Pośrednikami w dostawie energii elektrycznej dla odbiorców końcowych są przede wszystkim spółki koncernów energetycznych, które powstały w rezultacie rozdzielenia działalności dystrybucyjnej od produkcji energii oraz od działalności związanej z handlem energią (tzw. unbundling), co nastąpiło w rezultacie wdrożenia przez Polskę dyrektywy nr 2003/54/WE, dotyczącej wspólnych zasad wewnętrznego rynku energii elektrycznej.

Są to więc duże firmy prowadzące działalność w zakresie obrotu energią elektryczną skierowaną do setek tysięcy odbiorców indywidualnych i do firm.

Jednocześnie do pośrednictwa przy nabyciu energii dochodzi także w mikroskali, z reguły w sytuacji gdy użytkownicy końcowi nie mają zawartych umów na dostawę energii z przedsiębiorcą energetycznym i korzystają w związku z tym z pośrednictwa innego podmiotu.

Z taką sytuacją mamy do czynienia przykładowo w centrach handlowych czy budynkach biurowych, gdzie właściciel budynku zawiera umowę o dostawę energii dla swoich najemców od przedsiębiorcy energetycznego i następnie refakturuje koszty energii na najemców.

Każda z tych sytuacji może wywołać różne skutki podatkowe dla pośrednika.

[srodtytul]Kiedy powstaje przychód[/srodtytul]

Zgodnie z zasadą ogólną, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, datą powstania przychodu jest ostatni dzień okresu rozliczeniowego wskazanego w umowie lub na wystawionej fakturze, lecz nie rzadziej niż raz w roku.

Tę regułę stosuje się odpowiednio do dostawy energii elektrycznej.

Co do zasady więc pośrednik w dostawie energii rozpozna przychód podatkowy w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego ustalonego między stronami, a jeżeli okres ten byłby dłuższy niż 12 miesięcy, to każdorazowo, po upływie roku.

Jeżeli umowa o dostawę energii nie zawiera postanowień wskazujących okres rozliczeniowy, przychód dla dostawcy powstaje na zasadach ogólnych, najpóźniej w dacie wystawienia faktury.

Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku podmiotów niedostarczających fizycznie energii, lecz refakturujących jej koszt na końcowych użytkowników (np. właścicieli budynków handlowych czy biurowych).

W takim wypadku przychód u wystawiającego refakturę powstaje na zasadach ogólnych, czyli w dacie jej wystawienia na użytkownika końcowego.

Refakturujący wykonuje tylko świadczenie polegające na przekazywaniu opłat z tytułu rozliczenia energii. Według przepisów o podatku dochodowym jest on więc jedynie pośrednikiem między firmą faktycznie świadczącą usługi dostawy energii a rzeczywistym odbiorcą tych usług.

[srodtytul]Co z kosztami...[/srodtytul]

Pośrednicy w obrocie energią nabywają energię elektryczną i usługi przesyłowe, ponoszą też koszty stałe działalności. Te wydatki powinny być zaliczane do kosztów podatkowych według reguł ogólnych.

Koszty zmienne, bezpośrednio związane z przychodami ze sprzedaży energii, takie jak koszty nabytej energii czy nabyta część zmienna usług przesyłowych, powinny być kosztem podatkowym w okresie, w którym zostały osiągnięte odpowiadające im przychody.

Z kolei koszty stałe, których nie da się przypisać do wartości sprzedanej energii (jak koszty zarządu czy sprzedaży), powinny być kosztem uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia.

[srodtytul]...i VAT[/srodtytul]

[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172827]Ustawa o VAT[/link] przewiduje szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla dostawy energii elektrycznej: z chwilą upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu energii elektrycznej.

Jeśli strony nie wskazały terminu płatności w umowie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, lecz nie później niż w siódmym dniu od dnia dostarczenia energii.

Gdy usługi dostarczania energii są refakturowane przez pośrednika (np. wynajmującego) na rzecz użytkownika końcowego, pośrednik działa wobec przedsiębiorcy energetycznego we własnym imieniu, lecz na rzecz użytkownika końcowego/osoby trzeciej.

W takiej sytuacji przyjmuje się, że pośrednik sam otrzymał i wyświadczył te usługi. Refakturujący usługę jest więc dla celów VAT traktowany najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi.

Przeniesienie kosztów przez takiego pośrednika na odbiorcę końcowego jest więc traktowane jako świadczenie usługi dostarczania energii elektrycznej.

Pośrednik jest też uprawniony do odliczenia – na zasadach ogólnych – VAT naliczonego przy nabyciu energii, która następnie zostanie odsprzedana użytkownikom końcowym.

[i]Autor jest radcą prawnym w Zespole Doradztwa Podatkowego kancelarii Salans[/i]