[b]W grudniu 2009 r. rozpocząłem działalność gospodarczą i zarejestrowałem się jako czynny podatnik VAT. W 2010 r. kupiłem na firmę samochód z kratką (pełne odliczenie) i komputer.

Będę też miał na koniec roku trochę niesprzedanych towarów handlowych. Obrót za 2010 r. wyniesie około 130 000 zł. Czy warto, abym wybrał zwolnienie z VAT? [/b]– pyta czytelnik.

Wybór zwolnienia podmiotowego (dla drobnych przedsiębiorców, ze względu na nieprzekroczenie określonego w ustawie limitu obrotów) nie zawsze musi być korzystny dla podatnika.

[ramka][b]Przykład[/b]

Załóżmy, że w 2010 r. przedsiębiorca – czynny podatnik VAT – osiągnął obrót w wysokości 130 000 zł. 1 stycznia 2011 r. wybierze zwolnienie z VAT ze względu na nieprzekroczenie ustawowego limitu (150 000 zł). Zawiadomi o tym naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2011 r.

W 2010 r. kupił samochód o wartości początkowej 50 000 zł, od którego przysługiwało mu pełne odliczenie VAT (11 000 zł). Okres korekty dla takiego środka trwałego wynosi pięć lat licząc od roku, w którym został oddany do użytkowania.

Roczna korekta dotyczy 1/5 kwoty podatku naliczonego przy jego zakupie. Ze względu na wybór zwolnienia od 1 stycznia 2011 r. trzeba będzie sporządzić korektę za pozostałe cztery lata (rok 2010 uważany jest za pierwszy rok korekty, ale w roku tym samochód był wykorzystywany do czynności opodatkowanych).

W tej sytuacji podatnik będzie musiał skorygować VAT naliczony w wysokości 11 000 zł x 4/5 = 8800 zł.

W marcu 2010 r. przedsiębiorca kupił także komputer do firmy o wartości początkowej 6000 zł. W tym samym miesiącu wprowadził go do ewidencji środków trwałych.

Odliczył całość VAT (1320 zł). Ponieważ od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydał komputer do użytkowania (tj. od 31 marca 2010 r. do 1 stycznia 2011 r.), nie upłynęło 12 miesięcy, powinien w całości skorygować odliczenie VAT od tego zakupu (1320 zł).

Na 31 grudnia 2010 r. pozostały w firmie niesprzedane towary o wartości netto 10 000 zł. VAT odliczony od ich zakupu wyniósł 2200 zł. Kwota ta również w całości objęta jest korektą w związku z wyborem zwolnienia z VAT.

Razem wybór zwolnienia z VAT będzie zatem kosztował przedsiębiorcę 12 320 zł (8800 zł + 1320 zł + 2200 zł). Kwota ta może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów.[/ramka]  

[srodtytul]Zmiana przeznaczenia[/srodtytul]

Trzeba bowiem mieć na uwadze, że skorzystanie z tego zwolnienia może wiązać się z koniecznością korekty uprzednio odliczonego VAT od zakupionych towarów i usług. W związku ze zwolnieniem zmieni się ich przeznaczenie. Chodzi tu m.in. o środki trwałe, wyposażenie i towary handlowe. Obowiązek korekt wynika bowiem z art. 91 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link].

Według art. 91 ust. 7 ustawy o VAT przepisy art. 91 ust. 1 – 6 (regulujące zasady korekty) stosuje się odpowiednio, „gdy podatnik miał prawo do obniżenia kwot podatku należnego o całą kwotę podatku naliczonego od wykorzystywanego przez siebie towaru lub usługi i dokonał takiego obniżenia, albo nie miał takiego prawa, a następnie zmieniło się prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tego towaru lub usługi”.

[srodtytul]Środki trwałe[/srodtytul]

Jakie konkretnie towary i usługi obejmuje korekta, reguluje art. 91 ust. 7a – 7d ustawy o VAT.

I tak obowiązek korekty dotyczy:

- środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji (na podstawie przepisów o podatku dochodowym),

- gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów, jeżeli zostały zaliczone do środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych,z wyłączeniem tych, których wartość początkowa nie przekracza 15 000 zł.

W tym wypadku ważny jest tzw. okres korekty (odpowiednio pięć lub dziesięć lat licząc od roku, w którym środek trwały został oddany do użytkowania). Jeśli nie upłynął jeszcze ten okres, korekta odnosi się do pozostałych lat, w których zmieniło się jego przeznaczenie.

Traci się prawo odpowiednio do 1/5 bądź 1/10 odliczenia przypadającego na każdy rok, jaki pozostał do końca okresu korekty. Sporządza się ją po zakończeniu roku, w którym doszło do zmiany przeznaczenia środka trwałego, w deklaracji składanej za pierwszy okres rozliczeniowy (miesiąc lub kwartał) następnego roku.

[srodtytul]Wyposażenie i towary[/srodtytul]

Korekcie podlega również VAT odliczony od innych towarów i usług niż wyżej wymienione wykorzystywanych przez podatnika do działalności gospodarczej. Przykładowo od środków trwałych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15 000 zł czy wyposażenia.

Jeżeli zmiana prawa do odliczenia wynika z przeznaczenia tych towarów lub usług wyłącznie do wykonywania czynności zwolnionych z VAT, korektę sporządza się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana. Nie ma takiego obowiązku, jeżeli od końca okresu rozliczeniowego, w którym wydano towary lub usługi do użytkowania, upłynęło 12 miesięcy.

W razie zmiany prawa do odliczenia VAT od pozostałych towarów i usług, w szczególności towarów handlowych lub surowców i materiałów nabytych z zamiarem wykorzystania ich do działalności opodatkowanej, lecz niewykorzystanych zgodnie z przeznaczeniem, korektę również sporządza się w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym wystąpiła ta zmiana (bez względu na to, kiedy zostały zakupione czy przekazane do działalności gospodarczej).

[srodtytul]Inne skutki[/srodtytul]

Skorygowany podatek zalicza się do kosztów uzyskania przychodu, co wynika z art. 23 ust. 1 pkt 43 lit. c) [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=346580]ustawy o PIT[/link]. Jednak tylko w pewnym stopniu może to zrekompensować skutki korekty.

Wadą wyboru zwolnienia będzie oczywiście niemożność odliczenia w 2011 r. podatku naliczonego związanego z zakupami towarów i usług. Zaletą – niewątpliwie zmniejszenie obowiązków w zakresie rozliczeń z urzędem skarbowym.

Ponadto gdy przedsiębiorca sprzedaje towary bądź świadczy usługi dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej czy innych przedsiębiorców, którzy nie mogą odliczyć VAT, zwolnienie to może mieć wpływ na zmniejszenie ich ceny.

[ramka][b]Kto w 2011 r. skorzysta z preferencji dla drobnych przedsiębiorców[/b]

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?n=1&id=335088]Nowelizacja ustawy o VAT z 2 grudnia 2009 r. (DzU nr 215, poz. 1666)[/link] podwyższyła roczny limit obrotu uprawniający do zwolnienia podmiotowego z 50 000 zł do 100 000 zł w 2010 r. i do 150 000 zł w 2011 r.

Przedsiębiorcy, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczy łącznie w 2010 r.

kwoty 150 000 zł, będą mogli skorzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o VAT. Przy czym ci, u których sprzedaż ta w 2010 r. była wyższa niż 100 000 zł (a nie przekroczyła 150 000 zł), mogą wybrać zwolnienie, pod warunkiem pisemnego zawiadomienia o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego w terminie do 15 stycznia 2011 r.

To samo dotyczy przedsiębiorców, którzy w 2010 r. rozpoczęli wykonywanie czynności opodatkowanych, u których łączna wartość sprzedaży w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej przekroczyła 100 000 zł i nie przekroczyła 150 000 zł.

Obliczając, czy sprzedaż mieści się w limicie, do wartości sprzedaży nie należy wliczać kwoty podatku VAT.[/ramka]