Przypomnijmy, w wyroku z 22 grudnia 2008 r. w sprawie C-414/07 Magoora sp. z o.o. przeciwko dyrektorowi Izby Skarbowej w Krakowie Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że Polska przystępując do UE nie mogła rozszerzyć zakresu ograniczeń prawa do odliczenia podatku.

Tuż po tym orzeczeniu zapanowała niepewność, czy w zakresie odliczania VAT przy zakupie samochodów i paliwa obowiązują przepisy sprzed 1 maja 2004 r., czy może organy podatkowe przyjmą inne rozwiązanie.

[srodtytul]Jak zinterpretował fiskus[/srodtytul]

Pewną wskazówką stała się tu interpretacja ogólna ministra finansów z 13 lutego 2009 r. (PT3/812/4/15/CZE/09/185). Wprawdzie dotyczyła ona przede wszystkim korekty podatku naliczonego przy zakupie paliwa (bo paliwa właśnie dotyczył bezpośrednio wyrok ETS), ale resort odniósł się w niej również do prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie samochodów. MF stwierdziło, że prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego przysługuje w odniesieniu do samochodów:

- w stosunku do których przepisy obowiązujące od 1 maja 2004 r. umożliwiały prawo do takiego odliczenia lub

- w stosunku do których prawo do pełnego odliczenia przysługiwałoby według zasad obowiązujących 30 kwietnia 2004 r. (w sytuacji gdy uniemożliwiały to przepisy obowiązujące od 1 maja 2004 r.).

W tym też kierunku poszły interpretacje izb skarbowych. Niemal w każdej z nich podkreśla się, że podstawowym aktem określającym ramy prawne opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (w Polsce podatkiem VAT) jest od 1 stycznia 2007 r. dyrektywa 2006/ 112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DzUrz UE L 2006.347.1 ze zm.), a wcześniej VI dyrektywa z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (DzUrz UE L 145 ze zm.).

Z przepisów tych wywodzi się klauzula stałości („standstill”). Zakłada ona, że po wejściu w życie unijnej dyrektywy państwa członkowskie nie mogą wprowadzać nowych ograniczeń w prawie do odliczenia podatku. Dlatego samo uchylenie ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym nie daje jeszcze podstawy do stwierdzenia, że Polska naruszyła unijną dyrektywę.

Istotne jest ustalenie, czy nowe przepisy krajowe nie rozszerzyły zakresu wcześniejszych krajowych wyłączeń prawa do odliczenia VAT. Innymi słowy, czy nie zmieniły na niekorzyść podatników przepisów dotyczących odliczenia podatku naliczonego.

[srodtytul]Pogorszyły się dla ciężarowych...[/srodtytul]

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że po 30 kwietnia 2004 r. Polska zaostrzyła warunki umożliwiające odliczenie podatku naliczonego przy nabyciu pojazdów innych niż osobowe i używanego do nich paliwa. Wcześniej bowiem wystarczyła homologacja na samochód ciężarowy i spełnienie warunku, by ładowność przekraczała 500 kg.

Od 1 maja 2004 r. wprowadzono tzw. wzór Lisaka, w którym decydująca była ładowność powyżej 697 kg (dla auta pięcioosobowego). Jeśli auto spełniało wzór, przedsiębiorca odliczał cały VAT od zakupu auta i od paliwa. Jeśli nie, firma mogła odliczyć tylko 50 proc. VAT, ale nie więcej niż 5 tys. zł, bez prawa do odliczania VAT od paliwa.

22 sierpnia 2005. wprowadzono kolejne warunki. Ci, którzy ich nie spełniają, mogą – zgodnie z brzmieniem [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=17D1F175CBC1000681743E9D550EDE8C?n=1&id=172827&wid=337454]ustawy o VAT[/link] – odliczyć 60 proc. VAT od zakupu auta, ale nie więcej niż 6 tys. zł, także bez odliczania VAT od paliwa. Spełnienie tych warunków musi być jednak potwierdzone dodatkowym zaświadczeniem wydanym przez okręgową stację kontroli pojazdów oraz w dowodzie rejestracyjnym (art. 86 ust. 5 ustawy o VAT).

[srodtytul]...polepszyły dla osobowych[/srodtytul]

Dzisiejsze przepisy są natomiast korzystniejsze dla podatników kupujących i leasingujących samochody osobowe, czyli o ładowności poniżej 500 kg, niemające świadectwa homologacji samochodu ciężarowego. Do 30 kwietnia 2004 r. bowiem podatnikom w ogóle nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem, leasingiem bądź najmem takich pojazdów.

Od 1 maja 2004 r. do 21 sierpnia 2005 r. można już było odliczać podatek naliczony w wysokości 50 proc. kwoty podatku określonej na fakturze, nie więcej jednak niż 5000 zł, a od 22 sierpnia 2005 r. – 60 proc. kwoty podatku naliczonego określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6000 zł.

W odniesieniu zatem do samochodów osobowych nie można powiedzieć, że zmiany przepisów dokonane po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej spowodowały ograniczenie prawa do odliczenia kwoty podatku naliczonego. W tym zakresie należy zatem stosować art. 86 ust. 3 ustawy o VAT.

[srodtytul]Paliwo i części zamienne[/srodtytul]

Jeśli idzie o odliczenie podatku naliczonego przy zakupie paliwa, to zawsze przysługiwało ono i nadal przysługuje tylko w sytuacji, gdy paliwo było (jest) wykorzystywane do napędu samochodów ciężarowych.

Natomiast prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu kosztów bieżącej eksploatacji samochodów (zakupu części zamiennych i napraw) przysługiwało i nadal przysługuje niezależnie od tego, czy pojazdy były (są) ciężarowe, czy nie. Z ustawy o VAT nie wynikały w tym zakresie i nadal nie wynikają żadne ograniczenia ani wyłączenia.

[ramka][b]Jak zmieniały się przepisy dotyczące odliczenia VAT od samochodów[/b]

[b]OBECNIE[/b]

Art. 86 ust. 3 ustawy o VAT: w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 6000 zł.

Art. 86 ust. 3 nie dotyczy:

1. pojazdów samochodowych mających jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą, klasyfikowanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van;

2. pojazdów samochodowych mających więcej niż jeden rząd siedzeń, które oddzielone są od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą i u których długość części przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona po podłodze od najdalej wysuniętego punktu podłogi pozwalającego postawić pionową ścianę lub trwałą przegrodę pomiędzy podłogą a sufitem do tylnej krawędzi podłogi, przekracza 50 proc. długości pojazdu; dla obliczenia proporcji, o której mowa w zdaniu poprzednim, długość pojazdu stanowi odległość pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a tylną krawędzią podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków, mierzona w linii poziomej wzdłuż pojazdu pomiędzy dolną krawędzią przedniej szyby pojazdu a punktem wyprowadzonym w pionie od tylnej krawędzi podłogi części pojazdu przeznaczonej do przewozu ładunków;

3. pojazdów samochodowych, które mają otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków;

4. pojazdów samochodowych, które posiadają kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu;

5. pojazdów samochodowych będących pojazdami specjalnymi w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy;

6. pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą – jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie;

7. przypadków, gdy przedmiotem działalności podatnika jest:

a) odprzedaż tych samochodów (pojazdów) lub

b) oddanie w odpłatne używanie tych samochodów (pojazdów) na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze, i te samochody (pojazdy) są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy.

Spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w ww. art. 86 ust. 4 pkt 1 – 4 stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego właściwą adnotację o spełnieniu tych wymagań (art. 86 ust. 5 ustawy).

[b]OD 1 MAJA 2004 R. DO 21 SIERPNIA 2005 R.[/b]

Art. 86 ust. 3 ustawy o VAT: w przypadku nabycia samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej ładowności mniejszej niż określona według wzoru:

DŁ = 357 kg + n x 68 kg

gdzie:

DŁ – oznacza dopuszczalną ładowność,

n – oznacza liczbę miejsc (siedzeń), łącznie z miejscem dla kierowcy

– kwotę podatku naliczonego stanowi 50 proc. kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub kwoty podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca – nie więcej jednak niż 5000 zł.

Dopuszczalna ładowność oraz ilość miejsc (siedzeń), o których mowa w ust. 3, określona jest na podstawie wyciągu ze świadectwa homologacji lub odpisu decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji, wydawanych zgodnie z przepisami prawa o ruchu drogowym.

Pojazdy, które w wyciągu ze świadectwa homologacji lub w odpisie decyzji, o której mowa w zdaniu pierwszym, nie mają określonej dopuszczalnej ładowności lub ilości miejsc, uznaje się również za samochody osobowe, o których mowa w ust. 3.

[b]DO 30 KWIETNIA 2004 R.[/b]

Art. 25 ust. 1 pkt 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym: obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika samochodów osobowych oraz innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg, z wyjątkiem przypadków, gdy odprzedaż lub oddanie w odpłatne używanie na podstawie umów leasingu tych samochodów stanowi przedmiot działalności podatnika.

§ 10 ust. 3 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=164345]rozporządzenia ministra finansów z 22 marca 2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (DzU nr 27, poz. 268 ze zm.)[/link]: podatnikom nabywającym samochody inne niż osobowe, które nie posiadają homologacji producenta lub importera wymaganej dla tego rodzaju samochodów, nie przysługuje prawo do obniżenia podatku należnego oraz do zwrotu różnicy podatku, o kwotę podatku naliczonego związanego z nabyciem tych samochodów.[/ramka]

[ramka][b]Jak zmieniały się przepisy dotyczące odliczenia VAT od paliwa[/b]

[b]OBECNIE[/b]

Art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT: obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3.

[b]OD 1 MAJA 2004 R. DO 21 SIERPNIA 2005 R.[/b]

Art. 88 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT: obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3 i 5.

[b]DO 30 KWIETNIA 2004 R.[/b]

Art. 25 ust. 1 pkt 3a ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym: obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg.[/ramka]

[srodtytul]KTO ODLICZYŁ CAŁOŚĆ PODATKU NALICZONEGO, A KTO TYLKO CZĘŚĆ[/srodtytul]

[b]Przyjrzyjmy się konkretnym sytuacjom, kiedy podatnik może dziś odliczyć całą kwotę podatku naliczonego, kiedy tylko część, a kiedy w ogóle takie prawo mu nie przysługuje[/b]

Opisując każdy z tych przykładów, pominęliśmy tak oczywisty warunek, jak wykorzystywanie pojazdu wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. Wymóg ten nigdy nie był kwestionowany. Zawsze też należy mieć na uwadze to, by nie zachodziły przesłanki z art. 88 ustawy o VAT wykluczające prawo do odliczenia podatku naliczonego (np. sprzedaż samochodu została udokumentowana fakturami wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur albo faktura stwierdza czynności, które nie zostały wykonane).

[srodtytul]ZAKUP SAMOCHODU [/srodtytul]

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Spółka kupiła samochód o ładowności przekraczającej 500 kg. Rok produkcji 2009, data pierwszej rejestracji 1 stycznia 2010 r., pojemność silnika 2993 cm sześc. Samochód ma homologację ciężarową. Okręgowa stacja kontroli pojazdów zakwalifikowała ten samochód do pojazdów niespełniających warunków z art. 86 ust. 4 obecnej ustawy o VAT.

Mogłoby to oznaczać, że – zgodnie z dzisiejszymi przepisami – spółka może odliczyć tylko 60 proc. podatku naliczonego, nie więcej jednak niż 6000 zł. Jednak biorąc pod uwagę to, że po wejściu Polski do UE przepisy nie mogły rozszerzyć zakresu wyłączeń prawa do odliczenia VAT, należy stwierdzić, że podatnikowi przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego.

Gdyby bowiem nadal obowiązywały przepisy sprzed 1 maja 2004 r., to podatnik mógłby odliczyć cały podatek naliczony. Wystarczyłoby bowiem, że posiadałby homologację na samochód ciężarowy, a dopuszczalna ładowność tego pojazdu przekraczałaby 500 kg.

Potwierdziły to m.in. interpretacje Izby Skarbowej w Warszawie: z 1 kwietnia 2010 r. (IPPP2/443-112/10-2/RR), z 12 lutego 2010 r. (IPPP2/443-24/10-2/RR, IPPP3/443-1113/09-2/KG) oraz Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 2 marca 2010 r. (ITPP2/443-1090a/09/AP).[/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Podatnik kupił w 2009 r. używany samochód o ładowności 745 kg, zarejestrowany w wydziale komunikacji jako samochód ciężarowy.

Sprzedawca nie przekazał mu homologacji na samochód ciężarowy, mimo że dla tego typu samochodu są one wydawane. Czy kupujący może odliczyć całą kwotę podatku naliczonego zawartego w cenie tego auta oraz paliwa do jego napędu?

[b]Tak. [/b]Skoro samochód spełnia korzystniejsze dla niego kryteria wynikające z art. 25 ust. 1 pkt 3a ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, to kupującemu przysługuje prawo do odliczenia w całości podatku naliczonego zawartego w fakturach VAT dokumentujących nabycie tego samochodu oraz paliwa do niego.

Potwierdziła to [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 5 marca 2010 r. (IPPP1-443-1328/09-2/JB)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Spółka kupiła w 2010 r. samochód z zainstalowaną kratką, o ładowności powyżej 500 kg. Samochód został wyprodukowany w 2008 r., sprowadzony przez sprzedawcę z zagranicy i nie ma wyciągu z polskiej homologacji.

Główny importer na Polskę nie wydaje świadectwa homologacji na pojazdy zakupione za granicą, wydaje natomiast zaświadczenie, z którego wynika, że pojazd został wyprodukowany jako samochód ciężarowy o określonej ładowności.

W Polsce dla samochodów tego typu homologacja na samochód ciężarowy jest wydawana dopiero od 2009 r. Czy spółka może odliczyć całą kwotę podatku naliczonego przy zakupie tego auta?

[b]Tak. [/b]„Brak homologacji wynikający z obiektywnej niemożliwości jej uzyskania nie skutkuje uznaniem pojazdu za samochód osobowy lub inny samochód o ładowności do 500 kg.

Istotne jest bowiem, aby z homologacji wydanej dla danego typu samochodu wynikało, iż pojazd ten nie podlega ograniczeniom, o których mowa w powołanych wyżej przepisach, a w szczególności art. 25 ust. 1 pkt 3a oraz ust. 1 pkt 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r.” – [b]wyjaśniła Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 21 stycznia 2010 r. (IPPP1-443-1188/09-4/PR)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Spółka kupiła w 2010 r. samochód osobowy. Masa pojazdu gotowego do jazdy 2030 kg, dopuszczalna masa całkowita samochodu 2630 kg, ilość miejsc 5. Czy spółka może odliczyć pełną kwotę podatku naliczonego przy zakupie tego pojazdu oraz paliwa do niego?

[b]Nie.[/b] Przepisy obowiązujące do 30 kwietnia 2004 r. w ogóle nie dawały prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem samochodów osobowych. Korzystniejsze w tym zakresie są przepisy, które zaczęły obowiązywać od 1 maja 2004 r.

Najpierw dawały możliwość odliczenia podatku naliczonego w wysokości 50 proc. kwoty podatku określonej na fakturze, nie więcej jednak niż 5000 zł. Natomiast od 22 sierpnia 2005 r. kwota odliczenia zwiększa się do 60 proc. kwoty podatku naliczonego określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6000 zł. W tym wypadku nie można więc powiedzieć, że zakres krajowych wyłączeń prawa do odliczenia VAT został rozszerzony.

Spółka może więc odliczyć 60 proc. kwoty podatku naliczonego określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6000 zł. Jednocześnie nie może odliczyć podatku naliczonego przy zakupie paliwa.

Potwierdzają to interpretacje:[b] Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 lutego 2010 r. (ITPP2/433-1043/09/PS) i Izby Skarbowej w Warszawie z 28 grudnia 2009 r. (IPPP1-443-1079/ 09-2/MP)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Przykład 5[/b]

Podatnik kupił w 2008 r. samochód na potrzeby wykonywanej działalności gospodarczej. Zarówno z faktury, jak i ze świadectwa homologacji wynika, że jest to samochód osobowy wielozadaniowy.

Bezpośrednio po zakupie została zamontowana przegroda (tzw. kratka) oddzielająca dwa pierwsze rzędy siedzeń od części bagażowej, żeby w czasie transportu ładunek nie przemieszczał się do przodu. W homologacji jest zapis, że jest to samochód 8-osobowy o dopuszczalnej ładowności 660 kg.

W momencie zrezygnowania z dodatkowego rzędu siedzeń ładowność samochodu wzrosła do 860 kg. Podatnik posiada inny samochód tej samej marki i tamten pojazd ma homologację samochodu ciężarowego. Również taki sam samochód kupiony dziś miałby – zdaniem podatnika – homologację samochodu ciężarowego.

Czy podatnik może odliczyć w całości podatek naliczony wynikający z faktury zakupu i czy może odliczać podatek naliczony zawarty w cenie paliwa?

[b]Nie. [/b]Skoro jest to samochód osobowy, to podatnik może odliczyć 60 proc. podatku naliczonego zawartego w cenie zakupu auta, nie więcej jednak niż 6000 zł. Jednocześnie nie może odliczać podatku naliczonego przy nabyciu paliwa.

Chcąc odliczyć pełną kwotę podatku naliczonego przy zakupie auta oraz podatek zawarty w cenie paliwa, podatnik musiałby przeprowadzić dodatkowe badanie techniczne w okręgowej stacji kontroli pojazdów i uzyskać zaświadczenie oraz wpis w dowodzie rejestracyjnym o spełnieniu warunków z art. 86 ust. 4 pkt 1 – 4 ustawy o VAT – wyjaśniła[b] Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 3 grudnia 2009 r. (IPPP3/443-858/09-2/KG)[/b].[/ramka]

[srodtytul]LEASING AUTA[/srodtytul]

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Spółka wzięła w 2009 r. w leasing pojazd o dopuszczalnej ładowności ponad 500 kg, mający homologację na samochód ciężarowy. Czy może odliczyć całość podatku naliczonego zawartego w ratach leasingowych oraz podatek naliczony wynikający za faktur zakupu paliwa do napędu tego auta?

[b]Tak.[/b] Potwierdzają to interpretacje: [b]Izby Skarbowej w Warszawie z 15 lutego 2010 r. (IPPP3/443-1213/09-04/KC) i Izby Skarbowej w Katowicach z 12 stycznia 2010 r. (IBPP2/443-978/09/JJ).[/b][/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Podatnik użytkuje w działalności gospodarczej samochody na podstawie umów leasingu. Ich ładowność nie przekracza 500 kg i nie mają one homologacji ciężarowej. Wyjątkiem jest jeden pojazd mający homologację na samochód ciężarowy oraz ładowność przekraczającą 500 kg.

Czy w całym okresie użytkowania tych samochodów podatnik może odliczyć pełną kwotę podatku naliczonego zawartego w czynszu (racie) leasingowym oraz w cenie paliwa?

[b]Nie.[/b] Przepisy, które obowiązywały do 30 kwietnia 2004 r., nie dawały w ogóle prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupem, leasingiem bądź najmem w odniesieniu do samochodów osobowych lub innych samochodów o dopuszczalnej ładowności do 500 kg.

W tym zakresie korzystniejsze są przepisy, które zaczęły obowiązywać od 1 maja 2004 r. Najpierw, od 1 maja 2004 r. do 21 sierpnia 2005 r., pozwalały one odliczać podatek naliczony w wysokości 50 proc. kwoty podatku określonej na fakturze, nie więcej jednak niż 5000 zł, a od 22 sierpnia 2005 r. kwota odliczenia została zwiększona do 60 proc. kwoty podatku naliczonego określonej w fakturze, nie więcej jednak niż 6000 zł. Nie można więc powiedzieć, że w tym wypadku zakres krajowych wyłączeń prawa do odliczenia VAT został rozszerzony.

Podatnik może więc, zgodnie z dzisiejszymi przepisami, odliczyć 60 proc. kwoty podatku naliczonego z tytułu ich leasingu, nie więcej jednak niż 6000 zł. Nie może natomiast odliczać podatku naliczonego przy zakupie paliwa, bo wcześniej takie prawo również by mu nie przysługiwało.

Jedynie w odniesieniu do samochodu o ładowności ponad 500 kg, mającego homologację na samochód ciężarowy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia pełnej kwoty podatku naliczonego z tytułu jego leasingu (najmu lub dzierżawy) oraz podatku naliczonego z tytułu zakupu paliwa.

Potwierdziła to[b] Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 24 lutego 2010 r. (ITPP2/443-1063/09/AJ)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Spółka zamierza wziąć w leasing operacyjny samochody o dopuszczalnej ładowności przekraczającej 500 kg, w których przestrzeń ładunkowa oddzielona będzie od części pasażerskiej trwałą przegrodą w postaci kratki.

Samochody te zgodnie z wpisem do dowodu rejestracyjnego będą samochodami ciężarowymi. Czy spółce będzie przysługiwało prawo pełnego odliczenia podatku naliczonego zawartego w ratach leasingowych?

[b]Tak[/b], pod warunkiem że:

- samochody będą spełniać wymogi, o których mowa w art. 86 ust. 4 i art. 86 ust. 5 ustawy o VAT w obowiązującym brzmieniu, lub

- samochody będą miały świadectwo homologacji wskazujące na to, że nie są to samochody osobowe, a ich dopuszczalna ładowność przekracza 500 kg.

Wynika tak z interpretacji [b]Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 23 października 2009 r. (ITPP1/443-705b/09/AJ).[/b]

Jeżeli żaden z tych warunków nie zostanie spełniony, spółka odliczy tylko 60 proc. kwoty podatku naliczonego zawartego w ratach leasingowych, nie więcej jednak niż 6000 zł.[/ramka]

[srodtytul]ZAKUP PALIWA[/srodtytul]

[ramka][b]Przykład 1[/b]

Spółka kupiła w 2010 r. u dilera fabrycznie nowy pojazd o ładowności powyżej 500 kg, mający świadectwo homologacji wskazujące, że jest to samochód ciężarowy. Czy podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie paliwa do tego pojazdu?

[b]Tak[/b], potwierdziła to [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 2 marca 2010 r. (ITPP2/443-1090b/09/AP).[/b][/ramka]

[ramka][b]Przykład 2[/b]

Podatnik kupił w 1999 r. samochód używany, z zainstalowaną kratką, o ładowności powyżej 500 kg. Pojazd nie ma homologacji fabrycznej samochodu ciężarowego, bo wówczas pojazdy tego typu były rejestrowane jako ciężarowe na podstawie zaświadczenia ze stacji kontroli pojazdów. Czy może odliczać podatek naliczony przy zakupie paliwa?

[b]Nie[/b]. Skoro dla tego typu pojazdu nie wydano świadectwa homologacji potwierdzającego, że nie jest to samochód osobowy o ładowności powyżej 500 kg, to auto nie spełnia wymogów dających prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w cenie paliwa.

Tak stwierdziła [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 4 marca 2010 r. (ITPP2/443-1051/09/PS)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Przykład 3[/b]

Podatnik kupił w 2009 r. samochód o ładowności 900 kg (rok produkcji 1991), z siedzeniami w jednym rzędzie dla kierowcy i dwóch pasażerów i z kabiną oddzieloną od części bagażowej stałą, fabrycznie zamontowaną ścianką działową.

Z dowodu rejestracyjnego wynika, że jest to samochód ciężarowy o dopuszczalnej ładowności 900 kg, z trzema miejscami. Samochód nie ma jednak świadectwa homologacji, z którego wynika, że jest to samochód ciężarowy.

Okręgowa stacja kontroli pojazdów odmówiła wydania zaświadczenia potwierdzającego, że samochód spełnia warunki, o których mowa w art. 86 ust. 4 pkt 1 – 4 ustawy o VAT. Czy podatnik ma prawo do odliczenia podatku przy zakupie paliwa do tego pojazdu?

[b]Nie.[/b] Samochód nie spełnia bowiem ani dzisiejszych wymogów dających prawo do odliczenia podatku naliczonego (brak zaświadczenia, o którym mowa w art. 86 ust. 5 ustawy o VAT), ani wymogów określonych w przepisach obowiązujących przed 1 maja 2004 r. (brak świadectwa homologacji).

Zwróciła na to uwagę [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 25 lutego 2010 r. (ITPP1/443-1166/09/MS)[/b]. Wyjaśniła przy tym, że jeśli podatnik chce odliczać VAT przy zakupie paliwa, powinien uzyskać informacje od importera, czy dla tego typu pojazdu zostało wydane świadectwo homologacji wskazujące, że jest on pojazdem ciężarowym o ładowności przekraczającej 500 kg.

Ważne jest bowiem, aby dla danego typu samochodu (niekoniecznie dla danego egzemplarza auta) w ogóle istniało świadectwo homologacji (lub odpis decyzji zwalniającej z obowiązku uzyskania świadectwa homologacji).[/ramka]

[ramka][b]Przykład 4[/b]

Podatnik posiada dwa samochody ciężarowe: pierwszy o ładowności 1211 kg i siedmiu miejscach, kupiony w kwietniu 2000 r., drugi, o ładowności 800 kg i również siedmiu miejscach, kupiony w sierpniu 1995 r. Oba zostały kupione w USA i nie mają homologacji producenta. Czy podatnik ma prawo do odliczenia podatku od paliwa kupionego do tych samochodów?

[b]Nie[/b]. Skoro do 30 kwietnia 2004 r. podatnikom nabywającym samochody inne niż osobowe, które nie miały homologacji producenta lub importera wymaganej dla tego rodzaju samochodów, nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z nabyciem tych samochodów oraz paliw do napędu tych samochodów, to zmiany przepisów dokonane po przystąpieniu Polski do UE nie spowodowały ograniczeń prawa podatników krajowych w tym zakresie – wyjaśniła[b] Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 6 listopada 2009 r. (IBPP2/443-659/ 09/PH)[/b].[/ramka]

[ramka][b]Leasingobiorca odlicza odrębnie[/b]

Podatnik, który najpierw użytkował samochód osobowy w leasingu operacyjnym a następnie wykupił go na własność, ma prawo dwukrotnie odliczyć 60 proc. podatku naliczonego wykazanego w poszczególnych fakturach, nie więcej 6000 zł.

Pierwszego odliczenia dokona na podstawie art. 86 ust. 7 ustawy o VAT, odnoszącego się do usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze.

Natomiast podstawą do ponownego odliczenia 60 proc. podatku naliczonego (tym razem wynikającej z faktury dokumentującej zakup samochodu), nie więcej jednak niż 6000 zł, będzie art. 86 ust. 3 ustawy o VAT.

Potwierdziły to [b]Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 11 stycznia 2010 r. (IBPP2/443-851/09/UH) i Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 24 grudnia 2009 r. (ITPP2/443-831/09/AF).[/b]

Leasingobiorca nie powinien przejmować się tym, że poprzedni użytkownik też odliczał podatek naliczony. „Jeżeli mamy do czynienia z tym samym pojazdem, lecz leasingobiorca się zmienia, wówczas reguła, o której mowa w art. 86 ust. 7, ponownie znajduje zastosowanie.

Kolejny leasingobiorca również ma prawo do odliczenia 60 proc. kwoty podatku naliczonego z kolejno otrzymanych faktur dokumentujących opłaty leasingowe, aż do osiągnięcia limitu w kwocie 6000 zł. Warunkiem prawa do odliczenia podatku naliczonego w takiej wysokości jest związek zakupu wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną” – wyjaśniła [b]Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 20 stycznia 2010 r. (IPPP2/443-2/10-2/RR)[/b].[/ramka]