Ustawa o VAT zwalnia od podatku dostawę towarów używanych, jeśli przy ich nabyciu nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku. Zgodnie z art. 43 ust. 2 towary używane to:
- budynki i budowle lub ich części - jeżeli od końca roku, w którym zakończono budowę tych obiektów, minęło co najmniej 5 lat;
- pozostałe towary, z wyjątkiem gruntów, których okres używania przez podatnika wyniósł co najmniej pół roku.
[srodtytul]Gdy podatnik sam nie używał [/srodtytul]
Przepis mówi o towarach używanych przez podatnika, który dokonuje ich dostawy. Czy zwolnione będą towary, które nie były używane przez samego podatnika, lecz były np. oddane w leasing, najem czy w dzierżawę?
Można się spotkać z poglądem, że towary takie nie były używane przez sprzedawcę (tylko przez inne osoby), w związku z czym nie spełniają definicji "towarów używanych". W odniesieniu do rzeczy ruchomych ustawa o VAT wprowadza bowiem warunek ich osobistego używania przez podatnika, a nie używania przez kogokolwiek. Natomiast w przypadku budynków i budowli wyraźnie dopuszcza się możliwość zwolnienia, jeśli były oddane innemu podmiotowi do używania w ramach leasingu, najmu, dzierżawy czy podobnej umowy. Tak więc rzeczy ruchome (przy nabyciu których nie było prawa do odliczenia), które sprzedawca np. wynajął, nie mogą być uznane za "używane". W związku z czym przy ich sprzedaży nie można zastosować zwolnienia.
[srodtytul]Co na to VI dyrektywa... [/srodtytul]
Przy tych rozważaniach pomija się jednak prawo wspólnotowe. Przepisy unijne przewidują zwolnienie dostaw towarów, przy nabyciu których nie było prawa do odliczenia podatku. W myśl poprzednio obowiązującej VI dyrektywy zwolnienie następowało na warunkach ustalonych przez państwa członkowskie UE. Można było jednak uważać, że ograniczenie zwolnienia wyłącznie do towarów używanych przekraczało zakres swobody pozostawionej państwom członkowskim.
[srodtytul]...a co mówi 112 dyrektywa [/srodtytul]
Przepisy obecnie obowiązującej dyrektywy VAT z 2006 r. mówią, że państwa członkowskie zwalniają takie dostawy od podatku, nie pozostawiając im już swobody w tym zakresie. Jeśli zatem towar został nabyty bez prawa do odliczenia podatku, to jego późniejsza dostawa powinna być zwolniona.
[srodtytul]Bez odliczenia, bez podatku [/srodtytul]
Jeśli tylko brak było prawa do odliczenia podatku przy nabyciu (bądź też wytwarzaniu) towaru, to jego sprzedaż powinna być zwolniona z podatku. Nie powinno mieć znaczenia to, czy podatnik używał towaru i jak długo.
Powołując się zatem na prawo wspólnotowe, można żądać niestosowania przepisów krajowych w tym zakresie, w jakim wprowadzają przy zwolnieniu warunek "używania" towaru. W związku z tym podatnik mógłby stosować zwolnienie przy każdej sprzedaży towaru kupionego bez prawa do odliczenia VAT niezależnie od tego, czy był używany, czy nie.