Ostatnia nowelizacja ustawy o VAT, uchwalona przez Sejm 7 listopada 2008 r., a obowiązująca od 1 grudnia 2008 r., nie rozwiązała w zasadzie problemów z nieodpłatnym przekazaniem towarów. Zmieniła jednak definicję prezentów o małej wartości.

Nieodpłatna dostawa towarów oraz nieodpłatne świadczenie usług nie podlegają opodatkowaniu VAT, z wyjątkiem ściśle określonych sytuacji wskazanych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. W praktyce na tym tle powstawały często spory podatników z fiskusem.

Niestety, mimo licznych wątpliwości, czy powinno być opodatkowane VAT nieodpłatne przekazanie towarów na potrzeby reklamy, reprezentacji, sprzedaży premiowej itp., czyli na potrzeby związane z prowadzoną przez podatnika działalnością, ustawodawca nie zdecydował się na zmianę zasad opodatkowania czynności nieodpłatnych określonych w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT i w efekcie dostosowanie ich do przepisów prawa wspólnotowego.

[srodtytul]Należące do przedsiębiorstwa[/srodtytul]

Należy przypomnieć, że ustawodawca wskazał, iż na równi z odpłatną – opodatkowaną VAT – dostawą towarów traktuje się także przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

- przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

- wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Z przepisów tych jednoznacznie wynika, że w przypadkach, w których czynność nieodpłatna pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością, nie podlega opodatkowaniu VAT. Stanowisko takie prezentują w zdecydowanej większości składy orzekające sądów administracyjnych m.in.[b]WSA w Warszawie w wyroku z 5 października 2007 r. (III SA/Wa 1255/07) oraz w wyroku z 25 września 2007 r. (III SA/Wa 811/07)[/b].

[srodtytul]Czasem fiskus ma inne zdanie[/srodtytul]

Zdarza się jednak, że organy podatkowe, interpretując regulacje art. 7 ust. 2 ustawy o VAT w powiązaniu z ust. 3, stoją na stanowisku, że nawet jeżeli czynność nieodpłatna jest powiązana z działalnością podatnika, ale miał on prawo do rozliczenia podatku naliczonego związanego z towarami przekazywanymi nieodpłatnie, to czynność ta jest opodatkowana.

Przykładem może być [b]interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 17 czerwca 2008 r. (IBPP2/443–259/08/UH)[/b], w której stwierdzono: „(…) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega generalnie każde nieodpłatne przekazanie towaru należącego do przedsiębiorstwa, z którym wiąże się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, o ile podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tego towaru, z wyjątkiem przekazania towaru stanowiącego drukowane materiały reklamowe i informacyjne bądź spełniającego warunki do uznania go za prezent o małej wartości lub próbkę”. Ustawodawca zatem nie zmienił w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT, co powoduje, że kwestia ta nadal będzie przedmiotem sporów.

[srodtytul]Małe prezenty[/srodtytul]

Tak więc, bez względu na okoliczności, przekazanie prezentów małej wartości nie podlega VAT. Co do tego nie ma rozbieżności.

Od stycznia 2009 r. zmieniła się definicja prezentów małej wartości – czyli towarów, których nieodpłatne przekazanie, bez względu na okoliczności, z całą pewnością nie podlega opodatkowaniu.

[srodtytul]Zmiana przepisów[/srodtytul]

Począwszy od 1 grudnia 2008 r. za prezenty małej wartości uznaje się przekazane przez podatnika jednej osobie towary:

- o łącznej wartości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 100 zł, jeżeli podatnik prowadzi ewidencję pozwalającą na ustalenie tożsamości tych osób,

- których przekazania nie ujęto w wymienionej ewidencji, jeśli jednostkowa cena nabycia (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia – jednostkowy koszt wytworzenia, określone w momencie przekazywania towaru, nie przekraczają 10 zł.

W porównaniu z poprzednio obowiązującą definicją limit kwotowy wzrósł o ponad 100 proc. (było 5 zł brutto, a jest 10 zł netto).

[srodtytul]Cena nabycia lub koszt wytworzenia[/srodtytul]

Według nowych zasad cenę prezentu małej wartości wyznacza cena nabycia lub koszt wytworzenia. Przed nowelizacją o jego wartości decydowała cena rynkowa. Zasady ustalania ceny rynkowej są jednak tak ogólne i nieprecyzyjne, że podatnicy mieli kłopot z ustalaniem ceny prezentu. W praktyce z reguły i tak wartość prezentu ustalali na podstawie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. Ustawodawca przyjął zatem, że badając status towaru, należy brać pod uwagę jego jednostkową cenę. Pozwoli to uniknąć ryzyka, że gdy podatnik przekazuje nieodpłatnie kilka towarów tego samego rodzaju, organ podatkowy zechce dokonać łącznej wyceny wszystkich takich samych towarów.

W ramach promocji lub reklamy przedsiębiorcy najczęściej przekazują drukowane materiały reklamowe i informacyjne (gazetki, ulotki itp.) oraz prezenty i próbki towarów klientom i kontrahentom. Tego rodzaju czynności nie są opodatkowane VAT.

[ramka][b]GPP>radzi[/b]

Z nowego brzmienia przepisów wynika, że podatnik może określić cenę nabycia i koszt wytworzenia prezentu na dzień przekazania towaru. Oznacza to, że nie musi stosować ceny historycznej, lecz może określić wartość prezentu z uwzględnieniem utraty wartości przekazywanego towaru.[/ramka]

[ramka][b]GPP>przykład[/b]

Spółka kupiła długopisy z nadrukiem stanowiącym logo firmy i jej danymi kontaktowymi (adresem internetowym i numerami telefonów) i przekazała je w ramach akcji promocyjnej uczestnikom imprezy. Cena nabycia wynosiła 8,50 zł za sztukę. Spółka nie ma zatem obowiązku naliczać od tej czynności VAT, ponieważ przekazane długopisy stanowią prezenty o małej wartości.[/ramka]