Zgodnie z nowymi rozwiązaniami w stosunku do wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona oraz zostały spełnione pozostałe warunki formalne, podatnik ma prawo do dokonania korekty VAT należnego.

Przez uprawdopodobnienie ustawodawca rozumie brak uregulowania wierzytelności w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. W praktyce oznacza to, że podatnik w celu korekty podatku należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności nie jest już związany warunkiem, iż wierzytelność ta musi stanowić koszt uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego. Z możliwości korekty podatku należnego w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności podatnik ma prawo skorzystać w ciągu dwóch lat, licząc od końca roku, w którym faktura dokumentująca tę wierzytelność została wystawiona.

[ramka][b]Przykład[/b]

Spółka X posiada niezapłacone od pół roku wierzytelności wobec kontrahenta. Z tytułu dokonanej transakcji rozpoznała w dacie powstania obowiązku podatkowego VAT należny. W tej sytuacji, mając na uwadze, że wierzyciel jest podatnikiem VAT czynnym oraz podmiotem niebędącym w trakcie postępowania likwidacyjnego ani w trakcie likwidacji, spółka X podjęła decyzję o odzyskaniu zapłaconego VAT należnego. W celu skorzystania z tej możliwości spółka X w pierwszej kolejności musi zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na brak płatności. Jeżeli w ciągu 14 dni od daty otrzymania zawiadomienia dłużnik nie ureguluje zaległości, spółka będzie uprawniona do korekty podatku należnego w rozliczeniu za ten okres. Następnie w ciągu 7 dni od daty korekty spółka ma obowiązek zawiadomić dłużnika o tej korekcie oraz przesłać kopię tego zawiadomienia do urzędu skarbowego właściwego dla niej.[/ramka]

[srodtytul]Dodatkowe możliwości[/srodtytul]

Niezależnie od stosowania ulgi na złe długi należy pamiętać o rozwiązaniach, jakie przewiduje ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych. Zaległą wierzytelność można np. umorzyć lub odpisać jako nieściągalną, a co za tym idzie – zaliczyć do kosztów podatkowych. Jednakże nie należy zwlekać, bo jeśli wierzytelność się przedawni, to nie będzie można jej uznać za koszt podatkowy.

Procedura umorzenia wierzytelności jest stosunkowo prosta. Wierzyciel musi zwolnić dłużnika z długu, a dłużnik to zwolnienie przyjąć. Dla celów podatkowych odpowiednie dokumenty (potwierdzające to) muszą zostać sporządzone i podpisane, tj. odpowiednio oświadczenie o zwolnieniu z długu i oświadczenie o przyjęciu zwolnienia z długu. W sytuacji, w której umorzona wierzytelność została uprzednio zarachowana jako przychód należny, po stronie wierzyciela powstanie koszt podatkowy w wysokości kwoty należnej netto.

[srodtytul]Odpisujemy jako nieściągalne[/srodtytul]

Drugą z możliwości jest odpisanie wierzytelności jako nieściągalnej. W celu zakwalifikowania odpisywanej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodu konieczne jest, aby została ona uprzednio zarachowana jako przychód należny oraz nieściągalność tej wierzytelności została udokumentowana.

Udokumentowanie nieściągalności następuje w formie:

- [b]postanowienia o nieściągalności[/b] wydanego przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego i uznanego przez wierzyciela jako odpowiadającego stanowi faktycznemu lub

- [b]postanowienia sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości[/b] obejmującej likwidację majątku lub umorzeniu postępowania upadłościowego, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania lub ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku albo

- [b]sporządzonego przez podatnika protokołu[/b] stwierdzającego, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe, albo wyższe od kwoty tej wierzytelności.

Odpisanie wierzytelności jako nieściągalnej nie zamyka możliwości dalszego dochodzenia długu od wierzyciela. Jednakże w sytuacji, w której po odpisaniu wierzytelności jako nieściągalnej dłużnik zwróci tę wierzytelność, podatnik zobowiązany będzie do zaliczenia otrzymanej wartości do przychodów podlegających opodatkowaniu.

[ramka][b]Uwaga[/b]

Stosując umorzenie wierzytelności, wierzyciel zamyka sobie możliwość jej odzyskania. Stosowanie tej metody w sytuacji, w której nie widać możliwości odzyskania wierzytelności i w związku z tym nie chcemy ponosić kosztów związanych z jej odzyskiwaniem lub dokumentowaniem jej nieściągalności wydaje się słuszne.[/ramka]

[i]Autorka jest konsultantką w dziale doradztwa podatkowego PricewaterhouseCoopers, biuro w Katowicach[/i]

Artykuł powstał we współpracy z Inicjatywą Firm Rodzinnych