Warto to robić, bo w ten sposób można wygrać sprawę zakończoną ostateczną decyzją lub prawomocnym wyrokiem. Będzie tak, jeśli podstawą tych rozstrzygnięć był przepis, o którego niezgodności z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=A876D3AB011FD528FA1A51AA5DA111A1?n=1&id=71646&wid=192618]konstytucją[/link], ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny.

[srodtytul]Miesiąc powinien wystarczyć[/srodtytul]

W [b]wyroku z 24 listopada 2009 r. (SK 36/07) Trybunał[/b] badał, czy art. 241 § 2 pkt 2 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=582ECDA0581859658EA2BD1E83B507D8?n=1&id=176376&wid=328885]ordynacji podatkowej[/link] jest zgodny z konstytucją. Reguluje on zasady wznowienia postępowania w sytuacji, gdy decyzja została wydana na podstawie zakwestionowanej przez Trybunał regulacji.

Z przepisu tego wynika, że następuje to tylko na żądanie strony wniesione w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia. Trybunał potwierdził zgodność tego przepisu z ustawą zasadniczą. Argumentował, że prawo do wznowienia postępowania nie jest wartością bezwzględną. Trzeba bowiem wziąć również pod uwagę bezpieczeństwo prawne oraz równowagę budżetu.

[srodtytul]Postępowania podatkowe[/srodtytul]

Zgodnie z art. 240 § 1 ordynacji podatkowej w sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały się fałszywe

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa

3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ podatkowy, który podlega wyłączeniu

4) strona nie z własnej winy nie brała udziału w postępowaniu

5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w dniu wydania decyzji nieznane organowi, który wydał decyzję

6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu

7) decyzja została wydana na podstawie innej decyzji lub orzeczenia sądu, które zostały następnie uchylone lub zmienione w sposób mogący mieć wpływ na treść wydanej decyzji

8) została wydana na podstawie przepisu, o którego niezgodności z konstytucją, ustawą lub ratyfikowaną umową międzynarodową orzekł Trybunał Konstytucyjny

9) ratyfikowana umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania lub inna ratyfikowana umowa międzynarodowa, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji

10) wynik zakończonej procedury wzajemnego porozumiewania lub procedury arbitrażowej prowadzonych na podstawie ratyfikowanej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, ma wpływ na treść wydanej decyzji

11) orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości ma wpływ na treść wydanej decyzji.

Wznowienie postępowania następuje z urzędu lub na żądanie strony. Wznowienie z przyczyny wymienionej w art. 240 § 1:

- pkt 4 następuje tylko na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca od dnia powzięcia wiadomości o wydaniu decyzji

- pkt 8 lub 11 następuje tylko na żądanie strony wniesione w terminie miesiąca odpowiednio od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub publikacji sentencji orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej

- pkt 9 następuje tylko na żądanie strony.

[srodtytul]Gdy zapadło orzeczenie[/srodtytul]

Możliwość wznowienia postępowania przewiduje także ustawa z 30 sierpnia 2002 r.

– [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F7D550B94B26F8F0C2B2D2A7D69C5C27?n=1&id=166935&wid=330163]prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (DzU nr 153, poz. 1270 z późn. zm.[/link] – dalej p.p.s.a.). Zgodnie z art. 270 tej ustawy można go żądać, jeżeli:

- w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła się domagać wyłączenia

- strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania.

Nie można jednak domagać się wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

Kolejna przesłanka to orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego o niezgodności aktu normatywnego, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie z konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą. W takiej sytuacji skargę o wznowienie postępowania trzeba wnieść w ciągu miesiąca od dnia wejścia w życie tego rozstrzygnięcia.

Artykuł 273 § 1 p.p.s.a. stanowi, że można żądać wznowienia, gdy orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym (następnie uchylonym), albo zostało uzyskane za pomocą przestępstwa.

Kolejna podstawa to późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu. Przesłanką może być również późniejsze wykrycie prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy.

Z powodu przestępstwa można żądać wznowienia jedynie wówczas, gdy czyn został ustalony prawomocnym wyrokiem skazującym, chyba że postępowanie karne nie może być wszczęte lub zostało umorzone z innych przyczyn niż brak dowodów.

[srodtytul]Kiedy skarga[/srodtytul]

Co do zasady skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie trzymiesięcznym. Termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie, a gdy jest nią pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji – od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy.

Po upływie lat pięciu od uprawomocnienia się orzeczenia nie można żądać wznowienia, z wyjątkiem sytuacji, gdy strona była pozbawiona możności działania lub nie była należycie reprezentowana.

[ramka][b]NSA o powodach wznowienia procesu[/b]

- Termin do wniesienia skargi o wznowienie postępowania zależy od podstawy wznowienia. Jeżeli p.p.s.a. przewiduje kilka podstaw wznowienia postępowania, termin do wniesienia skargi o wznowienie biegnie odrębnie dla każdej z nich – [b]wyrok NSA z 20 września 2006 r. (II FSK 1146/05)[/b]

- W sytuacji gdy w skardze kasacyjnej podniesiono zarzut niekonstytucyjności przepisu prawa materialnego, a NSA zarzutu tego nie uwzględnił, późniejszy wyrok Trybunału stwierdzający niezgodność tego przepisu z konstytucją uzasadnia wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego na podstawie art. 272 § 1 p.p.s.a. –[b] wyrok NSA z 23 maja 2007 r. (II FSK 1803/06)[/b]

- Nie jest możliwy wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego, o którym mowa w art. 272 § 2 p.p.s.a., w sytuacji, w której wejście w życie stanowiącego podstawę wznowienia orzeczenia Trybunału o niezgodności z konstytucją aktu, na podstawie którego wydane zostało orzeczenie (art. 272 § 1 p.p.s.a.), miało miejsce przed uprawomocnieniem się orzeczenia kończącego postępowanie, którego wznowienia dotyczy skarga – [b]postanowienie NSA z 22 września 2008 r. (II FZ 329/08). [/b][/ramka]