przy pomocy podwykonawców, udzielając jednocześnie zgody, aby podatnik udzielał podwykonawcom dalszych pełnomocnictw, zgodnie z którymi zarówno on, jak i podwykonawcy działają na rzecz i w imieniu ubezpieczyciela.
W ocenie podatnika wskazane we wniosku usługi świadczone na rzecz ubezpieczycieli są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT, ewentualnie na podstawie art. 43 ust. 13.
Co wynika z przepisów
Ten pierwszy przepis zwalnia od podatku m.in. usługi ubezpieczeniowe. Od 1 stycznia 2011 r. ustawodawca odstąpił od identyfikacji usług zwolnionych za pomocą symboli PKWIU. Jednocześnie nie wyjaśnił, co należy rozumieć pod pojęciem usług ubezpieczeniowych. Podatnik stanął więc na stanowisku, że należy posłużyć się definicją legalną zamieszczoną w ustawie z 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (tj. DzU 2010 r. nr 11, poz. 66 ze zm.).
Wskazał, że świadczone przez niego usługi są usługami ubezpieczeniowymi, o których mowa w art. 3 ust. 6 tej ustawy. Tym samym mogą korzystać ze zwolnienia. W ocenie wnioskodawcy, nawet gdyby wykonywane przez niego usługi nie były zwolnione z VAT na podstawie samego art. 43 ust. 1 pkt 37, to możliwe jest zastosowanie zwolnienia z art. 43 ust. 13.
Zgodnie z tym przepisem zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi będącej elementem usługi ubezpieczeniowej, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej. W ocenie wnioskodawcy w opisanej przez niego sytuacji wszystkie wymienione w tym przepisie przesłanki warunkujące skorzystanie ze zwolnienia są spełnione.
Niekorzystna interpretacja
Organ podatkowy nie zgodził się z tym i uznał, że świadczone przez wnioskodawcę usługi nie mogą korzystać z żadnego ze wskazanych przez niego zwolnień. Wykonywane przez niego czynności nie są bowiem usługami ubezpieczeniowymi lub reasekuracyjnymi ani pośrednictwa w świadczeniu tych usług.
Przy definiowaniu usług ubezpieczeniowych organ odwołał się do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, pomijając definicje wynikające z ustawy o działalności ubezpieczeniowej. Izba skarbowa uznała, że dla skorzystania z tego zwolnienia konieczne jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy świadczącym usługę likwidacji a samym ubezpieczonym.
Świadczone przez wnioskodawcę czynności nie są także usługami właściwymi dla wykonywania usługi podstawowej, tj. usługi ubezpieczeniowej. To dlatego, że nie obejmują funkcji charakterystycznych dla usługi ubezpieczeniowej.
Sąd po stronie podatnika
Sąd uchylił interpretację. Podzielił argumentację podatnika w części odnoszącej się do możliwości skorzystania ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT. Zgodził się z organem podatkowym, że przy definiowaniu usług ubezpieczeniowych należy odwoływać się tylko do orzecznictwa ETS z pominięciem ustawy o działalności ubezpieczeniowej (dlatego nie przysługuje zwolnienie na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT). WSA nie miał jednak wątpliwości, że usługi likwidacji szkód korzystają ze zwolnienia jako usługi stanowiące odrębną całość, właściwe oraz niezbędne do świadczenia usługi ubezpieczeniowej.
Wyrok ma ogromne znaczenie dla firm z obszaru właściwości miejscowej WSA w Krakowie. Przedsiębiorcy świadczący usługi w ramach tzw. outsourcingu usług ubezpieczeniowych, którzy zdecydują się na skierowanie ich sporu z organami podatkowymi na etap postępowania przed sądem w Krakowie, mogą bowiem spodziewać się korzystnego dla siebie rozstrzygnięcia.
Warto podkreślić, że to już kolejny wyrok, w którym sądy administracyjne uchylają niekorzystne dla podatników interpretacje dotyczące opodatkowania VAT usług likwidacji szkód świadczonych na rzecz zakładów ubezpieczeń.
W orzeczeniu z 30 stycznia 2012 r. (I SA/Łd 1505/11) WSA w Łodzi uznał, że „niewątpliwie usługą charakterystyczną dla działalności ubezpieczeniowej jest likwidacja szkody i w razie zlecenia przez ubezpieczyciela wykonywania czynności likwidacyjnych usługa taka powinna być zwolniona z opodatkowania podatkiem VAT”. Podobnie orzekł WSA w Gdańsku w wyroku z 21 grudnia 2011 r. (I SA/Gd 885/11).
Co prawda nie jest to jeszcze ugruntowana linia orzecznicza, jednak w świetle przywołanych wyroków WSA należy mieć nadzieje na zmianę dotychczasowego podejścia organów podatkowych.
Jarosław Włoch aplikant radcowski w OIRP Kraków, konsultant w Małopolskim Instytucie Studiów Podatkowych w Krakowie, reprezentował podatnika przed sądem
Komentuje Jarosław Włoch, aplikant radcowski w OIRP Kraków, konsultant w Małopolskim Instytucie Studiów Podatkowych w Krakowie, reprezentował podatnika przed sądem
Rozstrzygnięcie sądu jest jak najbardziej trafne. Niewątpliwie usługa ubezpieczeniowa to w rzeczywistości zespół czynności powiązanych ze sobą funkcjonalnie, gdzie każda z poszczególnych czynności warunkuje wykonanie następnej. Każde z ogniw jest odrębną częścią całego łańcucha czynności zmierzających ku realizacji głównego celu, jakim jest zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej. Nie ma zatem przeszkód, aby uznać taką usługę za element głównej usługi ubezpieczeniowej.
Nie ma także wątpliwości, że usługi likwidacji szkód są niezbędne do świadczenia usługi ubezpieczeniowej. Trudno bowiem wyobrazić sobie prawidłową realizację usługi ubezpieczeniowej, bez ustalenia przyczyn i okoliczności zdarzeń losowych, czy też ustalenia wysokości szkody oraz rozmiaru odszkodowań. Wycena szkód dokonywana jest tylko na potrzeby głównej czynności, tj. wypłaty świadczenia ubezpieczonemu.
Wypłata odszkodowania nie byłaby możliwa bez poprzedzającej jej czynności likwidacji szkód zmierzającej do ustalenia szkody i określenia jej wysokości. Trudno także wskazać bardziej charakterystyczne czynności niż tzw. likwidacja szkód w kontekście działalności ubezpieczeniowej. Dla każdego ubezpieczonego czynności likwidacji szkód są elementem procedury ochrony ubezpieczeniowej uruchamianej po zgłoszeniu szkody.
