Uprawnienie wynika z art. 87 ust. 2 ustawy o VAT.

Tak orzekł WSA w Gliwicach 24 stycznia 2012 r. (III SA/Gl 766/11, III SA/Gl 765/11).

Podatnik w okresie od września do października 2010 r. wykonywał kilkakrotnie wewnątrzwspólnotową dostawę towaru (WDT) dla kontrahenta czeskiego. W związku z tym wystąpił o zwrot VAT.

Organ podatkowy ustalił, że początkowo podatnik dokonywał przewozu towarów, później jednak obowiązek ten przeniesiono na kontrahenta. Organ otrzymał też informację od czeskiego organu celnego, że kontrahent czeski uczestniczy w tzw. karuzeli podatkowej. Uznał więc, że nie można jednoznacznie stwierdzić, że podatnik dokonał WDT, wskutek czego wydał postanowienie o przedłużeniu terminu do zwrotu VAT oraz wszczął postępowanie wyjaśniające.

Podatnik wniósł zażalenie na to postanowienie, zarzucając naruszenie art. 87 ust. 2 i ust. 6 ustawy o VAT, ponieważ według niego nie było podstaw do kwestionowania faktu dostawy, o czym świadczyć miały faktury i dokumenty CMR. Powołał się na orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (C-354/03, 355/03), z których wynika, że ten, kto został bez swojej wiedzy wciągnięty w tzw. karuzelę podatkową może żądać zwrotu podatku.

Organy podatkowe nie przychyliły się do tego stanowiska, więc podatnik złożył skargę do sądu administracyjnego. Ten oddalił skargę, uzasadniając, że zgodnie z art. 87 ust. 2 i ust. 6 ustawy o VAT, jeśli organ przed zwrotem podatku poweźmie wątpliwości co do jego zasadności, może zdecydować o przedłużeniu terminu zwrotu podatku.

W tej sprawie zaistniały wszystkie przesłanki do przedłużenia terminu, ponieważ w świetle przytoczonych okoliczności wątpliwości co do zasadności zwrotu były uzasadnione. Sąd zaznaczył, że organ, wydając takie postanowienie, nie stwierdza, czy zwrot podatku jest należny, gdyż o tym przesądza dopiero decyzja wymiarowa.

—Krzysztof Kutek współpracownik Zespołu Zarządzania Wiedzą Podatkową firmy Deloitte

Komentuje Tomasz Seweryn, starszy konsultant w Dziale Doradztwa Podatkowego firmy Deloitte (biuro w Warszawie)

Przedmiotem postępowania przed WSA była możliwość przedłużenia przez organ podatkowy terminu zwrotu VAT z uwagi na pojawiające się w sprawie wątpliwości merytoryczne, a nie kwestia zasadności samego zwrotu.

Abstrahując od rozstrzygnięcia sądu, warto zaznaczyć, że w orzecznictwie utrwalił się pogląd, iż termin zwrotu VAT powinien być przedłużony w formie postanowienia, które jako rozstrzygające o istocie sprawy podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego (por. uchwały NSA z 22 kwietnia 2002 r., FPS 1/02 oraz FPS 5/02).

Zatem podatnik, któremu urząd skarbowy przedłuży termin zwrotu VAT powinien mieć każdorazowo prawo, po uprzednim wyczerpaniu środków odwołania, złożenia skargi do sądu administracyjnego na niesatysfakcjonujące go postanowienie w tej kwestii.Moim zdaniem należy pozytywnie ocenić możliwość kontroli sądowej tego typu działań administracji podatkowej, gdyż stanowi ona ważny dodatkowy element dyscyplinujący aparat skarbowy w kwestii zarządzania środkami podatników.

Przechodząc jednak do sedna sprawy, możliwość przedłużenia przez organ podatkowy terminu zwrotu VAT wynika wprost z przepisów prawa. Na podstawie art. 87 ust. 2 ustawy o VAT organ podatkowy może przedłużyć termin do zwrotu podatku, jeżeli jego zasadność wymaga dodatkowego zweryfikowania.

W sytuacjach takich jak będąca przedmiotem omawianego wyroku, zawsze rodzi się jednak pytanie, czy organ podatkowy rzeczywiście nie miał możliwości – w terminie zwrotu przewidzianym przez prawo (60 lub 180 dni) – zweryfikować zasadności tego zwrotu. Pomocne w tym przypadku mogą być wszelkie dowody zgromadzone w sprawie.

Nieraz może się zdarzyć, że pomimo zebrania przez organ materiału dowodowego, poddania go wnikliwej analizie, wystąpią dodatkowe kwestie, które będą wymagały sprawdzenia, i wtedy przesłanka przedłużenia terminu zwrotu powinna być spełniona. Natomiast w razie opieszałości ze strony organu i niepodjęcia niezbędnych czynności w odpowiednim czasie tak, aby dochować podstawowego terminu zwrotu podatku, należy uznać, że nie wystąpi przesłanka przedłużenia terminu zwrotu.

W przedstawionej sprawie, bazując na ustnym uzasadnieniu wyroku, można jednak stwierdzić, że wątpliwości organu były uzasadnione, ponieważ informacja od czeskiej administracji podatkowej o udziale kontrahenta w oszustwie podatkowym powinna zostać dodatkowo sprawdzona, żeby chociażby wykluczyć związek podatnika z tą sprawą.

Należy zauważyć, że jeśli wątpliwości organu co do zasadności zwrotu okażą się jednak nieuzasadnione, zwrot ten podlega oprocentowaniu w wysokości odpowiadającej opłacie prolongacyjnej (czyli w wysokości połowy odsetek za zwłokę). Natomiast gdyby wyrokiem sądu postanowienie w sprawie przedłużenia terminu do zwrotu VAT zostało uchylone, wydaje się, że podatnikowi powinny należeć się odsetki w pełnej wysokości.