Status tzw. podatnika czynnego konieczny jest natomiast w chwili wykazania odliczenia. Zgodnie bowiem z art. 15 ustawy o VAT prawo do odliczenia podatku naliczonego nabywa się w momencie otrzymania faktury, lecz aby uprawnienie to zrealizować, należy mieć status podatnika VAT czynnego, tj. zarejestrowanego.

Tak więc, w myśl interpretacji dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (nr ILPP2/443-51/07-2/JK), przedsiębiorca, który 31 maja 2007 r. zarejestrował się jako podatnik VAT, ma prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktur otrzymanych wcześniej. A konkretnie – po dniu, w którym utracił prawo do zwolnienia od podatku od towarów i usług, tj. po 11 października 2004 r.

Podatnik twierdził, że będąc obecnie zarejestrowanym podatnikiem VAT, ma prawo do złożenia deklaracji VAT-7 za okres od października 2004 r. do maja 2007 r. i wykazania podatku naliczonego od zakupów zawartych w fakturach dokumentujących to nabycie, a związanych wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną. We wniosku o interpretację powołał się na art. 86 ust. 1 i 2 oraz art. 96 ustawy o podatku od towarów i usług i zasadę neutralności tego podatku dla podatnika.

Dyrektor IS w Poznaniu zgodził się z taką argumentacją. Potwierdził, że w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, przedsiębiorcy (podatnikowi) przysługuje prawo obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę naliczonego. Z kolei w myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ww. ustawy kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku określona w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Co ważne, prawo do odliczenia powstaje w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę lub dokument celny (art. 86 ust. 10 pkt 1), albo za następny okres rozliczeniowy (art. 86 ust. 11). Zawsze też można odliczyć podatek naliczony, dokonując korekty deklaracji. Trzeba to zrobić nie później jednak niż w ciągu pięciu lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego. Jak wyjaśnia bowiem organ podatkowy, z konstrukcji tego podatku jako podatku od wartości dodanej wynika prawo do obniżenia podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, co zapewnia jego neutralność dla czynnych podatników VAT.