Import z Chin przez Niemcy - jak rozliczyć VAT

- Polska firma, zarejestrowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych, kupiła towar od kontrahenta z Chin. Transakcję potwierdza faktura zakupu otrzymana od chińskiego dostawcy. Towar sprowadzono do Niemiec, gdzie nastąpiła jego odprawa celna. W imieniu polskiego przedsiębiorcy dokonał jej niemiecki przedstawiciel celny i podatkowy, który w wystawionej fakturze za cło oraz obsługę celną podał do tej transakcji swój NIP UE poprzedzony kodem DE. Organizacja transportu towarów z Niemiec do Polski została zlecona polskiej firmie spedycyjnej. Jak powinien być opodatkowany taki zakup?

– pyta czytelnik.

Z transakcji zakupu towarów zawartej pomiędzy chińskim dostawcą a polskim nabywcą należy wyodrębnić dwa etapy:

1) import towarów dokonany na terytorium Niemiec,

2) następujące po nim wewnątrzwspólnotowe nabycie towaru (WNT) na terytorium Polski.

Z Chin do Niemiec

Z art. 60 dyrektywy 2006/112/WE wynika, że miejscem importu towarów jest to państwo członkowskie, na którego terytorium towary znajdują się w momencie ich wprowadzenia do Wspólnoty.

Czytelnik pisze, że odprawa towarów i dopuszczenie ich do obrotu nastąpiło w Niemczech. Ich sprowadzenie z państwa trzeciego (Chiny) na terytorium Wspólnoty (Niemcy) należy więc uznać za import towarów wykonany właśnie na terytorium tego państwa członkowskiego. Podlega on opodatkowaniu w Niemczech, według przepisów tam obowiązujących. Nie doszło natomiast do importu na terytorium Polski.

W imieniu polskiego przedsiębiorcy formalności związane z odprawą celną, w wyniku której towary zostały wprowadzone na terytorium UE załatwił jej niemiecki przedstawiciel celny i podatkowy. Wystawił on polskiemu przedsiębiorcy fakturę za cło oraz obsługę celną, podając do tej transakcji swój NIP UE poprzedzony kodem DE.

Z Niemiec do Polski

Dla polskiego podatnika, który kupił towary w kraju trzecim (Chiny) i za pośrednictwem niemieckiego przedstawiciela celnego i podatkowego dokonał ich odprawy celnej w Niemczech dalsze przemieszczenie należących do niego towarów jest WNT, które podlega polskiemu VAT.

Jak wynika z art. 11 ust. 1 ustawy o VAT, za WNT za wynagrodzeniem rozumie się również przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz należących do tego podatnika, z terytorium innego państwa członkowskiego na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach WNT, albo zaimportowane, i mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Tak więc przemieszczenie towarów pochodzących z państwa spoza UE, które zostały dopuszczone do obrotu na terytorium UE, w innym niż Polska państwie członkowskim, a następnie przewiezione do Polski jest czynnością zrównaną z WNT, zwaną także „nietransakcyjnym przemieszczeniem towarów”.

Obowiązek podatkowy

Z art. 20 ust. 5 i ust. 6 ustawy o VAT wynika, że dla transakcji WNT obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT. Jeżeli przed tym terminem podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej wystawienia.

Ponieważ w sytuacji opisanej w pytaniu przemieszczenie towarów z kraju UE do Polski nie jest potwierdzone fakturą – fakturę stwierdzającą zakup towaru wystawił kontrahent z kraju trzeciego, a nie podatnik od wartości dodanej – to w takim przypadku obowiązek podatkowy powstanie 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpił przywóz towarów do Polski w ramach WNT (art. 20 ust. 5 ustawy o VAT).

Podstawa obliczenia podatku

Jak wynika z art. 31 ust. 2, ust. 3 oraz ust. 5 ustawy o VAT w przypadku WNT, o którym mowa w art. 11 ustawy, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów, a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie nabycia tych towarów. Przy czym tak ustalona podstawa opodatkowania obejmuje również:

1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze związane z nabyciem towarów, z wyjątkiem podatku,

2) wydatki dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu oraz ubezpieczenia, pobierane przez dostawcę od podmiotu dokonującego WNT.

Podstawą opodatkowania towarów przemieszczonych z Niemiec do Polski jest kwota wynikająca z faktury zakupu wystawionej przez chińskiego dostawcę, powiększona o wartość cła zapłaconego na terenie Niemiec. Podstawa opodatkowania nie uwzględnia natomiast kosztów transportu i odprawy celnej, gdyż wydatki te nie są pobierane przez dostawcę towaru (art. 31 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT).

Także zdaniem fiskusa w podstawie opodatkowania WNT należy uwzględnić tylko te wydatki dodatkowe, które są pobierane przez dostawcę towarów (por. interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie z 2 marca 2010 r., IPPP1-443-1280/09-4/IZ oraz Izby Skarbowej w Poznaniu z 20 października 2009 r., ILPP2/443-1015/09-4/SJ).

Wydatki dodatkowe

W sytuacji opisanej w pytaniu do wydatków dodatkowych, niewliczonych do podstawy opodatkowania z tytułu przemieszczenia towarów w ramach WNT, zalicza się:

• opłatę za udział w odprawie celnej pobraną przez niemieckiego przedstawiciela celnego i podatkowego; opłata ta powinna zostać odrębnie rozliczona przez polskiego podatnika, tj. jako import usługi,

• koszty transportu drogowego; wydatki te pobrane przez polskiego spedytora nie wymagają odrębnego ich opodatkowania. Dla usług transportowych wykonanych na zlecenie polskiego podatnika miejscem opodatkowania jest kraj nabywcy usługi, czyli Polska, co wynika z art. 28b ust. 1 ustawy o VAT, wobec czego usługi te są opodatkowane w Polsce przez świadczącego usługę i udokumentowane krajową fakturą VAT.

Deklaracja VAT

Podstawę opodatkowania oraz kwotę podatku należnego od nietransakcyjnego przemieszczenia towarów należy wykazać w ewidencji sprzedaży VAT oraz sporządzanej na jej podstawie deklaracji VAT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tego tytułu. Transakcję tę należy wykazać w deklaracji jako WNT.

Jeśli nabyte towary będą wykorzystywane w działalności opodatkowanej, to podatek należny stanie się jednocześnie podatkiem naliczonym podlegającym odliczeniu, który powinien być wykazany w ewidencji zakupu VAT oraz sporządzanej na jej podstawie deklaracji VAT za ten sam okres rozliczeniowy, w którym powstał obowiązek wykazania podatku należnego.

Jeśli jednak podatnik nie odliczy podatku naliczonego w tym pierwszym terminie, wówczas może to uczynić w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

W rezultacie nietransakcyjne przemieszczenie towarów w ramach WNT jest neutralne podatkowo. Z jednej strony powstaje obowiązek wykazania podatku należnego od tej czynności, a z drugiej – prawo do odliczenia podatku naliczonego, które może być zrealizowane w okresie rozliczeniowym, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu WNT lub w jednym z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

Informacja podsumowująca

Transakcję tę należy wykazać w informacji podsumowującej. Z uwagi na to, że zgłaszającym towar do odprawy celnej jest agencja celna, to w informacji podsumowującej należy wskazać ją jako kontrahenta dokonującego dostawy i – jeżeli jest ona zarejestrowana na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych – podać właściwy i ważny numer nadany jej w Niemczech.

W przeciwnym razie należy pominąć rubrykę z numerem NIP kontrahenta (por. interpretacje Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 27 kwietnia 2010 r., ITPP2/443-118b/10/AP oraz Izby Skarbowej w Łodzi z 3 sierpnia 2011 r., IPTPP2/443-134/11-2/IR).

Ponieważ mamy tu do czynienia z nietransakcyjnym przemieszczeniem towarów, w którym dostawcą i nabywcą jest ten sam podmiot, natomiast zgłaszającym towar do odprawy celnej jest niemiecki przedstawiciel celny i podatkowy (który podał do tej transakcji swój NIP unijny poprzedzony kodem DE), to w informacji podsumowującej należy wskazać NIP unijny właśnie tego podatnika jako kontrahenta dokonującego dostawy.

Konieczna faktura wewnętrzna

Według art. 106 ust. 7 ustawy o VAT, przemieszczenie towarów w ramach WNT dokumentuje się poprzez wystawienie faktury wewnętrznej, która posłuży do rozliczenia podatku należnego i naliczonego od tej czynności i będzie podstawą do ujęcia transakcji w ewidencji sprzedaży (VAT należny) oraz zakupu (VAT naliczony), a następnie sporządzanej na jej podstawie deklaracji VAT.