[b]– Spółka z o.o. podpisała umowę leasingu finansowego maszyny produkcyjnej, którą amortyzowała. W momencie wydania towaru otrzymała fakturę na całą kwotę przewidzianą w umowie (faktura na dostawę towarów). W połowie okresu, na jaki została zawarta ta umowa, na skutek zgodnego porozumienia stron nastąpiło jej rozwiązanie i maszyna została zwrócona. Nie miało to dla spółki żadnych skutków finansowych (tj. nie było konieczności żadnych spłat, dopłat czy zapłaty kar umownych przez którąkolwiek ze stron). Czy taka sytuacja generuje jakiekolwiek skutki w VAT u którejś ze stron transakcji? Czy oddając maszynę spółka powinna wystawić fakturę VAT, a może żądać korekty pierwotnej faktury?[/b] – pyta czytelnik DF.

Wydanie towarów w ramach leasingu finansowego co do zasady traktowane jest dla celów VAT jako dostawa towarów. Warunkiem takiej kwalifikacji leasingu jest:

- amortyzacja przedmiotu leasingu przez leasingobiorcę oraz

- klauzula umowna przewidująca przejście prawa własności „w ramach normalnych zdarzeń przewidzianych umową” lub „z chwilą zapłaty ostatniej raty”.

[srodtytul]Nadal dostawa[/srodtytul]

Co ważne, o tym, czy dana umowa leasingu finansowego jest dostawą towarów czy nie, decydujemy już w momencie jej zawarcia. W rezultacie zamieszczenie w umowie choćby opcji przejścia prawa własności na koniec trwania leasingu skutkuje uznaniem takiej czynności za dostawę towarów i koniecznością wystawienia faktury na całą wartość wynikającą z umowy.

Taka umowa leasingowa zostanie więc uznana za dostawę towarów bez względu na to, czy leasingobiorca w ogóle skorzysta z opcji „wykupu” i czy przedmiot leasingu ostatecznie zmieni właściciela.

[b]Ewentualny zwrot leasingowanego przedmiotu, czy to na skutek rezygnacji z opcji wykupu, czy też rozwiązania umowy za zgodą obu stron, nie powoduje, że wcześniej zawarta umowa (wydanie w jej wyniku maszyny) przestanie być traktowana jako dostawa towarów. Choć, moim zdaniem, w każdym z tych przypadków mogą powstać różne skutki w zakresie VAT.[/b]

[srodtytul]Z pewnością bez nowej faktury…[/srodtytul]

Skoro, wydając przedmiot leasingu do używania w ramach leasingu finansowego, leasingodawca musiał wystawić fakturę na dostawę towarów na całą wartość wynikającą z umowy, to czy leasingobiorca, który oddaje ten przedmiot, przenosi prawo do rozporządzania towarem jak właściciel i w związku z tym musi wystawić nową fakturę VAT na „powrotną” dostawę towaru? Moim zdaniem, gdy w wyniku rozwiązania umowy następuje zwrot przedmiotu leasingu za zgodą obu stron i bez żadnych dodatkowych spłat, nie ma ku temu podstaw.

Trzeba pamiętać, że przedmiot leasingu przez cały czas trwania tej umowy pozostaje własnością leasingodawcy, stąd jego przejęcie na skutek rozwiązania umowy w istocie ma cechy tzw. jednostronnej czynności rozporządzającej i w mojej ocenie nie może być traktowane jako kolejna czynność generująca obowiązek podatkowy w VAT (jako dostawa towarów).

[srodtytul]…a może bez żadnych skutków?[/srodtytul]

Czy zatem taka sytuacja powoduje jakiekolwiek skutki podatkowe? Uważam, że pozostawienie pierwotnej faktury bez żadnej zmiany/korekty faktycznie prowadzić będzie do tego, że w obrocie gospodarczym pozostanie dokument/faktura z naliczonym nieprawidłowo (za wysokim) podatkiem VAT (pierwotna faktura wystawiona jest na całą wartość wynikającą z umowy).

Choć z punktu widzenia wystawcy takiej faktury nie powoduje to żadnego ryzyka podatkowego (teoretycznie zapłaci bowiem podatek większy, niż powinien), to dla nabywcy może rodzić ryzyko zakwestionowania prawa do odliczenia z niej VAT. Jak wynika bowiem z art. 88 ustawy o VAT, nie dają prawa do odliczenia VAT faktury, które podają/przedstawiają kwoty niezgodne z rzeczywistością.

Jeżeli zatem pierwotna faktura przedstawiała całą wartość, na którą umówiły się strony (np.100 jp), ale w rzeczywistości, na skutek rozwiązania umowy, łączna kwota naliczona przez leasingodawcę wyniosła np. 50 jp, to oczywiste jest, że wartości wynikające z pierwotnej faktury są niezgodne z rzeczywistością.

[srodtytul]Jednak korekta[/srodtytul]

Prowadzi to do wniosku, że leasingodawca powinien skorygować pierwotną fakturę do kwoty faktycznie naliczonej do czasu rozwiązania umowy leasingu finansowego. Jak wynika z treści przepisów o VAT, podstawę opodatkowania zmniejsza się (i odpowiednio wystawia się fakturę korygującą), jeśli po dokonaniu sprzedaży udzielono rabatów, opustów, bonifikat, skont, uznano reklamację lub dokonano zwrotu towarów czy zwrotu kwot pobranych nienależnie w rozumieniu ustawy o cenach.

Choć wśród wymienionych sytuacji uprawniających do korekty pierwotnej faktury nie ma analogicznej do opisywanej (zwrot przedmiotu leasingu na skutek rozwiązania umowy), to jednak moim zdaniem w tym wypadku wystawienie takiego dokumentu (faktury korygującej) jest jak najbardziej uzasadnione, gdyż niezbędne jest skorygowanie dokumentu niezgodnego z rzeczywistością (pierwotnej faktury VAT). W konsekwencji należałoby wystawić fakturę korygującą do wartości faktycznie naliczonych opłat leasingowych.

[i]Autor jest doradcą podatkowym w PKF Tax sp. z o.o.[/i]