Z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne wyłączone są m.in. odszkodowania wypłacone byłym pracownikom po rozwiązaniu stosunku pracy na podstawie umowy o zakazie konkurencji, o której mowa w art. 101[sup]2[/sup] k.p. Tak wynika z § 2 ust. 2 pkt 4 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=77617]rozporządzenia z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i retowe (DzU nr 161, poz. 1106 ze zm.)[/link]. A więc odszkodowanie za zakaz konkurencji, którym związani są ekspracownicy, jest wolne od składek do ZUS.

[srodtytul]Do skarbówki[/srodtytul]

Natomiast [b]organy podatkowe zgodnie interpretują, że odszkodowanie za taki zakaz stanowi dla byłych pracowników przychód ze stosunku pracy.[/b]

Świadczenie to ma bowiem swoje źródło we wcześniej istniejącym stosunku pracy i nie przeszkadza to, że w chwili jego wypłaty podatnik nie jest już pracownikiem.

Mieści się też w szerokiej definicji przychodów ze stosunku pracy, zawartej w art. 12 ust. 1 ustawy o PIT. A jak wiadomo, wszelkie dochody podlegają opodatkowaniu, z wyjątkiem tych ustawowo zwolnionych. Wśród nich są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie, ale z wyjątkiem m.in. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji. Oznacza to, że te ostatnie odszkodowania nie korzystają ze zwolnienia z podatku PIT.

Zatem obowiązki w zakresie obliczania, poboru i odprowadzania do urzędu skarbowego zaliczek na podatek spoczywają na byłym pracodawcy jako płatniku. Art. 31 updof nakłada obowiązki płatnika na zakłady dokonujące wypłat nie tylko na rzecz pracowników aktualnie pozostających w stosunku pracy z pracodawcą, ale także byłych pracowników [b](pismo Lubuskiego Urzędu Skarbowego z 4 maja 2006 r., LUS/X/ 415/5/06/SK).[/b]

[srodtytul]Na zasadach ogólnych[/srodtytul]

Zaliczki ustala się według zasad ogólnych, czyli tak jak od dochodu ze stosunku pracy. Dochodem, stanowiącym podstawę opodatkowania, jest tu uzyskana przez pracownika w danym miesiącu kwota odszkodowania pomniejszona o zryczałtowane pracownicze koszty uzyskania przychodów. Obowiązek uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów, wskazanych w art. 22 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wynika z tego, że przepisy nie uzależniają ich naliczania od świadczenia pracy w momencie uzyskiwania przychodu, ale od samego uzyskiwania przychodów ze źródła, jakim jest stosunek pracy.

Obliczoną zaliczkę płatnik może pomniejszyć o tzw. kwotę wolną tylko wtedy, gdy podatnik wcześniej złożył odpowiednie oświadczenie – PIT-2, i nie powiadomił pracodawcy o żadnych zmianach, wynikających z tego oświadczenia. Jeśli były pracownik nie odwołał tego oświadczenia, domniemywa się, że wynikające z niego dane nie zmieniły się [b](pismo Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie z 27 kwietnia 2006 r., 1472/DPC/ 415-29/06/PK).[/b]

Po zakończeniu roku podatkowego, do końca lutego roku następnego, zakład sporządza i przekazuje byłemu pracownikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu informację PIT-11.

[ramka][b]Wypłata w ratach[/b]

Pracodawca może wypłacić pracownikowi kwotę odszkodowania jednorazowo lub w miesięcznych ratach. W tym drugim wypadku wysokość miesięcznej stawki wynosi 1370 zł (13 700 zł : 10 miesięcy). Przy założeniu że pracownik złożył PIT-2 w sprawie kwoty wolnej i jest on aktualny, to miesięczna zaliczka na podatek wynosi:

1370 zł – 111,25 zł = 1258,75 zł, po zaokrągleniu 1259 zł (podstawa opodatkowania)

(1259 zł x 18 proc.) – 46,33 zł = 180,29 zł; po zaokrągleniu 180 zł (zaliczka na podatek należna do urzędu skarbowego)

Do wypłaty: 1370 zł – 180 zł = 1190 zł [/ramka]