Zgodnie z art. 113 ust. 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=146C814B2AE25D98DE1175B512EEDF38?id=172827]ustawy o VAT[/link] zwalnia się od podatku podmioty, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym 50 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku – jest to jednak istotne tylko dla podatników czynnych, którzy chcą ponownie skorzystać ze zwolnienia. To dlatego, że zwolnieni nie ewidencjonują podatku.

[srodtytul]Usługi wykonane za granicą[/srodtytul]

Obliczając wysokość sprzedaży zobowiązującej do rejestracji VAT, nie bierze się pod uwagę usług opodatkowanych za granicą. To dlatego, że art. 113 ust. 1 ustawy o VAT nakazuje uwzględniać tylko sprzedaż opodatkowaną.

Potwierdza to m.in. [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 31 lipca 2008 r. (IP-PP2-443-790/08-2/AZ)[/b]. Z wnioskiem zwrócił się przedsiębiorca, który rozpoczął działalność gospodarczą w marcu 2006 r. Podatek dochodowy opłacał w formie ryczałtu. Jednocześnie w momencie założenia firmy wybrał zwolnienie od VAT.

Podatnik zajmuje się wykonywaniem robót budowlanych. Świadczy je nie tylko w Polsce, ale i w Niemczech. Usługi budowlano-wykończeniowe świadczone za granicą nie są opodatkowane VAT w Polsce. Wynika to z art. 27 ustawy o VAT.

Izba skarbowa potwierdziła, że z tego powodu wartości usług świadczonych w Niemczech nie uwzględnia się przy ustalaniu wielkości sprzedaży obligującej do rozliczania VAT. W ten sam sposób odpowiedziała Izba Skarbowa w Warszawie w piśmie z 5 sierpnia 2008 r. ([b]IPPP1-443-1144/08-5/RK[/b])

[srodtytul]Bez sprzedaży zwolnionej[/srodtytul]

Do wartości sprzedaży porównywanej z limitem nie wlicza się odpłatnej dostawy towarów oraz odpłatnego świadczenia usług zwolnionych od podatku, a także towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.

[ramka][b]Przykład[/b]

Pani Renata od 1999 r. prowadzi praktykę stomatologiczną. Działalność ta jest zwolniona od VAT. W tym roku kupiła budynek, w którym zamierza urządzić dwa gabinety dentystyczne. Jeden z nich będzie przeznaczony na wynajem. Roczne przychody z praktyki stomatologicznej przekraczają 50 tys. zł.

Nie przekroczą ich jednak kwoty uzyskane z najmu.

W takiej sytuacji pani Renata będzie mogła nadal korzystać ze zwolnienia podmiotowego. To dlatego, że kwoty przychodów zwolnionych nie wlicza się do sprzedaży porównywanej z limitem, powyżej którego trzeba rozliczać VAT. [/ramka]

Są i inne wyłączenia. Rolnik ryczałtowy, który prowadzi także inną działalność, nie zalicza do sprzedaży opodatkowanej sprzedaży produktów rolnych pochodzących z prowadzonej przez niego działalności rolniczej.

[srodtytul]Kiedy trzeba dokonać rejestracji[/srodtytul]

Jeżeli wartość sprzedaży u podatników zwolnionych przekroczy kwotę 50 000 zł, to zwolnienie traci moc. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę. Za zgodą naczelnika urzędu skarbowego podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o VAT naliczony wynikającą z dokumentów celnych, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz faktur dokumentujących zakupy dokonane przed dniem utraty zwolnienia. Muszą być jednak spełnione dwa warunki. Po pierwsze podatnik musi sporządzić spis z natury zapasów tych towarów posiadanych w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie limitu. Po drugie konieczne jest przedłożenie w urzędzie skarbowym tego spisu w ciągu dwóch tygodni, licząc od dnia utraty zwolnienia.

Kwotę podatku naliczonego stanowi iloczyn ilości towarów objętych spisem z natury i kwoty podatku naliczonego przypadającej na jednostkę towaru, z podziałem na poszczególne stawki podatkowe.

[srodtytul]Dla nowych limit jest niższy[/srodtytul]

Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych VAT jest zwolniony od podatku, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, 50 000 zł.

Jeżeli faktyczna wartość sprzedaży przekroczy tak ustalony limit, zwolnienie traci moc. Opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad ten próg, a obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej wartości. W takiej sytuacji stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące spisu z natury i zasad odliczenia podatku naliczonego.

[srodtytul]Można zrezygnować[/srodtytul]

Podatnicy mogą z własnej woli zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego od VAT. W tym celu muszą pisemnie zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego. Trzeba tego dokonać przed początkiem miesiąca, w którym rezygnują ze zwolnienia. Podatnicy, którzy rozpoczynają działalność, muszą zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego przed dniem wykonania pierwszej opodatkowanej czynności.

[srodtytul]Ponowne ułatwienie[/srodtytul]

Podatnik, który utracił prawo do zwolnienia od VAT lub z niego zrezygnował, może ponownie skorzystać z tego ułatwienia. Jednak nie od razu. Jest to możliwe nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym utracił prawo do zwolnienia (lub z niego zrezygnował).

Problemem tym zajmowała się [b]Izba Skarbowa w Katowicach w interpretacji z 8 kwietnia 2009 r. (IBPP1/443-74/09/LSz)[/b]. Z pytaniem zwróciła się osoba, która w grudniu 2007 r. przekroczyła limit zobowiązujący do rozliczania VAT. Przez kolejne trzy miesiące składała deklaracje i opłacała VAT. Następnie zlikwidowała działalność z końcem marca (przychody nie przekroczyły 20 tys. zł).

Wnioskodawca ponownie założył firmę w kwietniu 2009 r. Izba skarbowa potwierdziła, że może korzystać ze zwolnienia od VAT. Wskazała, że licząc zgodnie z art. 113 ust. 11 ustawy o VAT termin od końca roku, tj. od 31 grudnia 2007 r., w którym wnioskodawca utracił prawo do zwolnienia od podatku, należy stwierdzić, że możliwość skorzystania ze zwolnienia mogła nastąpić nie wcześniej niż po upływie roku, czyli od 1 stycznia 2009 r.

[srodtytul]Kto nie korzysta [/srodtytul]

Nie zawsze przedsiębiorca może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Nie stosuje się go do:

- importu towarów i usług,

- wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,

- dostawy towarów, dla której podatnikiem jest ich nabywca.

Ponadto nie ma ono zastosowania do podatników dokonujących dostaw:

- wyrobów z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 40.10.10) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym,

- nowych środków transportu,

- terenów budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę.

To nie wszyscy podatnicy, którzy muszą składać deklaracje. Bez względu na wartość obrotów obowiązek taki ciąży na podatnikach, którzy świadczą usługi: prawnicze, w zakresie doradztwa lub jubilerskie. Istotne jest również, że zwolnienia nie stosuje się do podatników, którzy nie mają siedziby lub miejsca zamieszkania w Polsce.

[srodtytul]Usługi księgowe to nie doradztwo[/srodtytul]

Najwięcej wątpliwości budzi wyłączenie możliwości korzystania ze zwolnienia przez podatników świadczących usługi w zakresie doradztwa. W związku z tym powstały wątpliwości dotyczące osób świadczących usługi księgowe. Potwierdzają to liczne pytania podatników. Przykładem jest [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 6 lipca 2009 r. (IPPP1-443-522/09-2/JB)[/b]. Z pytaniem zwróciła się osoba, która posiada uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Zawiera ona umowy na kompleksowe usługi księgowe. Wynika z nich, że zleceniobiorca nie będzie świadczył usług w zakresie doradztwa dla zleceniodawcy (wnioskodawca nie jest doradcą podatkowym).

Izba skarbowa zgodziła się, że w takiej sytuacji możliwe jest skorzystanie ze zwolnienia podmiotowego. Wskazała, że na podstawie delegacji ustawowej zawartej w art. 113 ust. 14 pkt 2 ustawy o VAT minister finansów wydał [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=291169]rozporządzenie z 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (DzU nr 212, poz. 1337)[/link]. Określił w nim listę towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku, określone w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT. Wynika z niego, że wyłączenie ze zwolnienia dotyczy doradztwa, z wyłączeniem doradztwa rolniczego związanego z uprawą roślin i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego.

Izba zauważyła, że wnioskodawca posiada uprawnienia do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, nie jest natomiast doradcą podatkowym. Może więc korzystać ze zwolnienia podmiotowego.

[srodtytul]Biegły sądowy[/srodtytul]

Ten sam przepis był przyczyną wątpliwości, czy biegli sądowi mogą korzystać ze zwolnienia. Tu także stanowisko fiskusa jest korzystne dla podatników. Świadczy o tym [b]interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 8 kwietnia 2009 r. (IPPP1-443-232/09-2/PR)[/b]. Wnioskodawca wyjaśnił, że jest biegłym sądowym z zakresu kryminalistycznych badań dokumentów. Wykonuje więc opinie na zlecenie sądów i prokuratur. Zgodnie ze stanowiskiem NSA działalność ta jest opodatkowana VAT (do wnioskodawcy stosuje się ustawę o VAT). Podatnik chciałby jednak skorzystać ze zwolnienia podmiotowego. Jego zdaniem ma do tego prawo, bo nie świadczy ani usług prawniczych, ani usług w zakresie doradztwa. Wnioskodawca podkreślił, że Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług w pkt 74.11.1 nie wymienia świadczonych przez niego usług wśród usług prawniczych lub usług w zakresie doradztwa (74.14.1 PKWiU).

Izba skarbowa zgodziła się z tym stanowiskiem. Wyjaśniła, że ustawa o VAT i przepisy wykonawcze do tej ustawy nie definiują pojęcia doradztwa ani też pojęcia rzeczoznawstwa. Należy więc posłużyć się znaczeniem językowym. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego „rzeczoznawca” to specjalista powoływany do wydawania orzeczenia czy opinii w sprawach spornych wchodzących w zakres jego kwalifikacji zawodowych, biegły, ekspert. „Doradzać” oznacza natomiast udzielić porady, wskazać sposób postępowania w jakiejś sprawie. Izba wskazała, że usługi świadczone przez biegłego sądowego nie stanowią więc usług doradztwa, ponieważ biegły sądowy nie doradza organowi prowadzącemu postępowanie, lecz tworzy jeden z dowodów mających istotne znaczenie w postępowaniu.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora

[mail=k.pilat@rp.pl]k.pilat@rp.pl[/mail]