Zaliczkę wpłaconą w walucie obcej, choć nie jest przychodem podatkowym (zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT), trzeba wycenić dla potrzeb ustalenia różnic kursowych.

Podatkowe różnice kursowe ustala się, jeśli między dniem uzyskania przychodu a dniem faktycznej zapłaty (który w wypadku zaliczek wyprzedza powstanie przychodu) występują różne kursy walut (art. 24c ust. 2 pkt 1, art. 24c ust. 3 pkt 1 ustawy o PIT). Dodatnie różnice zwiększają przychód, ujemne – koszty jego uzyskania.

Zgodnie z przywołanymi przepisami dodatnie różnice kursowe powstają, jeżeli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.

Natomiast ujemne różnice kursowe powstają, jeżeli wartość przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia.

Wartość przychodu należnego z działalności gospodarczej (który w przypadku czytelnika powstał w dniu wykonania usługi) przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu (zgodnie z art. 11a ust. 1 ustawy o PIT).

Tak ustalony przychód jest dopiero podstawą do obliczenia różnic kursowych przy uwzględnieniu zapłaconych zaliczek. Schemat postępowania jest tu następujący:

• Każdą otrzymaną zaliczkę w walucie obcej należy przeliczyć po kursie faktycznie zastosowanym (będzie nim np. kurs kupna waluty banku prowadzącego rachunek podatnika z dnia otrzymania zaliczki/zaliczek), a jeśli nie jest możliwe jego przyjęcie – po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień jej wpłaty.

• Jeżeli otrzymana zaliczka/zaliczki w walucie obcej tylko w części pokrywa należność i po sprzedaży towaru/wykonaniu usługi jest wystawiana faktura ostateczna, to pozostałą część należności przelicza się po kursie (faktycznie zastosowanym) z dnia otrzymania reszty zapłaty (a jeśli nie jest możliwe jego przyjęcie – po średnim kursie NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień zapłaty).

• Podatkowe różnice kursowe należy obliczać jako różnicę między przychodem należnym ustalonym po średnim kursie NBP z dnia poprzedzającego dzień jego uzyskania

a zapłaconym (w postaci zaliczek, ewentualnie już po wykonaniu świadczenia), przeliczonym w wyżej wskazany sposób.

• Gdy wartość przychodu należnego będzie niższa od wartości ustalonej w dniu otrzymania zapłaty, powstaną dodatnie różnice kursowe zwiększające przychody podatnika. W odwrotnej sytuacji pojawią się ujemne różnice kursowe zaliczane do kosztów uzyskania przychodu.

Dla wyliczenia podatkowych różnic kursowych nie ma natomiast żadnego znaczenia kurs waluty obcej z dnia wystawienia faktury zaliczkowej.

Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 16 czerwca 2009 r. (IPPB5/423-213/09-2/AM):

„zaliczka otrzymana na poczet przyszłych dostaw towarów i usług nie stanowi przychodu podatkowego, a tym samym naliczonych przez spółkę różnic kursowych pomiędzy kwotami otrzymanych zaliczek a odpowiadającymi im kwotami wynikającymi z faktur zaliczkowych nie można uznać za podatkowe różnice kursowe”.