Paragraf 12 ust. 1 pkt 5 rozporządzenia ministra finansów z 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] zwalnia od podatku dostawę samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych przez podatników, którym przy ich nabyciu przysługiwało prawo do częściowego odliczenia podatku naliczonego (o którym mowa w art. 86 ust. 3 ustawy), tj. 60 proc. i nie więcej niż 6000 zł.

Zwolnienie ma zastosowanie, jeżeli te samochody są towarami używanymi w rozumieniu art. 43 ust. 2 ustawy o VAT, tj. gdy okres ich używania przez podatnika wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu przez niego prawa do rozporządzania autami jak właściciel.

Taka sprzedaż zwolniona może spowodować konieczność korekty VAT uprzednio odliczonego przy zakupie auta. Odliczenie VAT naliczonego od środków trwałych o wartości początkowej przekraczającej 15 000 zł podlega korekcie w okresie pięciu lat, licząc od roku, w którym zostały oddane do użytkowania (zgodnie z art. 91 ust. 2 ustawy o VAT).

Za każdy rok koryguje się 1/5 odliczonego VAT. Gdy w okresie korekty nastąpi sprzedaż takiego pojazdu i będzie ona zwolniona z VAT, to należy przyjąć, że w pozostałym okresie korekty pojazd związany jest z czynnościami niedającymi prawa do odliczenia (tak wynika z art. 91 ust. 4 i ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT). Wówczas należy sporządzić jednorazową korektę w odniesieniu do tego pozostałego okresu.

Robimy to w deklaracji VAT za okres rozliczeniowy, w którym nastąpiła sprzedaż (art. 91 ust. 5 ustawy o VAT).

Sprzedaż samochodu osobowego po zakończeniu roku jest korzystna, bowiem zmniejsza się wówczas liczba lat objętych korektą. Dzięki temu można o 20 proc. ograniczyć kwotę korekty. Jeśli firma odliczyła 6000 zł, to na skutek przesunięcia transakcji zyska na korekcie 1200 zł.

[ramka][srodtytul]Przykład[/srodtytul]

Pan Nowak prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną liniowym 19-proc. PIT. W październiku 2008 r. kupił na firmę i przekazał do używania samochód osobowy. Cena jego zakupu wynosiła 50 000 zł plus 11 000 zł VAT. Samochód był przeznaczony wyłącznie do działalności opodatkowanej.

Pan Nowak mógł odliczyć tylko 6000 zł VAT naliczonego przy zakupie. Pozostała kwota VAT 5000 zł (11 000 zł – 6000 zł) zwiększyła wartość początkową tego auta dla celów amortyzacji. Wynosiła ona 55 000 zł (50 000 zł + 5000 zł).

Gdyby pan Nowak sprzedał samochód w grudniu 2010 r. ze zwolnieniem z VAT, dla celów korekty należałoby przyjąć, że tylko przez dwa lata (tj. w roku 2008, w którym został przykazany do używania, i w roku 2009) był on wykorzystywany do czynności, w związku którymi przysługuje odliczenie. Wówczas korektą byłyby objęte trzy pozostałe lata, tj. 2010, 2011 i 2012 r.

Kwota korekty wyniosłaby wtedy 3600 zł (6000 zł x 3/5). Natomiast gdyby sprzedaż tego samochodu nastąpiła w styczniu 2011 r., korektą objęty byłby już tylko okres dwóch lat (2011 i 2012 r.). Kwota korekty wyniosłaby 6000 zł x 2/5 = 2400 zł. Przesunięcie zatem transakcji z grudnia 2010 r. na styczeń 2011 r. spowoduje zmniejszenie kwoty korekty o 1200 zł (3600 zł – 2400 zł).[/ramka]

W praktyce na późniejszej sprzedaży auta przedsiębiorca zyska nieco mniej niż 1200 zł. To dlatego że kwota korekty jest kosztem uzyskania przychodu. Wynika to z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. c [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link] (oraz art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. c [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3EC0892953EAF58605FEE453B6E7CBF6?id=115893]ustawy o CIT[/link]). Sprzedając samochód w 2010 r., pan Nowak zaliczy więc do kosztów 3600 zł. Zmniejszy to jego podatek dochodowy za 2010 r. o 684 zł (3600 zł x 19 proc.). Uwzględniając to, realne obciążenie z tytułu korekty VAT będzie zatem wynosiło 2916 zł (3600 zł – 684 zł).

Natomiast, w razie sprzedaży auta w 2011 r., kwota korekty w wysokości 2400 zł spowoduje zmniejszenie PIT za ten rok o 456 zł (2400 zł x 19 proc.). Uwzględniając to, obciążenie z tytułu korekty VAT będzie wynosiło 1944 zł (2400 zł – 456 zł). Zatem jeśli przedsiębiorca zaczeka do stycznia, to zyska realnie 972 zł (2916 zł – 1944 zł).

[ramka][b]Zbycie taniego samochodu zwykle bez korekty[/b]

Inne zasady korekty obowiązują do środków trwałych, których wartość początkowa nie przekracza 15 tys. zł, np. samochodów osobowych wykupionych po leasingu. Trzeba ją sporządzić, jeśli sprzedaż następuje w tym samym roku co nabycie.

Konieczność skorygowania VAT pojawi się jednak tylko, jeśli firma, które je sprzedaje, używała auta przez pół roku od momentu zakupu. Inaczej nie będzie to towar używany. Jego sprzedaż będzie więc w całości opodatkowana (mimo że podatnik odliczył tylko część VAT), a obowiązek korekty nie wystąpi.

- kpt [/ramka]