1 kwietnia 2010 r. weszły w życie niektóre przepisy materialne dyrektywy 2008/118/WE z 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego (DzUrz UE L/9 z 14 stycznia 2009 r., dalej dyrektywa 118), uchylającej dyrektywę 92/12/ EWG, czyli tzw. dyrektywę horyzontalną.

Pozostała część przepisów nowej dyrektywy akcyzowej powinna zostać wdrożona najpóźniej od 1 stycznia 2011 r.

[srodtytul]EMCS i nowości w imporcie[/srodtytul]

Przepisy nowej dyrektywy wprowadziły istotne zmiany, gdy chodzi o organizację przemieszczania wyrobów w procedurze zawieszenia poboru akcyzy, a w szczególności nałożyły na państwa członkowskie UE obowiązek wdrożenia systemu EMCS.

Szczegółowe określenie zasad jego działania jest podstawowym celem i najważniejszym obszarem nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, wchodzącej w życie 1 września 2010 r. (więcej na ten temat napiszemy w drugiej części komentarza do nowych przepisów, która ukaże się 2 września).

Oprócz tego dyrektywa, a w ślad za nią również nowelizacja ustawy akcyzowej wprowadza kilka nowych pojęć i instytucji do systemu zharmonizowanego podatku akcyzowego (np. zarejestrowanego wysyłającego oraz zarejestrowanego odbiorcę, który zastąpił dotychczasowego zarejestrowanego handlowca i niezarejestrowanego handlowca).

Ponadto w ustawie (wzorem dyrektywy) zmieniono koncepcję importu, który w świetle nowych przepisów występuje dopiero wówczas, gdy zakończeniu ulega zawieszająca procedura celna, a nie, jak do tej pory, w momencie przywozu wyrobów na obszar odpowiednio Polski/Unii Europejskiej.

Zmienione zostały również niektóre definicje, np. zawieszającej procedury celnej i ubytków. W wypadku tych drugich, jakkolwiek zmiana definicji w ustawie jest związana z wdrożeniem dyrektywy, to już inne zmiany w tym zakresie, np. dotyczące doprecyzowania wymogów odnoszących się do norm zużycia oraz zwolnień, są efektem usiłowań uszczelnienia systemu.

[srodtytul]Zmiany niezwiązane z dyrektywą...[/srodtytul]

Poza przepisami wdrażającymi dyrektywę nowelizacja przewiduje bardzo istotne zmiany w zakresie opodatkowania wyrobów akcyzowych, zarówno na poziomie przepisów ogólnych jak również w odniesieniu do przepisów szczegółowych regulujących opodatkowanie różnych grup wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych, które jako jedyny wyrób nie mieszczą się w definicji wyrobów akcyzowych, lecz podlegają temu podatkowi.

Bardzo duże zmiany w przepisach ogólnych dotyczą zwolnień od akcyzy oraz procedury zawieszenia poboru tego podatku. Natomiast w przepisach szczególnych, odnoszących się do poszczególnych wyrobów podlegających akcyzie, najdalej idące zmiany dotyczą wyrobów energetycznych i energii elektrycznej, aczkolwiek zmiany nastąpiły w przepisach dotyczących wszystkich rodzajów wyrobów.

[srodtytul]...w przepisach ogólnych...[/srodtytul]

Gdy chodzi o przepisy ogólne odnoszące się do różnych rodzajów wyrobów akcyzowych, warte podkreślenia są następujące nowości (szczegółowo opisane w innych artykułach):

- zmiany w organizacji obrotu wyrobami akcyzowymi zwolnionymi ze względu na przeznaczenie: np. uregulowanie ponownego wprowadzenia wyrobów zwolnionych do składu podatkowego; wprowadzenie obowiązku podatkowego dla podmiotów zużywających, niedopełniających wymogów w zakresie prowadzenia ewidencji wyrobów zwolnionych,

- zmiany w zakresie zabezpieczeń: zwiększenie liczby podmiotów obowiązanych do złożenia zabezpieczenia; ograniczenie możliwości złożenia zabezpieczenia przez osobę trzecią,

- unormowanie stosowania wiążących informacji taryfowych dla celów opodatkowania wyrobów akcyzowych w obrocie krajowym i wewnątrzwspólnotowym,

- nowe zasady opodatkowania wyrobów akcyzowych w przypadku powstania nieprawidłowości przy ich przemieszczaniu w procedurze zawieszenia poboru akcyzy,

- zmiany w przepisach regulujących zwrot akcyzy zapłaconej w kraju w przypadku dostawy wewnątrzwspólnotowej i eksportu.

[srodtytul]...i dotyczące energii[/srodtytul]

Jeśli chodzi o wyroby energetyczne i energię elektryczną, warto odnotować:

- zmiany w zakresie zwolnień ze względu na przeznaczenie, dostosowujące polskie przepisy do przepisów dyrektywy energetycznej (2003/96): zwolnienie dla energii elektrycznej zużywanej w procesie produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu, dla paliw żeglugowych, dla wyrobów energetycznych zużywanych do produkcji energii elektrycznej,

- zmianę zasad rozliczania akcyzy od energii elektrycznej sprzedawanej nabywcom końcowym (rezygnacja z wpłat miesięcznych, powiązanie obowiązku deklarowania z dokumentami sprzedażowymi),

- wprowadzenie regulacji zapobiegającej podwójnemu opodatkowaniu energii elektrycznej,

- doprecyzowanie zasad opodatkowania energii elektrycznej pobieranej nielegalnie,

- opodatkowanie zużycia energii przez posiadaczy koncesji na wytwarzanie, nabywanej od innych wytwórców,

- zmianę zasad prowadzenia ewidencji dla celów opodatkowania energii elektrycznej.

(Szerzej na ten temat będzie mowa w drugiej części komentarza).

[srodtytul]Pozostałe nowinki[/srodtytul]

Pośród istotnych zmian dotyczących innych wyrobów, które warto odnotować, należy wymienić:

- zmiany w opodatkowaniu samochodów osobowych: uregulowanie opodatkowania samochodów, w których następuje zmiana silnika, wyłączenie z opodatkowania samochodów, które będą wywiezione z kraju w terminie do 30 dni od dnia wystąpienia czynności opodatkowanej, wydawanie zbiorczych dokumentów potwierdzających zapłatę akcyzy od samochodów osobowych,

- zmiany w przepisach dotyczących banderoli, np. w zakresie składania wstępnych zapotrzebowań, doprecyzowanie zasad zwrotu należności za banderole niewykorzystane i oddawane do PWPW .

[ramka][b]Pięć nowelizacji w półtora roku[/b]

Obecna nowelizacja ustawy akcyzowej jest już piątą od początku jej obowiązywania, tj. od 1 marca 2009 r.

Z poprzednich dwie, które weszły w życie 31 października 2009 r. i 11 marca 2010 r., wynikały ze zmian ustaw regulujących inne, niepodatkowe zagadnienia (odpowiednio ustawy o służbie celnej oraz ustawy nowelizującej prawo energetyczne).

Pierwszą nowelizacją samej ustawy akcyzowej była ta, która obowiązywała od 10 lipca 2009 r. Dotyczyła kilku zagadnień, które wymagały szybkiej reakcji ustawodawcy w związku z niedoskonałościami świeżo uchwalonych przepisów.

Chodziło m.in. o wyłączenie LPG z regulacji, zgodnie z którą objęcie importowanych wyrobów akcyzowych procedurą zawieszenia poboru akcyzy i wprowadzenie ich do składu podatkowego stało się możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy był to własny skład importera.

To zupełnie dezorganizowało rynek obrotu LPG i dlatego wymagało szybkiej interwencji. Inną zmianą było umożliwienie sprzedaży wyrobów tytoniowych po cenie wyższej niż maksymalna cena detaliczna o kwotę 1,30 zł, tj. koszt banderoli legalizacyjnej. To pozwoliło (przynajmniej teoretycznie) przenieść koszty legalizacji banderoli tytoniowych na ostatecznych odbiorców, w związku ze zmianą wzorów tych banderoli i koniecznością zalegalizowania wyrobów z naniesionymi banderolami według poprzednich wzorów.

Uregulowano również problem tzw. nadmiernych zapasów wyrobów tytoniowych, wprowadzając zasadę, że na wyroby produkowane w danym roku mogą być nakładane wyłącznie banderole z nadrukiem tego roku, a sprzedaż tak oznaczonych wyrobów jest możliwa wyłącznie do końca lutego następnego roku.

Jednocześnie w sposób niezamierzony ustawodawca niezbyt precyzyjnie uregulował kwestię zwrotu należności za banderole tytoniowe niewykorzystane przed upływem ich terminu ważności i oddane do Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych, co skutkowało pojawieniem się (niesłusznych) poglądów, jakoby nie był on w ogóle możliwy. Tę nieprecyzyjność usuwa dopiero najnowsza nowelizacja.

Kolejna nowela weszła w życie od 1 stycznia 2010 r., a jej przedmiotem było wyłącznie określenie nowych stawek podatku na niektóre wyroby energetyczne i papierosy. [/ramka]

[i]Autor jest doradcą podatkowym, menedżerem w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy[/i]

[ramka] [b]Zobacz cały poradnik [link=http://www.rp.pl/temat/527751.html]"Zmiany w akcyzie od 1 września 2010 r."[/link] [/b][/ramka]