W momencie dokonywania wpłaty strona uzyskująca kaucję nie ma prawa do swobodnego dysponowania otrzymanymi pieniędzmi, a co więcej ma obowiązek zwrotu tych pieniędzy po prawidłowym wykonaniu świadczenia.
Z tego powodu kaucja nie może być traktowana jako zaliczka, zadatek na poczet dostawy i w rezultacie nie stanowi obrotu podlegającego opodatkowaniu.
W praktyce [b]przyjęcie kaucji o charakterze gwarancyjnym wystarczy udokumentować notą księgową lub innym dowolnym dokumentem potwierdzającym fakt przyjęcia płatności – wystawienie faktury VAT nie jest wymagane.[/b]
Założenie to jest tak długo prawidłowe, jak długo jest utrzymany gwarancyjny charakter wpłaty. W momencie, kiedy kaucja zmienia swój charakter, czyli w szczególności zostanie zaliczona na poczet wynagrodzenia za nabywaną usługę lub towar, następuje zmiana jej charakteru i może nastąpić konieczność ujęcia jej w rozliczeniach VAT jako obrotu podlegającego opodatkowaniu tym podatkiem.
Obecnie znajduje to potwierdzenie w zdecydowanej większości interpretacji prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach, co tuż po przystąpieniu do Unii Europejskiej nie było normą.
Przykładem są pisma [b]Izby Skarbowej w Warszawie z 9 kwietnia 2009 r. (PPP3/443-134/09-4/MM)[/b] oraz z [b]22 sierpnia 2008 r. (IPPP1-443-1121/08-4/JB)[/b], a także [b]Izby Skarbowej w Katowicach z 13 marca 2009 r. (IBPP2/443-60/09/LŻ).[/b]
Klasycznym przypadkiem takiej sytuacji jest zaliczenie kaucji wpłacanej przez najemcę powierzchni biurowej przy podpisywaniu umowy na poczet wynagrodzenia za czynsz za ostatni okres rozliczeniowy, w którym ta umowa obowiązuje. Zmiana charakteru kaucji następuje w celu ograniczenia operacji bankowych pomiędzy kontrahentami.
W pewnym zakresie drogowskazem w ustalaniu skutków podatkowych płatności o charakterze gwarancyjnym był wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Société Thermale d'Eugénie-les-Bains (C-277/05), w którym potwierdzono niepodleganie VAT opłaty rezerwacyjnej pobieranej przez hotele.
Trybunał stwierdził, że z chwilą niewykorzystania dokonanej rezerwacji opłata staję się odszkodowaniem hotelu (niepodlegającym [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]VAT[/link]). Natomiast w sytuacji, gdy klient korzysta z usług hotelowych, opłata rezerwacyjna może być zaliczona na poczet należności za usługę.
Z uwagi na diametralnie różne skutki w zakresie opodatkowania VAT [b]rekomendowane jest wyraźne wskazywanie charakteru płatności oraz precyzyjne określanie okoliczności, w których kaucja może być zaliczona na poczet ceny należnej za świadczenie, którego prawidłowe wykonanie początkowo gwarantowała.[/b] Takie podejście pozwoli zminimalizować ryzyko poczytania wpłaty kaucji za np. podlegającą VAT zaliczkę i określenie zaległości podatkowej w zakresie VAT dla przyjmującego płatność.
[ramka][b]Uwaga[/b]
Kaucja stanowi płatność mającą na celu zabezpieczenie i zagwarantowanie możliwości zaspokojenia się kontrahenta w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania przez drugą stronę kontraktu.[/ramka]
[i]Autorka jest partnerem w KPT Doradcy Podatkowi[/i]
