W wykazie wydatków, które nie są przez ustawodawcę uznawane za koszty uzyskania przychodów, wiele dotyczy różnego rodzaju przymusowych opłat, które mają charakter sankcji. I tak np. nie są kosztem podatkowym opłaty sankcyjne, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

[srodtytul]Darmowe parkowanie[/srodtytul]

Jak wynika z [b]pisma Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 14 marca 2008 r. (ITPB1/415-759/07/IG)[/b], przepis ten ma zastosowanie np. do dodatkowych opłat z tytułu nieopłacenia kosztów postoju w miejscu płatnego parkowania.

Interpretacja ta dotyczyła spółki jawnej, która prowadzi salon samochodowy. Posiada dużą liczbę samochodów testowych i zastępczych, wykorzystywanych zarówno przez pracowników, jak i klientów. Zdarza się, że nie płacą oni za parkowanie na terenie miasta. Wtedy spółka obciążana jest dodatkową opłatą w wysokości 50 zł.

Izba zwróciła uwagę, że opłata ta wynika z art. 13f ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Jest pobierana przez zarząd drogi albo przez zarządcę drogi. Jej wysokość określa rada gminy. Jednocześnie w myśl art. 19 ust. 1 ustawy zarządcą drogi jest organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego. Organ podatkowy wskazał, że wydatki o charakterze sankcyjnym i karnym nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, gdyż nie spełniają ogólnej definicji kosztów z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Ponadto tego rodzaju wydatki zostały wyłączone z kosztów uzyskania przychodu w art. 23 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT.

[srodtytul]Legalizacja samowoli budowlanej[/srodtytul]

Z kosztów uzyskania przychodów wyłączone są też grzywny i kary pieniężne orzeczone w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia. Kosztami nie są również odsetki od tych grzywien i kar.

Według [b]Izby Skarbowej w Katowicach (interpretacja z 31 marca 2008 r., IBPB1/415-11/08/MW)[/b] regulacja ta ma zastosowanie m.in. do opłaty legalizacyjnej dotyczącej samowoli budowlanej. Wyjaśniła ona, że stosownie do art. 49 ust. 2 prawa budowlanego do opłaty legalizacyjnej stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące kar, o których mowa w art. 59f ust. 1, z tym że stawka opłaty podlega 50-krotnemu podwyższeniu. Karę, o której mowa w art. 59f ust. 1, właściwy organ wymierza w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie (art. 59g ust. 1 ww. ustawy).

Kara nakładana jest przy tym w trybie określonym w kodeksie postępowania administracyjnego. Dlatego należy uznać, że opłata ma charakter kary nałożonej w postępowaniu administracyjnym. Nie może więc zostać uznana za koszt podatkowy.

[srodtytul]Grzywna za granicą[/srodtytul]

Na to wyłączenie powołała się też [b]Izba Skarbowa w Bydgoszczy w interpretacji z 16 stycznia 2008 r. (ITPB1-415/404/07/IG)[/b]. Dotyczyła ona podatnika, któremu w Rosji skradziono samochód ciężarowy z ładunkiem.

Przedsiębiorca został uznany za poszkodowanego przez rosyjską prokuraturę. Ale ponieważ w związku z kradzieżą nie dostarczył towaru w miejsce określone przez Urząd Celny Federacji Rosyjskiej, zażądano od niego zapłaty opłat celnych z odsetkami oraz kar (grzywny administracyjnej).

Izba stwierdziła, że wydatki o charakterze sankcyjnym nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu, gdyż nie spełniają warunku celowości określonego w art. 22 ust. 1 ustawy o PIT. Ponadto zostały wyłączone z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 15 tej ustawy.

[srodtytul]Mandat za pracownika[/srodtytul]

Czy zwrócone pracownikowi wydatki na mandaty za przekroczenie przepisów ruchu drogowego podczas podróży służbowej można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów spółki? Odpowiadając przecząco na takie pytanie podatnika, [b]Podkarpacki Urząd Skarbowy (pismo z 18 lipca 2005 r., PUS. I/423/37/05)[/b] stwierdził, że tego rodzaju wydatek nie pozostaje w żadnym związku przyczynowym z konkretnym przychodem .

[srodtytul]Kara za naruszenie konkurencji[/srodtytul]

Z kolei według [b]katowickiej Izby Skarbowej (interpretacja z 22 grudnia 2008 r., IBPB3/423-855/08/PC)[/b] nie jest też kosztem kara pieniężna nałożona w postępowaniu przed UOKiK, na podstawie art. 101 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów z 15 grudnia 2000 r., w związku z zawieraniem porozumień, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku – z uwagi na wyłączenie kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu administracyjnym z kategorii kosztów podatkowych na mocy art. 16 ust. 1 pkt 18 ustawy o CIT.

[srodtytul]Sankcyjne wpłaty na PFRON[/srodtytul]

Ta sama [b]Izba Skarbowa w interpretacji z 7 lipca 2008 r. (IBPB3/423-286/08/PP)[/b] nie zgodziła się też na rozliczenie w kosztach sankcyjnej wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uiszczonej zgodnie z art. 33 ust. 4a pkt 2 ustawy z 27 sierpnia 1998 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (w wysokości 30 proc. środków zakładowego funduszu osób niepełnosprawnych).

Spółka argumentowała, że brak tej wpłaty pozbawiłby ją dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych stanowiącego bardzo ważną część jej ogólnych przychodów. Ponadto w art. 16 ustawy ustawy o CIT ustawodawca nie wymienił tego wydatku – w szczególności nie dotyczy go wyłączenie z kosztów przewidziane w art. 16 ust. 1 pkt 36. Izba stwierdziła, że „co do zasady ustawodawca nie dopuszcza możliwości zaliczenia sankcji i kar do kosztów uzyskania przychodów. Zdarzenie powodujące obowiązek poniesienia sankcji i kary z natury rzeczy nie służy osiągnięciu przychodów. Oznacza to zarazem, iż nie została spełniona przesłanka określona w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Należy uznać, że kosztem uzyskania przychodów mogą być tylko takie poniesione sankcje i kary, których wystąpienie w toku działalności danego rodzaju nie zostało zawinione przez podatnika. (...) Gdyby spółka realizowała postanowienia prawa, otrzymywałaby dofinansowanie bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów (sankcji)”.

[ramka][b]Ważne[/b]

[b]Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów:[/b]

- kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań ([b]art. 23 ust. 1 pkt 14 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 17 ustawy o CIT[/b]),

- grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar ([b]art. 23 ust. 1 pkt 15 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 18 ustawy o CIT[/b]),

- kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy ([b]art. 23 ust. 1 pkt 16 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 19 ustawy o CIT[/b]),

- kwot dodatkowych, które, zgodnie z przepisami o cenach, podlegają wpłaceniu do budżetu państwa ([b]art. 23 ust. 1 pkt 25 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 32 ustawy o CIT[/b]),

- kwot dodatkowych opłat rocznych za niezabudowanie bądź niezagospodarowanie gruntów w określonym terminie, wynikających z przepisów o gospodarce nieruchomościami ([b]art. 23 ust. 1 pkt 26 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 33 ustawy o CIT[/b]),

- wpłat, o których mowa w art. 21 ust. 1 i w art. 23 ustawy o rehabilitacji zawodowej ([b]art. 23 ust. 1 pkt 29 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 36 ustawy o CIT[/b]),

- opłat sankcyjnych, które zgodnie z odrębnymi przepisami podlegają wpłacie do budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego ([b]art. 23 ust. 1 pkt 50 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 54 ustawy o CIT[/b]),

- dodatkowej opłaty wymierzanej przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych ([b]art. 23 ust. 1 pkt 59 ustawy o PIT, art. 16 ust. 1 pkt 54a ustawy o CIT[/b]).[/ramka]